T.C.
HÂKİMLER VE SAVCILAR KURULU
TEFTİŞ KURULU TEFTİŞ REHBERİ
Sayı : 2017/691
Konu : Teftiş Rehberi
07/06/2017
GİRİŞ
Bu Rehber, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin 53 üncü maddesi uyarınca, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulu (Genel Kurul) tarafından, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Teftiş Kurulu Başkanlığının (Başkanlık) görev alanına giren konular itibarıyla, denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma ile diğer faaliyetlerinin detaylarına ilişkin olarak hazırlanmıştır.
Bu Rehber, dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; genel hükümler ve çalışma esasları, ikinci bölümde denetim, üçüncü bölümde araştırma, inceleme ve soruşturma, dördüncü bölümde ise çeşitli hükümlerle ilgili düzenlemeler bulunmaktadır. Ayrıca, Yönetmelikte Genel Kurul tarafından düzenlenmesi öngörülen dizi listesi ve formlar, bu Rehberin ekinde yer almaktadır.
Teftiş Rehberi yol gösterici olmakla birlikte, müfettişlerin denetim yeteneklerini sınırlamaz ve denetim uygulamalarının geliştirilmesine engel teşkil etmez.
Bu Rehber ve ekleri, denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma ile diğer faaliyetlerin yeterli ve etkin olup olmadığı konusunda en az yılda bir defa gözden geçirilerek gerekirse yenilenir.
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler ve Çalışma Esasları
Teftiş Kurulu ve müfettişlerin çalışma anlayışı
MADDE 1- (1) Hâkimler ve Savcılar Kurulu Teftiş Kurulu, vatandaşların “âdil yargılanma hakkı”nı sağlamak ve korumak amacıyla hâkim ve savcıların görevlerini Anayasa, kanun ve diğer mevzuata (hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun tarafsız ve bağımsız olarak yapmaları ve performanslarının artırılması konusunda destek olmayı amaçlar.
(2) Müfettişlerin çalışma anlayışı, denetlenen birimde gelecekte daha mükemmel sonuçlar elde edilmesine yönelik çözüm önerileri getiren ve bu kapsamda hatalı uygulamalardan vazgeçirici, etkin, verimli ve motive edici bir denetim sistemini öngörür; sadece hata arayan ve tenkit eden statik teftiş sistemini kabul etmez.
Görev sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar
MADDE 2- (1) Görev süresince, mahkemeler ve adalet dairelerinin normal mesaisinin aksatılmamasına dikkat edilir.
(2) Denetimin, hâkimlerin Anayasa ve kanunlarla güvence altına alınan yargı yetkilerine ve bununla ilgili takdir haklarına şümulü olmadığı göz önünde bulundurulur. Ancak kanunlarda değerlendirme ve yoruma ihtiyaç duyulmayacak şekilde açıkça düzenlenen konular takdir hakkı kapsamında değerlendirilmez.
(3) 24/02/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 28. maddesinin yedinci fıkrasındaki “Soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın tamamlanması için öngörülen hedef süreler Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından belirlenir” hükmü uyarınca, soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın tamamlanması için belirlenecek sürelere riayet edilip edilmediği hususu üzerinde durulur.
(4) İlgililerin uyarılmalarını gerektiren bir aksamaya rastlanıldığında, yapılacak tenkit veya aydınlatmanın sağlam ve sağlıklı temellere dayandırılmasına özen gösterilir. Birlikte bulunan diğer müfettişlerin de konu ile ilgili fikir ve görüşleri alınarak mutabakat sağlanır.
(5) Tespit edilen aksama veya noksanlıktan dolayı, kalem personeli muhatap alınarak onların şahsında hâkimin veya Cumhuriyet savcılarının işlemlerinin eleştirilmesinden ve her türlü tenkitten kaçınılır.
(6) Hâl kâğıdı gibi gizli kalması asıl olan yazılar bizzat müfettişler tarafından yazılır.
(7) Denetleme, araştırma, inceleme ve soruşturmalarda, gerekli görülen belge, evrak ve defterler, bunların onaylı suretleri, bir yolsuzluğun delilini meydana getirenlerin asılları alınabilir, kasa ve depolardaki inceleme ve sayımlarda bunlar mühürlenebilir, inceleme ve sayım işlerinde yardım talebinde bulunulabilir. Asılları alınan belgelerin müfettişlerin mühür ve imzasıyla tasdik edilmiş suretleri, dosyasında saklanmak üzere, alındığı yere verilir.
İşlere ara verilmesi ve devri
MADDE 3- (1) Müfettişler, başladıkları işleri ara vermeden, süresinde bizzat yapıp bitirmek zorundadırlar. Ara verilmesi veya işlerin devredilmesi Başkanın iznine bağlıdır.
(2) Devredilecek işler için devri yapacak olan müfettiş Başkanın gerek görmesi üzerine bir “devir notu” hazırlar. En az üç nüsha olarak hazırlanacak devir notuna;
(a) Devredilen işin ne olduğu,
(b) Devir gününe kadar;
- İşin hangi kısmının ne dereceye kadar incelendiği,
- İş hakkında ne gibi görüş veya kanaate varıldığı,
- Oluşan görüş ve kanaat olarak o işin özelliğine göre bundan sonraki en uygun denetleme, araştırma, inceleme ve soruşturma şeklinin ne olması gerekeceği,
hakkındaki düşüncelerini yazar.
(3) Bundan başka devredilen işe ait bütün belgeleri sıra numarası altında gösteren dizi pusulasının bir nüshasını, işe ait defter ve belgelerle birlikte, işi devralan müfettişe imza karşılığı verir.
(4) Devir notunun ve dizi pusulasının ikinci nüshası bir yazı ile devreden müfettiş tarafından Başkanlığa gönderilir. Üçüncü nüsha devreden müfettişte kalır.
İKİNCİ BÖLÜM
Denetim
Önceki denetim dönemlerine ait evrakın incelenmesi
MADDE 4- (1) Bir bölümü incelenen iş evrakı ve dava dosyalarında ilgililer hakkında işlem yapılmasını gerektiren aksaklık ya da yolsuzluk görülürse, evrak ve dosyaların tamamı, gerekli görülen tarihe kadar geriye gidilerek, işlem yapılmasını gerektiren konu yönünden incelemeye alınır.
Teftiş dosyası
MADDE 5 - (1) Denetimler sırasında, denetime tabi birimlerde tutulan “Teftiş Dosyası” incelenerek bir önceki teftişte belirlenmiş bulunan hata ve noksanlıkların düzeltilip düzeltilmediği ve evvelce belirlenen başarılı durumların devam edip etmediği araştırılır. Riayetsizlik halinde tevessülata geçilip geçilmeyeceği hususu değerlendirilir.
İş ve mahiyet cetvelleri ile kadroya ilişkin diğer cetvellerin alınması
MADDE 6- (1) Denetim yerindeki görevlilerin belirlenmesi için ad ve soyadlarını, sicil numaralarını, sıfatlarını, derece ve kademelerini, doğum yeri ve tarihlerini (sadece yıl olarak), o yerde göreve başladıkları, mesleğe girdikleri tarihleri, birinci sınıfa ayrılma tarihlerini içeren bir kadro cetveli fizikî ya da UYAP kayıtlarından alınır. Kadro cetvelinde, hâkimlerin son göreve başlama tarihi olarak, ayrılan hâkimler de dâhil olmak üzere denetim yerindeki müstemir yetkilerine ilişkin en son tebliğ edilen yetki tarihi esas alınır. Denetim döneminde asaleten veya yetkili olarak görev yapıp denetimden önce ayrılan hâkim ve Cumhuriyet savcılarının o yerde göreve başlama ve ayrılma tarihleri ile başka mahallerde yetkili çalışanların ayrılış ve dönüş tarihleri de müstakil cetvellerde gösterilir.
(2) Cumhuriyet başsavcılığı, mahkemeler, sulh ceza ve infaz hâkimliklerine ait, iş ve mahiyet cetvelleri, fizikî olarak alınmışsa Cumhuriyet başsavcısı ve ilgili hâkimin imzasıyla düzenlettirilir ve iş cetvellerinin kayıtlara uygunluğu müfettiş tarafından ayrıca kontrol edilir.
(3) Esasa kayıtlı derdest işlerin yıllara göre beyanına iş cetvellerinde yer verilir.
(4) Tereke iş durumu inceleme tutanağında belirtilir.
(5) Vesayet dosyaları için iş cetveli alınmaz, bu dosyalardan gerek görülenler inceleme tutanağında gösterilir.
(6) Cumhuriyet başsavcısı, başsavcı vekili ve savcılar arasında yapılan iş bölümünü gösterir belge örneği dosyaya eklenir. Yapılmamış ise denetim sırasında düzenlettirilir. İş bölümünün hakkaniyete ve işlerin sağlıklı yürütülmesine uygunluğu üzerinde durulur. Cumhuriyet savcıları arasındaki işbölümü çizelgesi büyük (beş ve daha fazla Cumhuriyet savcısının bulunan) yerlerde özetlenerek alınabilir. İşbölümü özetinde geçici bakmaya ilişkin değişiklikler de gösterilir, iş bölümü yapılan diğer birimlerde de aynı şekilde hareket edilir.
(7) Toplu mahkemelerde görevli hâkimler arasında iş bölümü yapılmışsa bu cetvel de dosyaya konulur.
(8) Bir mahkemede aynı anda birden fazla hâkimin çalışması hâlinde, incelenen dosyaların hangi hâkime ait olduğu isim belirterek inceleme tutanağında gösterilir.
Kalem, hesabat, kıymetli evrak ve eşya işlemlerinin incelenme yöntemi ve amacı ile yardımcı personel kullanılması
MADDE 7- (1) Kalem işlemlerinin incelenmesinde öncelikle ilgili Cumhuriyet savcıları ve hâkimler; hesabat, kıymetli evrak ve eşya işlemlerinin incelenmesinde ise ilgili hâkimler tarafından denetim görevlerinin usulünce yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. Usulünce yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde denetimin yapılması sağlanır. Gerek görülmesi halinde bu işlemlerinin incelenmesi müfettiş tarafından da yapılabilir.
(2) Hesapların incelenmesi ve kalem muamelâtının denetlenmesi sırasında yardımcı elemandan yararlanılabilir. Bu işlemlerin ifasında öncelikli olarak ve mümkün olduğu kadar kendi birimi dışında olmak üzere kalem personeli çalıştırılır.
Tespit ve sayım işlemleri
MADDE 8- (1) Tespit işlemi, ilgili hâkimlerin denetim görevini yapıp yapmadığının belirlenmesi amacıyla yapılır.
(2) Denetimlerde, aşağıdaki tespit ve sayım işlemlerinden gerekli görülenler yapılır:
a) Hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünde (vezne hesabında);
1) Emanet para hesabı,
2) Harç hesabı,
3) Kıymetli evrak ve eşya hesabı,
b) Tereke hâkimliği kaleminde;
1) Kasa para hesabı,
2) Kıymetli evrak ve eşya hesabı,
c) İzale-i şüyu satış memurluğunda;
1) Kasa para hesabı,
2) Kıymetli evrak ve eşya hesabı,
ç) Vesayete ilişkin dosyalarda (ayrı bir kasa hesabı bulunması halinde);
1) Kasa para hesabı
2) Kıymetli evrak ve eşya hesabı,
d) Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde (vezne hesabında);
1) Emanet para hesabı,
2) Harç hesabı,
3) Kıymetli evrak ve eşya hesabı.
(3) Tespit ve sayım işlemleri bir tutanağa bağlanır. Vezneye ilişkin tespit ve sayım tutanağı, UYAP ekranında bulunan “ayrıntılı kasa hesabı”nın alınması suretiyle oluşturulur. Tereke hâkimliği kalemi, izale-i şüyu satış memurluğu ve vesayete ilişkin dosyalara ait tespit ve sayım tutanağı ise bu Rehberin ekinde yer alan (Ek-19) sayılı forma uygun olarak oluşturulur. Tespit ve sayım tutanaklarının fizikî ortamda yapılması halinde ilgililerle birlikte imzalanır.
(4) Bu işlemler mümkün olduğu ölçüde tespit konusu para veya varlığın bizzat görülmesi veya mevcudiyetine delâlet eden (resmî) yazıların alınması suretiyle yerine getirilir.
(5) Para hesaplarının incelenmesi, fizikî olarak veya UYAP kayıtlarından defter, makbuz, dosya ve diğer kayıtlar ile ilgili daire ve kuruluşlardan alınan yanıtların birbirleriyle karşılaştırılması yoluyla yapılır.
Tespit ve sayıma ilişkin ilk işlemler
MADDE 9- (1) Müfettişler gerek duyulduğunda; vezne (müstakil vezne teşkilatı olan yerler hariç), tereke, izale-i şüyu ve varsa vesayet kasa (vesayet hesaplarına ilişkin olarak kasa hesabı tutuluyorsa incelemede yardımcı olması açısından tespit yapılır, kasa hesabı yoksa yapılmaz) hesabına ait tespit tutanaklarını fizikî olarak veya UYAP kayıtlarından alırlar.
(2) Tespit ve sayım yapılması halinde;
(a) Tespit ve sayım yapılmasına gerek duyulan birimlere ait kasalar aynı zamanda kontrol altına alınır. Birlikte kontrol altına alınamadığı takdirde, öncelikle kasalar veya içinde para, kıymetli evrak ve değerli eşyanın saklanmakta olduğu dolap ve benzeri yerler kilitlenip mühürlenir veya mevcutlarında değişiklik yapılmasını önleyecek tedbirler alınır.
(b) Sayımlar aynı gün bitirilemez ise müteakip günlerde bu işe devam olunur.
(c) Tespit ve sayımda; kasa para hesapları ile varsa tereke, izale-i şüyu ve vesayet hesaplarına ait kıymetli evrak ve eşyanın tespit gün ve saatindeki bakiyeleri ile mevduat ve tahvilata, iki denetim tarihi (denetim süresi içinde tespit yapılmasına gerek duyulmuşsa bu tarihe kadar) arasında ne miktar ve oranda faiz tahakkuk ettirildiği hususları ilgili bankalardan yazı ile istenir.
(ç) Para hesaplarının incelenmesi, fiziki ve elektronik ortamda tutulan kayıtlar ile ilgili daire ve kuruluşlardan alınan yanıtların birbirleriyle karşılaştırılması yoluyla yapılır.
(d) Kıymetli evrak ve eşyanın tespitinde, mahsus kayıtlardan hareketle evrak ve eşyanın mevcudiyeti araştırılır. Kayıt dışı evrak ve eşyanın tespiti halinde, kaydı yaptırılır, kaydı gerekmeyen emtianın kaydedilmiş olması hâlinde, kayıtların usulüne uygun yapılması konusunda ilgililer uyarılır. Önceki tespitte (şayet yapılmışsa) yer alıp, denetim dönemi içerisinde tasfiyesi yapılan evrak ve eşyanın muhtevası ve numarası yazılmaksızın usulünce tasfiye edilip edilmediği bilgisine yer verilir. Şayet önceki denetimde tespit yapılmamışsa, denetim dönemi içerisinde tasfiyesi yapılan evrak ve eşyanın muhtevası ve numarası yazılmaksızın tasfiyenin usulünce yapılıp yapılmadığı bilgisine yer verilir.
(e) Kayıtlara göre dairede gözüken ancak varlıkları görülemeyen para ve emtianın herhangi bir sebeple başka yerde muhafaza edildiği bildirildiğinde, ilgilisinin yanına birden ziyade güvenilir kimse verilir ve bulunduğu yerden getirtilerek durum ayrı bir tutanakla belirlenir, gerektiğinde kilitli yerler açtırılır.
(f) Hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile adlî tıp ve benzeri resmî makamların imza ve mühürleriyle muhteviyatı ayrıntılı olarak belirlenerek paketlenen ve durumları kuşku yaratmayan emtianın mühürleri sökülmeksizin kayıtlardaki içeriği tutanağa geçirilmekle yetinilebilir. Mühür sökülmek suretiyle tespit yapılması hâlinde, emtiayı uhdesinde bulunduran birim tarafından vakit geçirilmeksizin tekrar mühürlenmesi sağlanır.
(g) Banka kasasında bulunan kıymetli evrak ve eşyanın mahallinde tespitinde de hâkim ve Cumhuriyet savcılarının imza ve mühürleriyle muhteviyatı belirlenenler ve kuşku yaratmayanların mühürleri sökülmeksizin kayıtlardaki içeriği tutanağa geçirilmekle yetinilebilir, ancak mühürlerinin sökülmesine ihtiyaç duyulursa yeniden mühürlenme yapılır.
(ğ) Denetlenen birim dışında bulunan eşya ve evrakın teslim tutanakları incelenir, gerektiğinde ilgili birimlerden muhtevasını içeren yazı alınır veya mahalline gidilerek eşya ve evrak görülür.
(h) Tespit sırasında ilgilisi hakkında işlem yapılmasını gerektirecek aksaklık veya yolsuzluk ile mevcutlarda noksanlık görülmesi hâlinde, kasayı ve mevcutları korumaya yönelik önlemler alınmak suretiyle sorunun mahiyetinin belirlenmesine çalışılır. Lüzumlu hâllerde sorumlular hakkında adlî ve idarî yönlerden gereğine tevessül edilir.
(ı) Söz konusu işlemler, zarurî hâller dışında, ilgili memurun huzurunda yapılır.
Kasa hesaplarının incelenmesi
MADDE 10- (1) Kasa (para ile kıymetli evrak ve eşya) hesaplarının ilgili hâkimler tarafından periyodik denetimlerinin sağlıklı bir şekilde yapılıp yapılmadığı müfettişlerce öncelikle kontrol edilir, usulünce yapılmadığının tespiti hâlinde aşağıdaki esaslar doğrultusunda, ilgililer tarafından denetimin icrası temin olunur. Hesap işlemlerinin incelenmesi, gerek duyulduğunda müfettiş tarafından da yapılabilir.
(2) Kasa para hesaplarının incelenmesi, iki denetim tarihi arasındaki tahsilât ve reddiyat makbuzlarının fizikî ya da UYAP kayıtlarındaki defter kayıtları ile karşılaştırılması ve sayfa toplamlarının hesap makinesi ile yeniden alınması suretiyle yapılır. Elektronik ortamda tutulan kayıtların güvenilirliğine kanaat getirildiği takdirde hesap makinesi kullanılmasından vazgeçilebilir.
(3) Fizikî olarak veya UYAP kayıtlarından, makbuzların seri ve sıra numaralarının teselsülüne itina gösterilip gösterilmediğine, muhteviyatının eksiksiz şekilde kasa defterine dercolunup olunmadığına, reddiyatın tahsilât sayfalarındaki özel hanelere zamanında işlenip işlenmediğine, devirlerin yıl sonlarında yapılarak tahsilât ve reddiyat bakiyelerini doğrulayıp doğrulamadığına, makbuzların mevzuatın emredici hükümlerine uygun düzenlenip düzenlenmediğine ve memur ve taraf imzalarını taşıyıp taşımadığına, makbuz asıl ve dipkoçanları arasında farklılık bulunup bulunmadığına dikkat edilir. Ayrıca, sondaj suretiyle makbuz nüshalarının, dosyalarında saklanıp saklanmadığına bakılır, kasa defteri reddiyat bölümündeki meblağların, tahsilâttakileri doğrulayıp doğrulamadığı, bir tahsilâttan mükerrer veya fazla para reddolunup reddolunmadığı da tetkik olunur. Gerektiğinde bankalardan hesap özeti getirilerek kullanma zimmeti hususu da araştırılır.
(4) Kasa hesabının incelenmesi neticesinde, makbuz ve kayıt hataları yüzünden noksanlık veya fazlalığa rastlanıldığında İcra ve İflâs Kanunu Yönetmeliğinin 111 inci maddesi uyarınca kasa defterinin son tahsilât ve reddiyat toplamları hakikî duruma göre düzeltildikten sonra kasa fazlası hakkında gereken işlem yapılır ve kasa noksanı ikmal ettirilir.
(5) Zamanaşımına uğrayan para bulunduğunda, 492 sayılı Harçlar Kanununun 36 ncı maddesi gereğince işlem yapılıp yapılmadığı, hesaplara tahakkuk ettirilen faizlerin usulünce malî birimlere veya ilgilisine ödenip ödenmediği, ilgili kurumların kayıtlarıyla da karşılaştırılarak araştırılır.
(6) Fizikî olarak veya UYAP kayıtlarından, muhasebe yetkilisi mutemedi alındılarında seri ve sıra numaralarının birbirini takip edip etmediğine, içeriğinin eksiksiz şekilde muhasebe yetkilisi mutemedi kasa defterine geçirilip geçirilmediğine, tahsil olunan miktarların süresi içerisinde malî birime yatırılıp yatırılmadığına, vergi dairesi alındı makbuzlarının muhasebe yetkilisi mutemedi kasa defteri ile uyumlu olup olmadığına bakılır. UYAP ekranından denetim dönemi içinde maliyeye yatırılan harç paralarına ait liste ile maliye kayıtları karşılaştırılır.
(7) Denetimi yapılan yerlere teslim edilen kıymetli evrak ve eşya üzerinde durularak, bunların kabulünde, fizikî olarak veya UYAP ortamında makbuz ve kıymetli evrak ve eşya defterinin tutulup tutulmadığına bakılır, böyle bir defter kullanılmıyorsa tanzim ettirilir. Söz konusu defterin 6/8/2015 tarihli ve 29437 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde kullanılıp kullanılmadığı ve mevcudun kayıtlara uygunluğu müfettişlerce araştırılır.
(8) Sayımda tespit edilen kıymetli evrak ve eşyada noksanlık bulunup bulunmadığı veya bunlar üzerinde yolsuzluk yapılıp yapılmadığı hususu, ilgili kayıtların dosyalarla karşılaştırılması suretiyle kontrol edilir. Bu deftere kaydı gerekmeyen evrak ve eşyanın defterde yer alması hâlinde müteakip kayıtlarda ilgililerin usulünce hareket etmeleri hususunda uyarıda bulunulur. Bu tip kayıtlar tespit ve inceleme tutanaklarına alınmaz. Kıymetli evrak ve eşya defterinde yer alan kıymetli evrak ve eşyanın miktar ve diğer evsafı tespit ettirilmemiş ise bu işlem ilgililerine yaptırılır.
(9) Posta ve banka yolu ile gelip, posta mutemet defterine kaydedilen paraların kasa hesabı defterine kaydının zamanında ve eksiksiz olarak yapılıp yapılmadığına bakılır.
(10) Bilirkişilere ödenen ücretlerden limitleri dâhilinde gelir ve damga vergisi kesintilerinin yapılıp yapılmadığı reddiyat, (UYAP ekranından) vergi dairesine gönderilen listeler ve alındı makbuzlarının karşılaştırılması suretiyle araştırılır.
(11) İnceleme sonucu, hâkimlere bakan yönüyle tespit edilen aksaklıklar denetim raporunda belirtilir.
Harç ve yargılama giderleri ile ilgili işlemlerin incelenmesi
MADDE 11- (1) Bir önceki denetim tarihinin iki ay öncesi esas alınarak hüküm altına alınan ve malî birimlerce tahsil edilebilirliği öngörülen miktardaki harç ve yargılama giderlerinin zamanında tahsiline tevessül edilip edilmediği araştırılır. Bu araştırma, UYAP kayıtları ya da karar kartonları, esas defterleri, harç tahsil müzekkereleri, zimmet kayıtları hukuk mahkemelerinde ayrıca muhasebe yetkilisi mutemedi kasa defteri ve malî birime ait makbuzları karşılaştırılmak, gerektiğinde dava dosyaları incelenmek suretiyle yapılır. İşi yoğun olan merkezlerde kayıtların düzenli tutulduğuna kanaat getirildiği takdirde, her yıl için üçer aylık dönemler hâlinde inceleme yapılabilir. İlgililerin bu hususta kontrol görevlerini yapıp yapmadıkları üzerinde durulur.
(2) İdarî yargı mahkemelerinde görülen tam yargı davalarında, mütebaki harcın tahsili için davacılara bildirim yapılması, takiben harcın zamanında tahsili cihetine gidilip gidilmediği yukarıdaki esaslar dairesinde incelenir.
İnfaz işlemlerinin incelenmesi
MADDE 12- (1) İnfaz işlemleri iki denetim tarihi arasında ceza mahkemelerinden verilip kesinleşen mahkûmiyet kararlarının tamamı, UYAP kayıtları ya da fizikî olarak mahkeme esas defteri ile Cumhuriyet başsavcılığı infaz defterleri karşılaştırılmak suretiyle incelenir. İşi yoğun merkezlerde düzenli tutulduğuna kanaat getirildiği takdirde, her yıl için üçer aylık dönemler hâlinde inceleme yapılabilir. İlâmların zamanında infaza verilip verilmediği ve verilenlerin de yine zamanında Cumhuriyet başsavcılığınca deftere kaydedilerek infazına tevessül olunup olunmadığına bakılır.
(2) Bir evvelki denetim dönemi içinde, kesinleşmemiş olan mahkûmiyet ilâmlarının infaza verilme işlemlerinde yolsuzluk ve gecikme olup olmadığı önceki denetim dönemine inilmek suretiyle aynı şekilde incelenir.
(3) Denetimli serbestlik kapsamındaki kesinleşmiş mahkeme kararlarının Cumhuriyet başsavcılığı denetimli serbestlik genel defterine kaydının yapılıp yapılmadığı ve müteakip işlemlere tevessül edilip edilmediği de yukarıdaki esaslar çerçevesinde kontrol edilir.
(4) Mahkemeler tarafından verilip kesinleşen idarî para cezasına ilişkin kararların usulü dairesinde ilgili yerlere iletilip iletilmediği bu kapsamda tetkik olunur.
Diğer kalem, hesabat, kıymetli evrak ve eşya işlemlerinin incelenmesi
MADDE 13- (1) İşlemlerin fizikî olarak yürütülmesi halinde; Cumhuriyet başsavcılığı esas defteri ile ilgili mahkemelerin iddianamenin değerlendirilmesi defterine yapılan kayıtlar sondaj usulüyle karşılaştırılır. İddianamenin kabulüne karar verilen veya reddine ilişkin kararlara yapılan itiraz sonucu itirazın kabul edildiği hâllerde, dosyanın mahkeme esas defterine girişinin yapılıp yapılmadığı, iddianamenin iadesi kararına itiraz edilmemesi veya yapılan itirazın reddedilmesi hâllerinde de soruşturma defterine yeniden girişi yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. Ayrıca denetim sırasında itiraz merciinde bulunan evrakın varlığı zimmet veya defter kayıtlarından tetkik edilir. Kayıt dışı kalmış evrak bulunup bulunmadığı ve kayıtta gecikme olup olmadığı araştırılır. Ayrıca, Cumhuriyet başsavcılığı ve ceza mahkemelerinden verilen görevsizlik ve yetkisizlik kararlarının gönderilip gönderilmediği araştırılır, trafik suç tutanağı zimmet defteri ile kabahatler defteri karşılaştırılır. Ancak işlemlerin UYAP üzerinden yürütülmesi halinde, işlemlerin usulünce ve zamanında yapılıp yapılmadığı, ilgililerin UYAP ekranındaki iş listeleri kontrol edilerek araştırılır.
(2) İstinaf ve temyiz dilekçeleri ile gıyabî hükümlerin tebliğe çıkarılması, istinaf yoluna başvurulan veya temyiz edilen dosyaların Yargıtay’a, Danıştay’a, bölge adliye ve idare mahkemelerine sevk işlemleri ile ceza mahkemelerinde üçer aylık infaz listelerinin düzenlenmesi hususu UYAP ya da fizikî kayıtlar üzerinden kontrol edilir.
(3) Dosyalar, esas, istinaf ve temyiz defterleri, posta gönderme belgeleri incelenir ve işlemleri tamamlananların gönderilmelerinde, Yargıtay, Danıştay, bölge adliye ve idare mahkemelerinden onama, bozma, ret, eksikliklerin tamamlanması için iade edilenlerin kayda alınmalarında veya işleme konulmalarında ya da karar düzeltme işlemlerinde usulsüzlük veya gecikme olup olmadığı tetkik edilir. Mevcut kayıtların yolsuzluk şüphesi doğurması hâlinde gerekirse ilgililer veya taraf durumunda bulunan kurum ve kuruluşlarla temasa geçilerek kayıt dışı kalmış evrak ya da dosyaya konulmamış istinaf veya temyiz dilekçesi bulunup bulunmadığı araştırılır. Temyiz ve istinaf defteri incelenirken uzun süre üst mahkemelerden dönmeyen dosyaların akıbetleri denetim dönemine bağlı kalınmaksızın tetkik edilir. Suiistimalin bulunması durumunda sorumlular hakkında yasal gereğine tevessül edilir. Bu işlemler UYAP kayıtları üzerinden veya fizikî olarak yapılır.
(4) Tebligat Kanunu ve bu konudaki ilgili mevzuata uyulması, hukuk mahkemelerinde; üst mahkeme ilâmlarının taraflara tebliği için gerekli masrafın önceden alınması, dosyaların üst mahkemelerden dönüşünü takiben 12/01/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun öngördüğü tebligatın bekletilmeksizin yapılması, belli süre geçtikten sonra dosyaların esasa kaydedilmesi, istinaf ve temyize gönderme giderleri yetmediğinde gerekli ihtarlı yazının geciktirilmeksizin çıkarılması, kadastro mahkemelerinde kararların ilgilisine resen tebliğ edilmesi ve bu mahkeme ile ilgili bölümünde belirtilen sair hususlar üzerinde durulması hususları araştırılarak bunlardan dolayı gereken tavsiyeleri yapılmakla beraber, noksanlıkların denetim esnasında tamamlattırılmasına çalışılır.
(5) Ayrıca, bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde; Tebligat Kanunu ve bu konudaki ilgili mevzuata uyulması, idare ve vergi mahkemelerinde ilk derece olarak görülen davaların posta giderleri ile Danıştay ve bölge idare mahkemesi ilâmlarının taraflara tebliği için icabeden masrafın önceden para olarak alınması, dosyaların itiraz ve temyizden dönüşünü müteakip 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanununun öngördüğü tebliğlerin bekletilmeksizin yapılması, Danıştay’ca verilen bozma kararlarında belli süre geçtikten sonra dosyaların esasa alınması hususları üzerinde durularak, gerekli tavsiyeler yapılmakla beraber, noksanlıkların denetim esnasında giderilmesine çalışılır.
Cumhuriyet başsavcılığı iş cetveli ve inceleme tutanağı
MADDE 14- (1) Disiplin hapsine ilişkin ayrı bir defter tutulmayıp infaz defterine kaydedilmiş olması hâlinde karışıklığa yol açmamak için infaz iş cetvelinde derdestlerin numaraları gösterilirken yanına disiplin hapsine ilişkin olduğunun anlaşılması açısından (D.H.) ibaresine yer verilir.
(2) a) Disiplin hapisleri için Tüzük hükümlerine göre ayrı bir defter tutulması gerektiğinden öncelikle ilgili defterin tutulması sağlanmakla birlikte, disiplin veya tazyik hapsine ilişkin ayrı bir defter tutulmuş olsa dahi bunlara,
b) Adlî kontrol ve denetimli serbestlik kararlarıyla ilgili evraka ilişkin herhangi bir iş cetveli alınmasına ve ayrı bir inceleme tutanağı düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak bunlardan, fizikî yada UYAP kayıtlarında bulunan defter kayıtlarının kontrolü yapılıp, kanaat edinilecek derecede evrak incelenebilir.
(3) Kabahatler iş cetvelinde, kabahatlere ilişkin karar verilmesi çıkan iş olarak gösterilmesi için yeterlidir. Kararın kesinleşmemiş olması çıkan işler arasında gösterilmesine engel teşkil etmez.
(4) Cumhuriyet başsavcılığı inceleme tutanağında, haklarında hâl kâğıdı düzenlenmeyecek olan Cumhuriyet savcılarının mütalaa verdikleri dosyaların numaralarının gösterilmesine gerek yoktur. Haklarında hâl kâğıdı doldurulup doldurulmayacağına bakılmaksızın tüm Cumhuriyet savcılarınca verilenlerden inceleme konusu yapılan kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar ile tavsiyeye konu olan iddianamelerin hangi Cumhuriyet savcısına ait olduğu inceleme tutanağının ilgili bölümünde gösterilir.
(5) Cumhuriyet başsavcılığı denetiminde, tetkik edilen evrak numaraları gösterilirken, tavsiyeler ile hâl kâğıdı arasında irtibat tesisine imkân verebilmesi bakımından evrakın hangi görevliye ait olduğu belirtilir.
(6) İnfazen iade edilen dosyalar, arasında disiplin hapsi cezası verilip infazen iade edilmiş dosyalar da dahil olmak üzere seçilerek incelenir ve bunların numaraları bu Rehberin ekinde yer alan (Ek-15) sayılı Cumhuriyet başsavcılığı inceleme tutanağında, infazen iade edilen dosyalar bölümünde gösterilir.
Soruşturma ve kabahat evrakının incelenmesi
MADDE 15 - (1) Derdest soruşturma ve kabahat evrakı incelenirken eski yıllardan kalanlar ile tutuklu işler üzerinde önemle durulur.
(2) Ayrıca kamu düzenine, can ve mal güvenliğine, laikliğe, eğitim ve öğretim özgürlüğüne karşı işlenen suçlar ile dernek, siyasî partiler, basın ve yayın organlarınca işlenen suçlarla yıkıcı, bölücü ve ulusal çıkarlara karşı işlenen suçlar hakkındaki soruşturmaların bizzat Cumhuriyet savcısı tarafından yapılıp yapılmadığı, bu davaların hassasiyetle takip edilip edilmediği, inkılâp kanunlarının uygulanmasında, Atatürk aleyhine işlenen suçlarda beklenen titizliğin gösterilip gösterilmediği, adlî görevi gereği bilgi vermesi gereken durumlarda ilgili mercilere usulünce bilgi verilip verilmediği, gözetim ve tutukluluk sürelerine riayet edilip edilmediği araştırılır.
(3) 26/9/2004 tarihli 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 75 inci ile 26/09/2004 tarihli 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 253 ve 254’üncü maddelerine göre ön ödeme ve uzlaşma usulüne riayet edilip edilmediği hususu üzerinde durulur.
İnfaz evrakının incelenmesi
MADDE 16- (1) Disiplin ve tazyik hapsine dair evrak ile adlî kontrol ve denetimli serbestlik hususunda verilen kararlar da dâhil olmak üzere derdest ve sonuçlanmış infaz evrakının incelenmesinde; infazın mevzuata uygun yapılıp yapılmadığı, kayıtlarda gecikme ve usulsüzlük bulunup bulunmadığı, evrakın türüne göre, infaz için çıkarılan çağrı kâğıdı ve yakalama emirlerinin zamanında gönderilip gönderilmediği, bunların akıbetlerinin takip edilip edilmediği gibi hususlar özellikle araştırılır. Para cezaları karşılığı olarak PTT ya da banka aracılığı ile Cumhuriyet başsavcılığına gelen paraların usulüne uygun olarak işlem görüp görmediği, çocuk hükümlülere aidiyeti dolayısıyla bekleyen ilâmlar hakkında mevzuata uygun surette hareket edilip edilmediği üzerinde durulur.
(2) Ceza infaz kurumlarında bulunan derdest infaz evrakı, infaz rejiminin tespiti (süre belgesinin doğruluğu), içtima işlemlerinin usulünce yerine getirilip getirilmediği gibi savcıların adlî görevleri yönünden, ceza infaz kurumundan istenerek incelenir.
(3) Disiplin ve tazyik hapsine dair evrak ile adlî kontrol ve denetimli serbestliğe ilişkin evraka yönelik iş cetveli ve inceleme tutanağı yapılmaması, bunlardan gerek görülen işlerin savcıların adlî görevleri yönüyle incelenmesine ve tavsiye yapılmasına engel değildir.
(4) İnfaz için başka yer Cumhuriyet başsavcılıklarına gönderilen veya infaz edilip mahkemelerine iade olunan ilâmlara ait kayıtların sıhhat derecesinin tespiti bakımından, taşraya gönderilenlerin UYAP kayıtları, mahkemesine iade olunanların da dosyalarındaki işlemli infaz evrakı yeter sayıda incelenir. Keyfiyet ve infaz numaraları inceleme tutanağında gösterilir.
(5) İdarî para cezalarının infazında, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesi ile Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzüğün 194 üncü maddesindeki usule göre işlemlerin ifasında gecikmeye düşülüp düşülmediği kontrol edilir.
İstinabe evrakının incelenmesi
MADDE 17- (1) İstinabe evrakı incelenirken; yapılması istenen hususlarda gereken hassasiyetin gösterilip gösterilmediği tetkik edilir.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararların incelenmesi
MADDE 18- (1) Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar incelenirken; delillerin zamanında ve eksiksiz toplanıp toplanmadığı, olaya uygun sonuca varılıp varılmadığı, kamu davası açmak için yeterli delil olmasına rağmen karar verilip verilmediği veya kanunun açık hükmüne aykırı bulunup bulunmadığı, kararda; kanun yolu, mercii, süresi ile şüpheliler lehine tanınan hakların gösterilip gösterilmediği, kararın ilgililerine tebliğ edilip edilmediği ve ayrıca olayın özelliklerinin gerektirdiği diğer hususlar üzerinde durulup durulmadığı araştırılır.
(2) Soruşturma sonucunda verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararların hatalı olarak verildiğinin anlaşılması hâlinde konuya tavsiyeler listesinde yer verilir.
(3) Cumhuriyet savcısının, Ceza Muhakemesi Kanununun 173 üncü maddesinin beşinci fıkrasında ifade edilen kamu davasının açılmaması hususundaki takdir yetkisini kullandığı hâllerde, dava açılmama takdiri tavsiye konusu edilemez.
İddianame ve diğer karar kartonlarının incelenmesi
MADDE 19- (1) İlgilileri hakkında yeterli kanaat edinmeye yetecek miktarda iddianame ve diğer kararlara ait UYAP kayıtları kontrol edilir.
Mahkeme denetimlerinde inceleme tutanağı
MADDE 20- (1) Adlî yargı mahkemelerine ilişkin inceleme tutanağı bu Rehberin ekindeki (Ek-16) sayılı forma uygun olarak düzenlenir. Bir mahkemeye birden fazla hâkimin bakması hâlinde inceleme tutanağında her hâkim için incelenen dosyaların numaraları ayrı ayrı gösterilir.
(2) Ticaret Mahkemelerinde dosyalar üye hâkimler arasında paylaştırılmakta ise; ayrı ayrı değerlendirme açısından, her hâkime ait derdest dosyaların seçimi kendi duruşma defterinden yararlanılarak yapılır. Hâkime ait karar dosyaları ise, karar defterinden veya yine duruşma defterinden istifade edilerek seçilir. Ayrıca heyete ait yeteri sayıdaki dosyalar da incelenerek bu Rehber ekindeki (Ek-20) sayılı inceleme tutanağında heyet ve her hâkim için ayrı ayrı yer verilir.
Ceza mahkemelerinde denetim
MADDE 21 - (1) Ceza mahkemelerinin denetiminde,
a) Tutuklu ve acele sayılan işlere hassasiyet gösterilmesi,
b) Ceza Muhakemesi Kanununun tanıklara verilecek tazminat ve giderlerle ilgili 61 inci maddesinin tatbikinde duyarlı davranılması,
c) Türk Ceza Kanununun ön ödemeye dair 75 inci ve Ceza Muhakemesi Kanununun uzlaşmaya ilişkin 253 ve 254 üncü ile sanığın yokluğunda duruşma yapılmasıyla alâkalı 195 inci maddelerinin uygulanması,
ç) 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ve ilgili mevzuattaki usule ilişkin hükümlere uyulması,
d) İddianamenin iadesi konusunda Ceza Muhakemesi Kanununun 174 üncü maddesinin belirlediği usule uyulup uyulmadığı, gereksiz kabul veya iade kararı verilip verilmediği,
e) Koruma tedbirleri ile koşullu salıverilme gibi değişik iş defteri üzerinden verilen kararlarda kanunî şartlara riayet olunması,
Hususları üzerinde durulur.
(2) Ayrıca, denetimde yukarıda sayılanlara bağlı kalınmayarak ilgililerin meslekî bilgi ve çalışma durumlarının her yönüyle tespitinde zarurî görülen hususlar araştırılır.
Hukuk mahkemelerinde denetim
MADDE 22 - (1) Hukuk mahkemelerinin denetiminde,
a) Ön inceleme ve alternatif çözüm yollarına gösterilen ilgi ile layihaların teatisi ve delillerin ibrazı için sürelere riayet edilmesi,
b) Dava şartlarının başlangıçta araştırılması,
c) Tarafların ihtilafa düştüğü ve anlaştığı hususların tespitiyle delillerin buna göre toplanması,
ç) Davanın usul ekonomisine uygun şekilde sonuçlandırılması için hassasiyet gösterilmesi,
d) Keşif ve tanık giderlerinin tespiti ile yatırma süresi ve miktarının işin mahiyetine uygun olarak belirlenmesi,
e) Celse harcı ve kesin mehil gibi yaptırımların hassasiyetle uygulanması,
f) İhtiyatî tedbir, delil tespiti gibi değişik iş taleplerinde kanunî şartların araştırılması,
g) Tereke ve vesayet (gaip ve kayyum dosyaları dahil) işlerinde; Türk Medenî Kanununun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzük hükümlerine riayet edilmesi ve özellikle belli sürelerde hesap alınması, müdebbir bir müdür gibi hareket edilmesi, dosyalarda meblağı büyük reddiyat makbuzları karşılığının kasaya alınışının tahsilâta dayalı olup olmadığı, dosyalar ile uygunluk arz edip etmediği, ödemelerin banka kanalı ile yapılıp yapılmadığı, eşyanın hâkim huzurunda hak sahiplerine eksiksiz tevdi edilip edilmediği, gerek görüldüğünde hak sahipleri ile muhtelif yollarla irtibata geçilerek istihkaklarını alıp almadıkları, yetkisizlik kararıyla başka yerlere gönderilen dosyalarda; bilirkişi raporlarının, eşya ve paraların dosyaya giriş ve çıkışlarını gösteren makbuzların, gönderi belgeleri ve yetkisizlik kararlarının konulması suretiyle oluşturulan gölge dosyada muhafaza edilip edilmediği,
ğ) İcra mahkemelerinde; mahsus usul hükümlerine riayet derecesi,
h) Kadastro mahkemelerinde; 3402 sayılı Kadastro Kanununun 4, 11, 25, 26, 27, 28, 29, 32 ve 36 ncı maddelerinde belirtilen sürelere riayetin davanın başlangıcında araştırılması, mahallî mahkemelerden ve yetkisizlikle komisyonlardan gelen davalarda 30 günlük ilânın yapılması ve bu süreden sonra duruşma açılması, ilgilinin başvurusuna gerek görülmeden uyuşmazlığın çözümüne etkili kayıt ve belgelerin ilgili dairelerden toplanması, meşruhatlı davetiye çıkarılması, nitelik ve zaman bakımından göreve riayet edilmesi, davanın başlangıcında bunun üzerinde durulması, kararlarının resen tebliği, değişikliği gerektiren harita örneklerinin ilâma eklenmesi, harçların mevzuat gereği tespiti ile tahsili, mahkeme giderlerinin tahsili için müzekkerelerin süresinde yazılıp, merciine tevdii gibi kanun hükümlerinin yerine getirilmesi hususları,
üzerinde özellikle durulur.
ı) İzale-i şüyu dosyalarındaki satış işlemleriyle ilgili; hâkimlerin denetim görevini yerine getirip getirmediklerini kontrol açısından gerekli görüldüğü hallerde, tasfiye ve derdest dosyalardan, harç ve vergiler ile bu Rehberde öngörülen tüm incelemeler yönünden, kanaat verecek sayıda sondaj suretiyle belirlenen dosya ilgili mevzuat hükümlerine göre incelenebilir. İşlemlerin 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununa uygun ifa olunup olunmadığı, ihale alıcısından başkası adına tapuya tescil için yazı yazılmış olup olmadığı, ilâm ve Yargıtay onama harcının, satışla alâkası olmayan ipotek alacaklısına ödenen para için gerekli tahsil harcının, satış sebebiyle ihale kararı damga vergisi, tellâliye resmi ve katma değer vergisinin yasal oranlarda usulünce tahsil edilip edilmediği, hâkimin bilirkişi raporunu ve satış bedelini tevzi işlemlerini denetleyip denetlemediği, izale-i şüyu satış paralarının dağıtılmasına ilişkin listelerin hâkim tarafından tasdiki, paranın hak sahiplerine faizleriyle birlikte bilirkişi raporuna uygun olarak tasfiyeye tâbi kılınıp kılınmadığı tetkik edilir. İzale-i şuyu işlemlerine ilişkin iş cetvelini kapsayan herhangi bir inceleme tutanağı yapılmaz ve bu durum gerek görülen işlerin incelenmesi ve hâkimlerin görevlerine (denetim görevleri dahil) bakan yönüyle tavsiye yapılmasına engel teşkil etmez.
(2) Tereke dosyalarına ait iş cetvellerine inceleme tutanağında yer verilir. Bu tutanak denetim dönemi itibarıyla derdest paralı, derdest parasız, tasfiye edilen paralı, tasfiye edilen parasız ayrımı yapılmak suretiyle ve dosyaların numaraları da gösterilerek düzenlenir. İnceleme tutanağında ayrıca derdest paralı dosyalara ait banka hesap numaraları, ihtiva ettiği meblağ, dosyasına göre bulunması gereken meblağ, aradaki fark dökümüne yer verilir. Dosya ve banka arasında fark olduğunda durum inceleme tutanağında izah edilir.
(3) Tereke ve izale-i şüyu satış dosyalarının incelenmesi sırasında tespitte saptanan kıymetli evrak ve eşyanın dışında bir mevcut ile karşılaşılırsa bu durum tespit tutanağına eklenir. İnceleme tutanağında (tereke açısından) yeniden kıymetli evrak ve eşyaya yer verilmez. Aynı şekilde kasa hesabına ilişkin bir açıklama yapılması zarureti hâsıl olduğunda da bu işlem tespit tutanağına ek yapılmak suretiyle icra olunur, ayrıca inceleme tutanağında (tereke açısından) kasa durumu belirtilmez.
(4) Vesayete ilişkin dosyalar inceleme tutanağında gösterilir, velayet ve takip edilmeye değer ölçüde maddî kıymeti bulunmayan vesayet dosyaları inceleme tutanağına alınmaz.
(5) Ayrıca, denetimde yukarıda sayılanlara bağlı kalınmayarak ilgililerin meslekî bilgi ve çalışma durumlarının her yönüyle tespitinde zarurî görülen hususlar tetkik edilir.
(6) Hukuk mahkemelerinde eski yıllara ait dosyalara ilişkin listenin derdest dosyalar bölümüne;
a) Bir önceki listede derdest görünüp de henüz karara çıkmamış olanlar,
b) Bir önceki listede karara çıkanlar arasında Yargıtay’ca bozulmuş ve yeni esas numarası almış olarak gözükenler,
c) Denetim tarihi itibarı ile 5 yıl ve öncesine ait diğer derdest dosyalar (2017 yılı için 2012 ve önceki yıllara ait dosyalar gibi)
Yazılır.
(7) Karara çıkan dosyalar bölümüne ise, bir önceki listede derdestler bölümünde yer alan dosyalardan denetim gününe kadar karara bağlananların yazılması ile yetinilir.
Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde denetim
MADDE 23- (1) Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerindeki denetimde bu Rehberin 22 nci maddesinde yer alan ve aykırılık oluşturmayan hükümler uygulanır.
(2) Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde heyetle verilen kararlarda, heyete sunulmak üzere dosya hangi hâkime havale edilmiş ise mahiyet cetvelinde o hâkimin hanesinde gösterilir.
(3) Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde heyetle verilen kararlarda, heyete sunulmak üzere dosya hangi hâkime havale edilmiş ise iş seçiminde her hâkim için ayrı ayrı dosya seçilir. Buna bağlı olarak da bu Rehberin ekinde bulunan (Ek-18) sayılı inceleme tutanağında her hâkim için incelenen dosyaların numaraları gösterilir.
Diğer birimlerin denetlenmesi
MADDE 24- (1) Mevzuat gereği Kurulun denetimine tâbi tutulan sair birimlerde;
a) Denetime başlanılan gün itibarıyla para veya sayımı gereken eşya mevcut ise tespit işlemi yapılır,
b) Kadro durumu ve hareketlerini gösteren cetveller tanzim ettirilerek dosyaya alınır,
c) Varsa çalışanlar arasındaki iş bölümünü gösteren çizelgeler temin edilir, böyle bir çizelgenin bulunmaması hâlinde ise yapılan görevin niteliği icabı bu çizelgenin varlığının faydalı olacağının düşünülmesi durumunda, denetim sırasında adı geçen belge hazırlattırılarak bir örneği dosyaya ilâve olunur,
ç) Mümkün olduğu nispette; çalışanların performansını gösteren ve yıl içerisinde baktıkları ve çıkarttıkları iş durumunu belgeleyen iş cetvelleri alınır,
d) Mevzuat çerçevesinde iş, işlem ve kararlar incelenir,
e) Tespit olunan eksikliklerin tavsiyeler listesinde belirtilenlerin dışındakilere gerektiğinde denetim raporunda yer verilir.
Denetim dosyası ve raporunda bulunacak hususlar
MADDE 25- (1) Denetim dosyası bu Rehber ekindeki (Ek-1) sayılı dizi listesinde bulunan belgelerden oluşur. Bunlardan başka denetim dosyasına hangi belgelerin alınacağı Başkanlık tarafından belirlenir.
(2) Denetim dosyası tanzim edilirken alınan ve düzenlenen belgeler bu Rehbere ekli (Ek-17) sayılı formda gösterildiği gibi belli bir sıra dahilinde dosyaya konur ve aşağıdan yukarıya doğru ek numaraları verilir.
(3) Denetim dosyasına Yönetmelik ve bu Rehberde belirtilen belgeler dışında herhangi bir evrak konulmamasına dikkat edilir. Ancak Başkanlıkça yapılan düzenleme dahilinde ek belge konulabilir. Özellikle banka cevabi yazılarının ekinde yer alan ekstreler ile müstemir yetkileri açıklayan yazı örnekleri dosya içerisine konulmaz.
(4) Denetim raporu bu Rehber ekindeki (Ek-14) sayılı forma uygun olarak üç suret hazırlanır. Denetim raporunda, Yönetmelikte düzenlenen hususlardan başka, denetim sırasında görülen ve mevzuata uygun olup olmadığında tereddüt edilen veya hatalı olduğuna kanaat getirilmekle beraber, mevcut genelge ve görüşlerle düzeltilmesine imkân görülmeyen veya herhangi bir genelge ve görüşün uygulamada mahzurlu bir netice doğurduğu tespit edilen hâllerde, tavsiyede bulunulmayarak, gerekli açıklamalar yapılır.
Tavsiyeler listesinin düzenlenmesi
MADDE 26- (1) Tavsiye konularının, uygulamada faydalı olabilecek, uyulmaması hâlinde tevessülatı gerektirebilecek aksamalardan seçilmesine dikkat edilir.
(2) O yerdeki iş hacmi, görevlilerin kıdem durumu ve diğer şartlar dikkate alınarak aynı konuda aynı ünitenin değişik birimlerinde rastlanan aksamalardan ötürü tavsiyelerin öncelikli olarak müştereken, gereken hâllerde ise ayrı ayrı kaleme alınması denetimi yapan müfettiş tarafından takdir edilir.
(3) İşin öneminin gerekli kıldığı durumlar haricinde tek konuya inhisar eden hususlar tavsiye konusu yapılmaz.
(4) Tavsiyelerin yazımında Yönetmelikte denetlenecek birimleri gösteren sıraya uyulmasına mümkün mertebe dikkat edilir.
(5) Denetim sırasında düzenlenecek tavsiyeler hakkında mahallinde hazır bulunan ilgili hâkim veya savcının görüşüne başvurulması halinde, sözlü şekilde bildirilecek görüşler tavsiyelerin nihai hali oluşturulurken müfettiş tarafından kendi hukukî takdirine göre serbestçe değerlendirilir.
Hâl kâğıdı ile ilgili hususlar
MADDE 27- (1) Hâl kâğıtları, ağır ceza merkezlerinde ve büyükşehir belediyesi dâhilinde bulunan ilçelerde görev yapan Cumhuriyet başsavcıları ve vekilleri (Ek-3), bu kapsam dışında kalan Cumhuriyet başsavcıları ve vekilleri ile Cumhuriyet savcıları (Ek-4), adlî yargı ilk derece mahkemesi hâkimleri (Ek-5), bölge idare mahkemesi başkanları (Ek-6), bölge idare daire, idare ve vergi mahkemesi başkanları (Ek-7), bölge idare, idare ve vergi mahkemesi üyeleri (Ek-8), bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcıları ve vekilleri (Ek-9), bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcıları (Ek-10), bölge adliye mahkemesi başkanları (Ek-11), bölge adliye mahkemesi daire başkan ve üyeleri (Ek-12) için ayrı ayrı olmak üzere Genel Kurul tarafından belirlenecek formlara uygun olarak doldurulur.
(2) Yargıtay daire başkan ve üyeliklerinden atanan bölge adliye mahkemesi başkanı, daire başkanı ve başsavcıları hakkında hâl kâğıdı tanzim edilmez.
(3) Hâl kâğıdındaki “son göreve başlama tarihi” bölümüne denetim yerinden ayrılan ve hakkında hâl kâğıdı düzenlenecek kişiler de dahil olmak üzere hâkimler için denetim yapılan yerdeki en son baktığı müstemir yetkisine ilişkin tebliğ tarihi yazılır. Denetime başlandığında ayrılmış olanlar için ayrıca ayrılış tarihleri de aşağıdaki örnekte olduğu gibi bu bölümde parantez içerisinde gösterilir. [Son göreve başlama tarihi: 03.04.2017 (18.02.2018 tarihinde buradaki görevinden ayrılmıştır.)].
(4) Denetim dönemi içinde parça parça da olsa 3 aydan fazla çalışıp da yetkili veya askerlik nedeniyle ayrılan kişiye ayrıldığı tarih ne olursa olsun hâl kâğıdı doldurulur.
(5) Teftişe tabi her bir hâkim ve savcının işlerine aynı müfettiş tarafından bakılmasına imkânların elverdiği ölçüde dikkat edilir.
(6) Cumhuriyet savcılarının gerek nöbetleri sırasında gerekse işbölümüne göre kısa sürelerle veya az miktarda da olsa baktığı işlerin de incelenerek hâl kâğıdının ilgili hanelerini dolduracak kadar kanaate ulaşılması halinde bu haneler doldurularak değerlendirme yapılır.
(7) Meslekî bilgi ve çalışma bölümünün sonuç kısmında takdir edilen notun orta ve zayıf olması hâlinde durum hâl kâğıdının “açıklama, müfettişin kanaati ve sonuç” bölümünde izah edilir. Ayrıca dayanak belgeler eklenir. Hâl kâğıdının meslekî bilgi ve çalışması bölümündeki hanelere baktığı işe göre tam notun % 50'nin altında not takdiri halinde sebebi ilgili bölümde açıklanır. Bu durumda ayrıca dayanak belge düzenlenmesi yoluna gidilmez.
(8) Denetim sırasında aynı konuya ilişkin birçok dosyada aksaklık görülürse, bu dosya numaralarının hepsi tavsiyeler listesine yazılmayabilir. Ancak, hâl kâğıdının verilen sonuç notun “zayıf” ve “orta” çıkması halinde tavsiyeye değer görülen bütün dosya numaraları düzenlenen dayanak belgeye yazılır.
(9) Yönetmeliğin 33/6(ç) maddesinde “sosyal bilimler alanındaki diğer veri toplama kaynakları ve yöntemleri” olarak belirtilen yöntemlere Genel Kurulun belirleyeceği ilke ve formlar esas alınarak başvurulur.
(10) Yukarıdaki açıklamalarla birlikte, hâl kâğıdı düzenlenirken bu Rehbere ekli (Ek-2)’de ilkelere uyulur ve hâl kâğıtları, meslek gruplarına göre bu Rehber ekinde (Ek-3 ila Ek-12) arasında bulunan formlara uygun olarak düzenlenir. Bu bölümde bütün hanelerin doldurulamaması hâlinde not dağılımı bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek-13) sayılı formda gösterilen formüle göre yapılır.
Hâkim ve savcı adayları, adalet komisyonu personeline ait fiş ve gizli raporlar ile ilgili hususlar
MADDE 28 - (1) Hâkim ve Savcı Adayları, Adli Yargı Hâkim ve Savcı Adayları İle İdari Yargı Hâkim Adaylarının Meslek Öncesi Eğitimlerinin Yaptırılmasının Esas Ve Usullerine İlişkin Yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre çalıştırılarak, haklarında aynı yönetmeliğin ekinde yer alan 3 numaralı fiş düzenlenir.
(2) Cumhuriyet başsavcılığı, mahkemeler ve hâkimliklerde çalışan yazı işleri müdürü ve diğer personel hakkında gerek duyulması halinde 24/1/2007 tarihli ve 26413 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ek-16 sayılı forma göre gizli rapor doldurulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Araştırma, İnceleme ve Soruşturma
Araştırma, inceleme ve soruşturma evrakı ve raporlarıyla ilgili esaslar
MADDE 29- (1) Araştırma, inceleme ve soruşturma raporları kanunî ve hukukî ifadelere sadık kalınarak, sade bir dil kullanılmak suretiyle yazılır.
(2) Araştırma, inceleme ve soruşturma raporları Yönetmelikte belirtilen formata göre üç nüsha, aynı maddeden dolayı disiplin cezasıyla birlikte kovuşturma yapılması da istenen hâllerde dört nüsha, tanık beyanları ve belgeler ise birer nüsha olarak düzenlenir.
(3) Araştırma, inceleme ve soruşturma sırasında tetkik edilen dosya ve evrakın gerekli ve zorunlu olan kısımları haricinde örnek ve fotokopi alınmamasına özen gösterilir.
(4) Bir şahsın şikâyeti üzerine başlanan disiplin soruşturması, şikâyetten vazgeçilse dahi durdurulmaz.
(5) Disiplin soruşturmalarına ilişkin, 2802 sayılı Kanunun 71 inci maddesi gereği, savunma hakkı kapsamında yürütülen işlemlerle ilgili olarak;
a) Verilen savunma yazılarında, müsnet fiiller ile soruşturma konuları, ayrı ayrı ve açık olarak, yer, zaman ve oluş biçimi gibi hususları içerecek şekilde maddî olay anlatılmak suretiyle ilgiliye bildirilir, Kanunda belirtilen disiplin suçlarına ilişkin tanımlar savunma yazısında zikredilmeyebilir.
b) İnceleme ve soruşturma evrakını inceleme ve suret alma hususunda 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununun 19 uncu maddesi hükmü uygulamada göz önünde bulundurulur.
(6) Görev suçu soruşturmalarına ilişkin, 2802 sayılı Kanunun 84 üncü maddesi gereği, savunma hakkı ve mağdur hakları kapsamında yürütülen işlemlerle ilgili olarak;
a) Verilen savunma yazısında veya sözlü savunma alınması sırasında, yukarıdaki (5)(a) maddesinde belirtilen hususlara ek olarak, ilgiliye Ceza Muhakemesi Kanununun 147 nci maddesindeki yasal hakları hatırlatılır, buna bağlı olarak kullanılması talep edilen haklar, sözü edilen Kanunun kuralları çerçevesinde ilgililerine kullandırılır, özellikle, soruşturma dosyasının içeriğinin incelenmesi ve/veya belgelerden örnek alınması konusunda 5271 sayılı CMK ile 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanununun ilgili maddeleri uygulanır. Dosyanın müdafi ve suçtan zarar gören vekiline de kısıtlanmasına gerek görülen hâllerde, CMK’nın 153/2, 3. madde ve fıkraları gereği işlem yapılarak, yetkili merciden kısıtlama kararı talep edilerek kararın talebe aykırı olması hâlinde yasa yollarına gidilmek suretiyle karar sonucuna göre işlem yapılır.
b) Mağdur ile şikâyetçilerin, başvurmaları hâlinde ya da beyanlarının alınması sırasında, CMK’nın 234 üncü maddesindeki hakları hatırlatılıp usulünce kullandırılır.
c) Aynı eylemlere bağlı olarak, disiplin soruşturması ile suç soruşturmasının birlikte yürütülmesi hâlinde suç soruşturmalarına ilişkin kurallar uygulanır.
(7) Yapılan inceleme ve soruşturmalarda, hâkim kararı alınması gereken hususlarda Ceza Muhakemesi Kanununa göre işlem yapılır. 2802 sayılı Yasa’nın 101 ve 6087 sayılı Yasa’nın 17. maddelerinin Kurul Müfettişine inceleme ve soruşturmanın yürütülmesiyle ilgili tanıdığı yetkiler kullanılır ve yükümlülüklerine de riayet edilir.
(8) Hâkim ve savcılar hakkındaki inceleme ve soruşturmalarda tutuklama istemleri, 2802 sayılı Kanunun 85 inci maddesi gereği, ilgili hakkında kovuşturma açılmasına karar vermeye yetkili merciden talep edilir, hâkim kararı alınması gereken diğer tüm soruşturma tedbirleri ise yukarıda anılan Kanun maddesinden kıyasla, 2802 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirtilen kovuşturma açılmasına karar vermeye yetkili mercii veya herhangi bir usulî gecikmeye meydan verilmemesi açısından soruşturmayı yapan müfettişin görev veya çalışma merkezinin bulunduğu yer hâkiminden talep edilir.
(9) Yasak ve tesadüfî deliller konusunda Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.
(10) Mal varlığı ile ilgili 3628 sayılı Kanun uyarınca yürütülen soruşturmalarda, kovuşturmaya geçilmesi ve kovuşturmanın devamı aşamalarında, ilgili Kanunun 10 ve 19 uncu maddelerinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurulur ve anılan maddelerde yer alan 30 ve 7 günlük süreler, devam eden soruşturmaların uzamaması açısından, ihtarat yapmaya ihtiyaç duyulduğu anda gereği gecikmeksizin yerine getirilir.
(11) İnceleme veya soruşturmanın, denetim sırasında yapılması ve sonuçlandırılamaması hâlinde, ilgiliye ait hâl kâğıdında inceleme veya soruşturma konusu hususlardan dolayı idarî tedbir mütalâa edilmiş ise, sonradan tamamlanacak inceleme veya soruşturma raporunun sonuç bölümünde de bir çelişkiye mahal bırakmamak için bu konu açıkça belirtilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Resmî kimlik ibrazı
MADDE 30- Müfettişler talep halinde resmî kimliklerini ilgililere gösterirler.
Yürürlükten kaldırılan Teftiş Rehberi
MADDE 31- (1) 24/03/2011 tarihli 2011/98 sayılı Teftiş Kurulu Teftiş Rehberi yürürlükten kaldırılmıştır.
Uygulama
MADDE 32– (1) Bu Rehber, görevlerin ifasında bazı tereddütlerin giderilmesi ve birlikteliğin sağlanması için hazırlanmış olup, Başkanlık gözetiminde uygulanır.
EKLER:
(Ek-1) Denetim Dosyası Dizi Listesi
(Ek-2) Hal Kâğıdının Doldurulmasıyla İlgili İlkeler
(Ek-5A) Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Hâkimlerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-5B) Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi Hâkimlerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-6A) Bölge İdare Mahkemesi Başkanlarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-6B) Bölge İdare Mahkemesi Başkanlarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-7A) BİM Daire Başkanları/İdare-Vergi Mahkemesi Başkanlarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-7B) BİM Daire Başkanları/İdare-Vergi Mahkemesi Başkanlarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-8A) Bölge İdare Mahkemesi/İdare-Vergi Mahkemesi Üyelerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-8B) Bölge İdare Mahkemesi/İdare-Vergi Mahkemesi Üyelerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-9A) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısı ve Vekillerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-9B) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısı ve Vekillerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-10A) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcılarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-10B) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcılarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-11A) Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-11B) Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlarına Ait Hal Kâğıdı
(Ek-12A) Bölge Adliye Mahkemesi Daire Başkan ve Üyelerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-12B) Bölge Adliye Mahkemesi Daire Başkan ve Üyelerine Ait Hal Kâğıdı
(Ek-13) Hal Kâğıdı Not Dağılım Tablosu
(EK 15) Cumhuriyet Başsavcılığı İnceleme Tutanağı
(Ek-16) Adli Yargı Mahkemeleri İnceleme Tutanağı
(Ek-17) Denetim Dosyası Düzeni
(Ek-18) Bölge İdare Mahkemesi - İdare Mahkemesi İnceleme Tutanağı
