Tülay ACAR/AHT

İstanbul'da düzenelenen 30. Avrupa Konseyi Adalet Bakanları Konferansı'na katılan Avrupa ülkelerinin temsilcileri, 'Şeffaf Adaletin Nasıl olacağı', 'Yeni Teknolojinin Adalet Sistemine Katkıları' tartışıldı. Katılımcı ülkelerin temsilcileri yolsuzlukla mücadele konusunda geliştirdikleri çözüm ve projelerini anlattığı konferansta; mahkeme tutanaklarının ve duruşmaların sesli ve görüntülü kayıtlarının düzenli olarak internet ortamında açıklandığı dikkat çekti.

En dikkat çekici olan ise birçok Avrupa ülkesinde yaygın olarak tutukluların uzak adliyelerdeki duruşma salonlarına götürmek yerine video konferans ile ifade alınması. Türkiye'de Yargıtay ve Danıştay'ın kararlarının hepsine ulaşılamadığının tartışmalarının gölgesinde İstanbul Conrad Oteli'nde 30. Avrupa Konseyi Adalet Bakanları Konferansı'nda "Yeni teknolojiyi kolaylaştırarak, adaleti modernize etmek, 'şeffaf' yargıya katkıları var mıdır?" "Şeffaf adalet için ne tür ilkeler önemsenmelidir?" sorularına cevap arandı. Konferansın katılımcıları ülkelerindeki uygulamaları anlattı. İşte o örneklerden çarpıcı konu başlıkları:

VİDEO KONFERANS YÖNTEMİ YAYGIN'
İsveç adına katılan katılımcı; modern teknolojinin uygulanması konusunda Türkiye'nin önemli adımlar atmasından çok etkilendiğini ifade etti. Modern teknolojilere ve e-adalet sistem maliyetleri azaltmıştır. Özellikle ülkemizde video konferansı sık sık kullanıyoruz. Özellikle savcılık ve cezaevleri bu kolaylıktan zaman ve maddi olarak yararlanıyor. Hatta başka ülkelerdeki tanıkların da video konferans yöntemine ilişkin çalışmalar devam ediyor.


'Hakim bağımsızlığı önemli'


'SLOVAKYA'DA DURUŞMA TUTANAK VE GÖRÜNTÜ KAYITLARI İNTERNETTE YAYINLANIYOR'

Slovakya: Yargı konseyini kuran ender ülkelerden biri. Bu nedenle örnek olarak yüksek yargı konseyinin tüm duruşmaları ve tutanak kayıtlar internet ortamında izleniyor. Bu şekilde yargı sisteminde şeffaflık ve kamusal kontrolün oluşturulması hedefleniyor. Şu an elektronik izleme sistemini devreye sokarak, tüm vatandaşların dava süreçlerini sanal ortamda izlemesi ve takip edilmesi için çalışmalar yapılıyor. Aynı zamanda tüm mahkeme kararları ve içtihatlarının bir web sisteminde yayınlamak için çalışma yapıyor.

'AVUSTURYA'DA SORUŞTURMA EVRAKLARIN BİR BÖLÜMÜ DE YAYINLANIYOR' Avusturya: Ön soruşturma konusunda bir reform yapıldı. Mahkeme kararları açıklanmıyor.Savcılık bir soruşturma ile ilgili ön kararları davaların başlatılması veya durdurulması gibi kararlar yakında internet ortamında yayınlanacak. E-adalet sistemine büyük önem veriliyor. Avusturya'da her mahkeme ve cezaevinde video konferansı sistemi var. Bir randevu sistemi var. Mahkemeler, cezaevlerinde video konferansı için randevu alıyorlar.

İSPANYA ŞEFFAF ADALET İÇİN ÖNCE EKONOMİK BAĞIMSIZLIK DİYOR İspanya:Yargının modern hale gelmesi, etkin ve şeffaf hale gelmesi için yargının modern hale gelmesi yalnızca bağımsız değil öncelikli olarak ekonomik anlamda tarafsız olması gerektiğini tartışıyor. Bu konuda düzenelemeler yapıyor.

'SLOVENYA'DA KAĞIT DÖKÜMANLAR KALDIRILIYOR'
Slovenya:Bu yıl, yargıdaki bütün yazılı yani kağıt doküman verileri ortadan kaldırmayı hedefliyorlar. Bütün mahkeme evraklarının tek merkezde toplanması için çalışma başlattı.

'UKRANYA'DA HAKİMLERİN MAAŞLARI ARTTIRILMIŞ'
Ukranya:Özellikle şeffaf adaletin sağlanması için hakimlerin yolsuzluğa bulaşmamaları önemseniyor. Önce hakimlere tanınan tartışma yaratan bazı ayrıcalıklar kaldırılmış. Ardından maaşları yükseltilerek bağımsız olmaları sağlanmış. İtalya: Milano'da bir hukuk mahkemesini yeniden yapılandırmış. Bu mahkemenin gizlilik içermeyen tüm belgeleri online olarak arşivleyip internet ortamında yayınlıyorlar. Bu sistem aynı zamanda akıllı kartlar yöntemiyle elektronik şekilde yapılıyor.İtalya, bu projeyi Adalet Bakanlığı'nın en başarılı çalışmalarından biri olarak tanımlıyor Polonya: E-adalet sistemi çok başarıyla uygulanıyor. Elektronik mahkeme kavramı hukuk literatürüne girmiş bile.Elektronik mahkemede yapılan duruşmada kağıt dökküman kullanılmadan yüzlerce duruşma birkaç ayda sonuçlandırılmış.