Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, hedeflerinin daha nitelikli yargı mensubu olduğunu vurgulayarak hakim savcı mesleğinde ihtisaslaşmaya gidileceğini kaydetti. Bakan Gül, “Yakında kamuoyuna açıklayacağımız yargı reformu belgesinde bu konu yer alıyor. Biz diyoruz ki artık standartlarımız objektif kriterlerimize göre daha yeterli ve seçkin. Tercimiz o yönde olsun ihtisaslaşma hususlarında da çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.

ADALETİN TEMELİ HUKUKTUR

Yargı Reformu Strateji Belgesi hakkında bilgi veren Bakan Gül, üçüncüsü hazırlanan bu çalışmanın 5 yıllık bir süreye yayılacağını belirterek, "Herkesin ihtiyacı adalettir. İnsanlar aç kalır, susuz kalır ancak adaletsiz kalamaz. Yeni dönemde hangi hususlarda eksiklik var, işte bunları ortaya koyacağız. Hem bunlar hem de ceza adaleti açısından, özellikle toplumu rahatsız eden bir çok konuda cezaları artırma konusunda ne gerekiyorsa, adaletin hızlı tecellisi konusunda ne gerekiyorsa bunların tamamı çalıştığımız ve çok önem verdiğimiz bir konu. Devletin temeli adalet, adaletin temeli ise hukuktur. FETÖ'nün tahrip ettiği yargıda, birçok kumpasın yapıldığı noktada neler yapılması gerekiyor, hepsini ortaya koyuyoruz" dedi.

Belgede hâkim-savcıların, atama, nakil, terfi sistemine ilişkin önemli düzenlemelere yer verildi. Birinci sınıf hâkim-savcılar, artık gerekçesiz İstanbul’dan alınıp Türkiye’nin dört bir yerine tenzili rütbe ile sürgün edilemeyecekler. 

BÖLGE SİSTEMİ YENİDEN

Doğu ve Güneydoğu’daki iller beşinci bölge; İstanbul, Ankara, İzmir birinci bölge sayılıyor. Yasal düzenleme ile örneğin meslekte 10-15 yılını tamamlayan, birinci sınıfa ayrılmış ya da daha kıdemli birinci sınıf hâkimlere coğrafi teminat getirilmiş olacak. Birinci sınıf bir hâkim, gerekçesi, talebi de yoksa artık İstanbul’dan Van’a tenzili rütbe ile gönderilemeyecek.

İHTİSASLAŞACAKLAR

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, hakim ve savcılık makamlarında ihtisaslaşmaya yönelik çalışmaların da yapılacağını belirterek, “Savcı, savcılığa devam edecek, ceza hakimi belirli bir süreden sonra ceza hakimi olarak devam edecek, ticaret hakimi kalkıp bir Ağır Ceza’da üye olmayacak. Bu anlamda ihtisas hakimliği ve ihtisas savcılığı konusunda bir çalışmamız var. Yakında kamuoyuna açıklayacağımız yargı reformu belgesinde bu konu yer alıyor. Şimdiye kadar olan bu tür değişimler ihtiyaçtan dolayıydı. Ama biz diyoruz ki standartlarımız objektif kriterlerimize göre daha yeterli ve seçkin bir şekilde artık tercimiz o yönde olsun ihtisaslaşma hususlarında da çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.

ATAMA TAKVİME BAĞLANACAK

Terfi sistemi liyakat ve performansı esas alacak şekilde yapılandırılacak. Belirli görevlere atanabilmek için asgari mesleki kıdem şartları yeniden belirlenecek. Atama, nakil ve müstemir yetki sistemi, makul ve öngörülebilirliği sağlayan bir takvime bağlanacak. 

SAVUNMA HAKKI GENİŞLETİLECEK

Hâkim ve savcılar hakkındaki disiplin prosedürü yeniden yapılandırılacak. Disiplin süreçlerindeki haklar genişletilecek. HSK’nın disiplin kararlarına karşı yargısal denetim mekanizması genişletilecek. Kişisel verilerin korunması kaydıyla HSK’nın disiplin kararlarının kamuoyuna açıklanması sağlanacak. 

MAKUL SÜREYİ TESPİT ETTİK

Bakan Gül, adaletin hızla sonuca varabilmesi için hedef süre uygulaması başlattıklarını hatırlatarak, bu kapsamda özellikle soruşturma ve kovuşturma konusunda bazı davalarda çalışma yaptıklarını anlattı. Yaklaşık 2 bin dosya üzerinde çalışarak başlıklar çerçevesinde, savcının önüne gelen bir konunun ne kadar sürede tamamlanması gerektiğine baktıklarını belirten Gül, şu değerlendirmede bulundu:

"Makul süreyi tespit ettik. Bir dosya örneğin ne kadar sürede bitmeli, 100 gün veya 150 gün. 1 Ocak'tan itibaren vatandaşa adliyelerde ne veriliyor? 'Senin davadan şu kadar sürede bitecek.' Vatandaş da 'En fazla bu kadar sürede bitecek' diyor. Önünü görebiliyor. Bu süreler, azami sürelerdir. Daha kısa da sürebilir. Elbette, dosyaya yeni delil girer ise uzayabilir. Ancak temel hedef, vatandaşa bildirilen hedef süredir. Biz, bunun denetimini de yapacağız. Gerekçesi yok ve vatandaşa belirlenen sürede bitmemiş. Bunu da denetleyip, hatayı tespit edeceğiz. Biz, bunu sıfır hata ile tamamlayacağız. Bu konuyu istinaflar için de belirleyeceğiz. Hem Yargıtay hem Danıştay hızlanacaktır. Örneğin, cinayet davasının şu anda 753 gün ortalama görülme süresi. Hedefte ise 300-390 günde tamamlanacak. Elbette, bu hedef sürelere laboratuvar gibi bakılacak."

YENİ PERSONEL ALIMI OLACAK

Adalet Bakanı Gül, FETÖ ile mücadelede sosyal medya veya farklı mecralarda masum kişileri lekelemeye yönelik art niyetli davranışların olduğuna dikkat çekti. Bakan Gül, "Gerçek olan hukuk ve adalettir. Biz, bunu sağlıyoruz. FETÖ'cüler hukuk veya yasa dinlemezlerdi. Şu veya bu sebeple birilerine iftira atılıyordu. Şu ana kadar 55 bin kişi böylelikle savcının, emniyetin önüne çıkmadan, kimsenin haberi olmadan aklandı. Masum vatandaşın lekelenmesine izin vermiyoruz."

Adliyelerde hizmet kalitesinin arttırılması yönünde de önemli çalışmalar yapıldığını anlatan Bakan Gül, "Çok önemli adliye binaları ve hizmetler yaptık. Nicelik olarak artırdık. Artık, nitelik olarak bir atılım yapıyoruz.  Meslek öncesi ve meslek içi eğitime önem veriyoruz. Savunma hususunun eksik gitmesinin önüne geçiyoruz. Yakın zamanda açıklayacağımız reform paketimiz var. Örneğin, avukatlık sınavı getiriyoruz. Fakülteden mezun olunca, hemen avukatlık yapmak mümkün olmayacak. Bu sınav gelince ne olacak, fakültelerde eğitimin kalitesi artacak. Bu sınavı ÖSYM yapacak. Şu anda fakültelerde olan öğrencileri kapsamayacak. Çünkü onlar, fakülteye girerken bu sınav gündem de yoktu. Bundan sonra tercih edenleri kapsayacak. Niteliği arttırmak için garklı uygulamaları da devreye sokacağız. Yakın bir zamanda bunları da kamuoyu ile paylaşacağız." diye konuştu.

 

65 HEDEF

Peki yargının yol haritası olacak bu belgede neler var? HaberTürk'ten Fevzi Çakır'ın haberine göre, belgede 65 hedef 257 faaliyet yer alıyor. Adalet Bakanlığı’nca çok geniş kapsamlı temas trafiği ve çalışma sürecinin ardından hazırlanan belgede, önemli reformlar yer alıyor.

“CEZA ADALETİ” VURGUSU

Belgenin en dikkat çekici başlığı “Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliğinin Artırılması” olacak. Bu başlık ceza yargılaması ve infaz sistemine dair devrim niteliğinde hedefler içeriyor…

SAVCI İLE FAİL ANLAŞMASI

Buna göre, uzlaşma, ön ödeme ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi gibi dava öncesi müesseselerinin uygulanma alanı genişletilecek. Bazı suçlara yönelik soruşturmalar ikrara bağlı olarak fail ile savcı arasında anlaşmayla sonlandırılabilecek.

SEÇENEK YAPTIRIMLARIN KAPSAMI GENİŞLETİLECEK

Soruşturmaların kalitesinin artırılması için adli kollukta yani polis ve jandarmada hukuk fakültesi mezunlarının istihdamı sağlanacak. Adli para cezası, mağdurun zararının giderilmesi, belirli bir yere gitmek yasaklanmak gibi kısa süreli hapis cezasına seçenek oluşturan yaptırımların kapsamı genişletilecek.

CEZA YAPTIRIMLARI YENİDEN YAPILANDIRILACAK

Mevzuatta suç olarak düzenlenen fiiller taranacak ve bu fiillerden idari yaptırıma dönüştürülebilecek olanlar belirlenerek suç olmaktan çıkarılacak. Bazı suçlarda cezasızlık algısının ortadan kaldırılması ve suçla etkin mücadele için ceza yaptırımları yeniden yapılandırılacak.

BASİTLEŞTİRİLMİŞ YARGILAMA

Bazı suçların basitleştirilmiş ve hızlı bir yargılama usulüyle görülmesi sağlanacak. İdari yaptırım kararlarına karşı itirazları inceleyen sulh ceza hâkimliklerinin ihtisaslaştırılacak.

ÇOCUKLARA ÖZEL DÜZENLEME

Ve çocuk tutuklu ve hükümlüler… Yapılan çalışmada onlara ilişkin de önemli düzenlemeler öngörülüyor. Cinayet gibi bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocukların ilk defa işledikleri fiillerin ceza yargılamasına konu edilmeyecek. Bunun yerine çocuklara özgü koruma mekanizmaları işletilecek. Suça sürüklenen çocuklara özgü uzlaştırma ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi modelleri geliştirilecek. Suça sürüklenen çocukların yargılamaları öncelikli yapılacak.

AĞIR HASTA DÜZENLEMESİ

Ağır hasta hükümlü ve tutuklulara ilişkin infaz süreçleri muhtemel mağduriyetlerin önlenmesi için yeniden yapılandırılacak.

MAHKUMLARA GÖRÜNTÜLÜ GÖRÜŞME

Teknolojik imkanların kullanılması suretiyle hükümlü ve tutukluların; yakınları ile görüntülü görüşmesi ve elektronik dilekçe arzı gibi yeniliklerin gerçekleştirilmesi sağlanacak. Denetimli serbestlik hizmetlerindeki elektronik izleme kapasitesinin artırılması ve yükümlülüklerin takibinde biometrik imza gibi yeni yöntemlerin oluşturulacak.