ISLAH VE MADDİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Üçüncü Kısım Beşinci Bölümün son ayrımı olan altıncı ayrımda 176 ila 183. maddeler arasında ıslah ve maddi hataların düzeltilmesine ayrılmıştır. 6100 sayılı yasa ile özellikle ıslah konusunda önemli değişikliklere gidilmiştir. Maddi hataların düzeltilmesi ise bir tek madde altında (183) düzenlenmiştir. Usul hukukunda kural, iddia ve savunmaların genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı olmakla birlikte, iki istisna mevcuttur. Bunlardan biri, karşı tarafın açık muvafakati, diğeri ise ıslah müessesesidir. İşte, kanunun 176 ve devamı maddeleri arasında düzenlenmiş ıslah ile iddia ve savunmalar genişletilebileceği gibi, değiştirilebilir de.

ALTINCI AYIRIM – Islah ve Maddi Hataların Düzeltilmesi

Kapsamı ve sayısı
Madde 176- (1) Taraflardan her biri, yapmış olduğu usul işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilir.
(2) Aynı davada, taraflar ancak bir kez ıslah yoluna başvurabilir.

Kanun, 176. maddesi ile, taraflardan her birine, yapmış olduğu usul işlemlerini bir defaya mahsus olmak üzere ıslah etme hakkı tanımıştır. Buradaki önemli husus, yalnızca usul işlemlerinin ıslah edliebilmesidir. Örneğin, dava dilekçesine yeni vakıaların eklenmesi, talep sonucu, iddia veya savunmaların değiştirilmesi yahut yeni delil gösterilmesi, birer usul işlemidir. Ancak tanık ifadeleri, keşif, ikrar gibi işlemler birer usul işlemi olmadığından, ıslah edilebilmeleri mümkün değildir. Islah, tamamen veya kısmen yapılabilir ancak tarafların davada yalnızca bir defa ıslah yoluna başvurabilme hakkı vardır.

Islah zamanı ve şekli
Madde 177- (1) Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir.
(2) Islah, sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Karşı taraf duruşmada hazır değilse veya ıslah talebi duruşma dışında yapılıyorsa, bu yazılı talep veya tutanak örneği, haber vermek amacıyla karşı tarafa bildirilir.

Eski yasa döneminde var olan tahkikata tabi olan / olmayan dava ayrımı kaldırılarak, ıslahın tahkikat sonuna kadar yapılabileceği prensibi benimsenmiştir. Islah, herhangi bir şekle bağlı değildir. Tutanağa geçirilmek üzere sözlü veya yazılı olarak yapılabilecektir. Duruşma dışında yapılması durumunda ıslah dilekçesinin bir suretinin davanın diğer tarafına tebliğ edilmesi gerekecektir.

Islah sebebiyle ortaya çıkan yargılama giderleri ve karşı tarafın zararının ödenmesi
Madde 178- (1) Islah eden taraf, ıslah sebebiyle geçersiz hale gelen işlemler için yapılan yargılama giderleri ile karşı tarafın uğradığı ve uğrayabileceği zararları karşılamak üzere hakimin takdir edeceği teminatı, bir hafta içinde mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Aksi halde, ıslah yapılmamış sayılır.
(2) Karşı tarafın zararının kesin olarak tespit edilmesinden sonra, mahkeme veznesine yatırılan miktar eksikse tamamlattırılır, fazla ise iade edilir.

Davada ıslah hakkını kullanan taraf, ıslah nedeniyle geçersiz olacak işlemler için yapılan tüm yargılama giderleriyle birlikte karşı tarafın uğradığı ve uğrayabileceği zararları karşılayacaktır. Eski yasa döneminden farklı olarak, karşı tarafın uğrayabileceği zararlar da madde kapsamına alınmıştır. Ayrıca, hakim tarafından takdir edilecek teminat, iki hafta içinde mahkeme veznesine yatırılmak zorundadır. Eski usul yasası döneminde bu süre, “derhal” olarak düzenlenmiş idi. Zararın kesin olarak tespit edilmesinden sonra mahkeme veznesine yatırılmış olan teminat, eksik ise tamamlattırılacak, fazla ise ıslah eden tarafa iade edilecektir.

Islahın etkisi
Madde 179 (1)- Islah, bunu yapan tarafın teşmil edeceği noktadan itibaren, bütün usul işlemlerinin yapılmamış sayılması sonucunu doğurur.
(2) Ancak ikrar, tanık ifadeleri, bilirkişi rapor ve beyanları, keşif ve isticvap tutanakları, yerine getirlmiş olan veya henüz yerine getirilmemiş olmakla beraber, karşı tarafın yerine getireceğini ıslahtan önce bildirmiş olması koşuluyla, yeminin teklifi, reddi veya iadesi ıslah ile geçersiz kılınamaz.
(3) Şu kadar ki, ıslahtan sonra yapılacak tahkikat sonucuna göre, bu işlemlerin göz önünde tutulması gerekmiyorsa, bunlar da yapılmamış sayılır.

Madde, ıslah yapılmasının davaya hangi noktalarda etki edeceğini düzenlemektedir. Buna göre, ıslah eden tarafın belirteceği andan itibaren usul işlemlerinin yapılmamış sayılması sonucu doğacaktır. Ancak ıslahın usul işlemlerine etkisi de sınırsız değildir. İkinci fıkraya göre tanık ifadeleri, bilirkişi rapor ve beyanları, keşif ve isticvap tutanakları, yerine getirlmiş veya henüz getirilmemiş olmakla birlikte karşı tarafın yerine getireceğini ıslahtan önce bildirmiş olması kaydıyla yemin teklifi, reddi veya iadesi gibi işlemler ıslah ile geçersiz kılınamaz. Ancak ikinci fıkranın da istisnası mevcuttur. Üçüncü fıkra hükmüne göre, ıslah sonrası yapılacak tahkikat sonucuna göre, ikinci fıkrada belirtilen işlemlerin artık göz önünde tutulmaları gerekmiyorsa, herhangi bir önemi ve etkisi kalmamışsa, bunlar da yapılmamış sayılacaktır. Özetle, ikinci fıkradaki işlemlerin geçersiz sayılıp sayılmayacağı, üçüncü fıkradaki kritere göre belirlenecektir.

Davanın tamamen ıslahı
Madde 180- (1) Davasını tamamen ıslah ettiğini bildiren taraf, bu bildirimden itibaren bir hafta içinde yeni bir dava dilekçesi vermek zorundadır. Aksi halde, ıslah hakkı kullanılmış sayılır ve ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.

6100 sayılı HMK, ıslahı tamamen ıslah ve kısmen ıslah olarak ayırarak her biri için farklı usulü benimsemiştir. Davanın tamamen ıslahı, yalnızca davacının başvurabileceği bir yoldur. Kural olarak davacı, ıslah talebiyle birlikte veya davayı ıslah ettiğini bildirdiği andan itibaren bir hafta içinde yeni bir dava dilekçesi vermek zorundadır. Yeni dilekçe verilmediği takdirde mevcut dava dilekçesinin reddine karar verilecektir.

Kısmen ıslah
Madde 181- (1) Kısmen ıslaha başvuran tarafa, ıslah ettiği usul işlemini yapması için bir haftalık süre verilir. Bu süre içinde ıslah edilen işlem yapılmazsa, ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.

Tamamen ıslaha paralel olarak, kısmen ıslah halinde de ıslah eden tarafa, ıslah ettiği usul işlemini yapması için bir haftalık süre tanınmıştır. Kısmen ıslah yoluna başvuran taraf, hangi işlemi ve ne şekilde ıslah etmek istediğini belirtir. Süre içinde işlem yapılırsa, davaya buna göre devam edilir. Ancak bir haftalık süre içinde ilgili usul işlemini nasıl ıslah edeceğini belirtmediği takdirde, tamamen ıslahtan farklı olarak dilekçenin iptaline değil, ıslah hiç yapılmamış sayılarak davaya önceki haliyle devam edilmesine karar verilir.

Kötüniyetli ıslah
Madde 182- (1) Islahın davayı uzatmak veya karşı tarafı rahatsız etmek gibi kötüniyetli düşüncelerle yapıldığı deliller veya belirtilerle anlaşılırsa, mahkeme, ıslahı dikkate almadan karar verir. Ayrıca hakim, kötüniyetle ıslaha başvuranı, karşı tarafın bu yüzden uğradığı bütün zararlarını ödemeye ve beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına mahkum eder.

HMK da önceki usul yasası döneminde olduğu gibi ıslahın kötüniyetli yani davayı uzatmak veya karşı tarafı rahatsız etmek amacıyla yapılması durumunu bir yaptırıma bağlamıştır. Bu yaptırım, varsa diğer tarafın zararları ve ilaveten 500 TL’den 5.000 TL’ye kadar disiplin para cezasıdır. Hakim, ıslahın kötüniyetle yapıldığını deliller veya diğer belirtilerle takdir edecektir. Burada hakimin takdir yetkisi yoktur. Yani hakim, ıslahın kötüniyetli olarak yapıldığını değerlendirdiğinde, tarafı, diğer tarafın zararları ile disiplin para cezasına çarptırmak zorundadır. Ayrıca kötüniyetli ıslah durumunda ıslah, önceki yasa döneminden farklı olarak, hiç yapılmamış gibi dikkate alınmayarak karar verilecektir.

Maddi hataların düzeltilmesi
Madde 183- (1) Tarafların veya mahkemenin dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazı ve hesap hataları, karar verilinceye kadar düzeltilebilir. Taraflardan birinin yazı veya hesap hatasını düzeltmesi sonucu yargılama uzamışsa, yargılama giderlerinin belirlenmesinde bu durum da dikkate alınır.

Dava dosyasındaki belgelerde bulunan açık yazı ve hesap hataları, karar verilinceye kadar düzeltilebilecektir. Ancak bu düzeltme nedeniyle yargılama uzarsa, yargılama giderlerinin belirlenmesinde bu durum da dikkate alınacaktır. Belirtemk gerekir ki, buradaki maddi hataların düzeltilmesi, karar verilinceye kadar olan aşamayı kapsamaktadır. Karardaki hataların düzeltilmesi konusu, m.304 ve devamında düzenlenmiş olan hükmün tashihi ve tavzihi konusunu ilgilendirir.


..................SULH HUKUK MAHKEMESİ HÂKİMLİĞİ’NE


DOSYA NO: 2…../…. E.


DAVACI :
VEKİLİ

DAVALILAR: 

KONU : Islah beyanımızdır

ISLAH EDİLEN DAVA DEĞERİ


AÇIKLAMALAR :

Sayın Mahkemenizde yukarıdaki dosya numarasıyla görülmekte olan davada, davamızı miktar yönünden ıslah ediyoruz. Şöyle ki: 

1- Dava dilekçemizde müvekkilin miras dolayısıyla elbirliği ortaklığıyla davalılar ile birlikte malik olduğu taşınmazların kira bedelleri eksik hesaplanmış, ecrimisil talep ettiğimiz davanın müddeabih değeri.............-TL olarak belirlenerek işbu miktarın ödenmesi için huzurdaki dava açılmıştır.

2- Ancak, dosyamıza ………. tarihinde ibraz edilen bilirkişi raporunda, dava konusu taşınmazlara ilişkin kira bedelleri bu sefer uzman bir bilirkişi heyeti tarafından hesaplanmış ve murisin ölümünden davanın açıldığı tarihe kadarki toplam kira miktarı...............-TL olarak tespit edilmiştir. 

3- Sayın Mahkemeye sunulan işbu bilirkişi raporunda tespit edilen tutar davalılar ile davacı müvekkil arasında payları oranında (eşit olarak) dörde bölündüğünde, her pay sahibine ..................TL kira bedeli düşmektedir. Bu nedenle, müvekkil davacının talep ettiği ecrimisil bedelini, yani davamızın müddeabihini ıslah ederek, ..............-TL’nin davalılardan alınarak davacı müvekkile verilmesini talep gereği hâsıl olmuştur. 

HUKUKİ SEBEPLER : BK, TMK ve ilgili mevzuat.

DELİLLER : ………….Tarihli Bilirkişi Raporu, Tapu Kayıtları, Nüfus Kayıtları, Veraset Lamı, Tanık Ve Her Türlü Yasal Delil.

SONUÇ VE İSTEM : Anılan ve re’sen gözetilecek nedenlerle, davamızın ıslahı talebinin kabul edilerek;

1-..................-TL ecrimisil talepli olarak açılan davamızı ıslah ederek toplam..............-TL’nin davalılardan alınarak davacı müvekkilimize ödenmesine;
2- Müddeabih değerinin ...................TL’sine dava tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine; 
2- Islah edilen tutar olan .................-TL’ye ıslah tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine;
3- Dava masrafları ile vekâlet ücretinin davalılar üzerine bırakılmasına;
karar verilmesini vekil olarak saygılarımızla talep ederiz.

Davacı Vekili 
Av. ……………………





........ İŞ MAHKEMESİ HAKİMLİĞI'NE



DOSYA ESAS NO : 


ISLAH EDEN (DAVACI) : 

VEKİLİ : 

DAVALI : 

VEKİLİ : 

DAVA : Alacak. 

ISLAH YOLU İLE
ARTTIRILAN DEĞER : 3.816.099.650.-TL.

T. KONUSU : Dava dilekçesinde talep edilen alacaklarımın bilirkişi raporu doğrultusunda, müddeabihin ıslahı yolu ile 3.816.099.650.-TL. Daha arttırılarak, toplam 6.285.400.755. -TL nin hükmen tahsiline karar verilmesi istemidir.


İZAHI

1- Davacı - müvekkil adına fazlaya ilişkin dava ve talep hakkını saklı tutarak davalı şirket aleyhine açtığımız alacak davasında ; mahkemenizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda, dava dilekçesinde talep ettiğimiz alacağımıza ek (bakiye) olarak ; 
a) Ücret Farkı......................................... : 25.587.740.-TL.
b) İkramiye..............................................: 116.168.290.-TL.
e) İhbar Farkı..........................................: 232.332.556.-TL.
d) Kıdem Farkı........................................: 2.618.861.919.-TL.
e) Hafta Tatili............................................: 808.200.548.-TL. 
f) Sosyal Hak.............................................: 14.948.597.-TL.
TOPLA M ................................................: 3.816.099.650.-TL. daha alacak hakkımızın
olduğu tespit edilmiştir. 

2- Bilirkişi raporunda bakiye alacak olarak hesaplanan ve yukarıda listesi verilen alacakların da hükmen tespiti amacıyla müddeabihi ıslah ediyoruz. Takdir mahkemenizindir.


SONUÇ VE TALEP..........: Yukarıda arz ve izah edilen nedenler ve mahkemenizce re'sen dikkate alınacak hususlar karşısında; Islah talebimizin kabulüne ve müddeabihin ıslahı yolu ile arttırdığımız kısım ile dava dilekçesinde talep ettiğimi/ miktarların birleştirilmesi sonucu 
1) Ücret Farkı......................................... : 125.587.740.-TL. 
2) İkramiye.............................................: 516.168.290.-TL. 
3)İhbar Farkı..........................................: 982.332.556.-L. 
4)Kıdem Farkı........................................: 3.618.861.919.-TL. 
5)Hafta Tatili..........................................: 908.200.548.-TL. 
6)Genel tatil ..........................................: 69.301.105.- 
7)Sosyal Hak..................................... ... : 64.948.597.-TL. 

Olmak üzere toplam 6.285.400.755.-TL.nin. kıdem tazminatı için İş akdinin feshedildiği 08.11.2001 tarihinden İtibaren mevduata uygulanan en yüksek faizi ve diğer alacaklar için de dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı şirketten alınıp davacıya hükmen Ödenmesine. 

8- Yargılama giderleri ve ücreti vekaletin de davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygı ile arz ve talep ederim. .../.../......


Islah Eden 
Davacı Vekili





kararara.com