Uzun süredir merakla beklenen Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu Teklifi, önceki gün TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu'nda kabul edildi. Buna göre; spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinde; hesap verilebilirlik, denetlenebilirlik ve şeffaflık yönünden düzenlemelere gidilecek. Spor kulüpleri, dernek statüsünden çıkarılacak, spor anonim şirketi vasfı kazanacak.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri için 'denk bütçe' sistemi getirilecek. Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile yöneticileri, mevzuat, tüzük ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kasıt veya ihmalle ihlal ettikleri takdirde kulüp, şirket, pay sahipleri ve alacaklılara karşı verdikleri zararlardan müteselsilen sorumlu olacak.
Hukukçu Dr. Rezan Epözdemir, Yeni Spor Yasası'nın getireceklerini HaberTürk için değerlendirdi. İşte Epözdemir'in yeni yasaya dair açıklamaları:
Spor kulüpleri açısından mevcut durum nedir? Kanun ile ne gibi değişiklikler yapılmaktadır?
Mevcut durumda spor kulüpleri dernek veya anonim şirketi olarak kurulmak suretiyle tüzel kişilik kazanmaktadır.
Dernek olarak kurulan spor kulüpleri, önce İçişleri Bakanlığı tarafından tescil edilip sonrasında spor faaliyetleriyle ilgili Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından tescil edilmekte ve çifte tescil esası uygulanmaktadır. Bu dernekler bakımından, denetim, kontrol, tutulan kayıt, defter ve belgelerin kanun, tüzük, dernekler kanunu, dernek tüzüğüne uygun olup olmadığı esaslı olarak İçişleri Bakanlığı vasıtasıyla mülki amirliklerce denetlenmektedir.
"ANONİM ŞİRKETLERDE SPK MEVZUATI SÖZ KONUSUDUR"
Anonim şirketlerde ise Türk Ticaret Kanunu hükümleri caridir. Şayet halka açık bir anonim şirket varsa Sermaye Piyasası kanunu mevzuatı söz konusudur. Dernek olarak kurulan spor kulüpleri, profesyonel şubelerini anonim şirketlere devredebilmektedir. Söz gelimi Galatasaray Spor Kulübü Derneği, halka açık olan Galatasaray Sportif A.Ş.’nin yaklaşık olarak %60 hissesine sahiptir. Geri kalan %40 hisse ise halka açık şekildedir.
Dernek yönetim kurulu üyeleri, tüzük hükümleri uyarınca genel kurul tarafından seçimle belirlenir. Hakeza, anonim şirketlerin yönetim kurulları ise hissedarların katıldığı genel kurulda belirlenir. Yine, halka açık mahiyette olmayan, hissedarlarının tamamı gerçek kişi olan anonim şirketler de söz konusudur. Kanun teklifi ile birlikte spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri şeklinde iki tüzel kişilik kurulmaktadır. Spor kulüpleri, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na tescil ile tüzel kişilik kazanırlar. Spor kulüplerinin öncelikle dernek olarak kurulma mecburiyeti ortadan kaldırılmaktadır. Bu surette, çift kayıt ve tescil sistemi ortadan kaldırılmaktadır. Yani spor kulüpleri bakanlık ve spor federasyonlarının faaliyetine katılmak amacıyla Gençlik ve Spor Bakanlığı’na tescilini yaptıran özel hukuk tüzel kişileridir.
Spor anonim şirketleri ise bir spor kulübünün bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak veya spor kulübünden bağımsız şekilde Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulan ve spor faaliyetlerinde bulunmak amacıyla bakanlığa tescilini yaptıran anonim şirket olarak nitelendirilmektedir. Spor anonim şirketleri halka açık da olabilir. Bu halde Sermaye Piyasası Kanunu mevzuatına tabidirler. Spor kulübü ve spor anonim şirketleri bakımından tuttukları defter, kayıt, belgelerin kanuna, tüzüğe ve hukuka uygunluğu ve mali denetimleri, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından yapılır.
"TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONU'NUN ÖZERK NİTELİĞİNE HALEL GETİRİLMEDEN DEĞİŞİKLİKLER YAPILACAK"
Spor federasyonları açısından mevcut durum nedir? Kanun ile ne gibi değişiklikler yapılmaktadır?
Mevcut durumda Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağımlı 5 spor federasyonu, 59 bağımsız spor federasyonu ve kendi özel kanunu olan 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu’nun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile düzenlenen özerk spor federasyonu olan Türkiye Futbol Federasyonu vardır. Bu kanun ile birlikte bağımlı ve bağımsız spor federasyonları ayrımı kaldırılmakta, bunun yerine sadece spor federasyonları kavramı kullanılmaktadır. Türkiye Futbol Federasyonu’nun özerk niteliğine halel getirmemekle birlikte, Türkiye Futbol Federasyonu’nun Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunda da önemli değişiklikler yapılmaktadır
"SPOR KULÜPLERİ, KANUN YÜRÜRLÜĞE GİRDİKTEN İTİBAREN 1 YIL İÇİNDE TÜZÜKLERİNİ UYGUN HALE GETİRMEK ZORUNDADIR"
Spor kulüplerinin yeni spor yasasına göre yapılanması için bir süre öngörülmekte midir?
Spor kulüplerinin üst kuruluşları, bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde tüzükleriyle idari ve mali yapılarını bu kanun hükümlerine uygun hale getirmek durumundadırlar. Bu süre içinde uygunluk sağlayamayanlara 6 ay kadar ek süre verilir. Buna rağmen uygunluğu sağlanamayanların bakanlık nezdindeki tescilleri iptal edilir. Yine, bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan ve spor alanında faaliyet gösteren anonim şirketler, kanunun yürürlük tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde, kanunda kendileri için öngörülen yükümlülükleri yerine getirerek spor anonim şirket haline gelirler. Bu süre içinde uygunluk sağlayamayanlara 6 aya kadar ek süre verilir. Bu süre sonunda yükümlülüklerini yerine getirmeyen anonim şirketler, spor faaliyetlerine katılamaz.
Bu kanun teklifinde Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın kulüpler ve federasyonlar üzerindeki yetkisi nasıl düzenlenmiştir?
Gençlik ve Spor Bakanlığı, kanunda düzenlenen hallerden birinin gerçekleşmesi halinde spor kulübünün sona erdiğinin tespitini mahkemeden isteyebilir. Yine, Kulüpler Birliği benzeri üst kuruluşların kontrolü bütünüyle bakanlığa bırakılmaktadır. İl sınırları içerisinde en az 15 spor kulübü veya spor anonim şirketinin bir araya gelmesiyle federasyon kurulabileceği, 15 federasyonun bir araya gelmesiyle de konfederasyon kurulabileceği düzenlenmiştir. Spor kulüplerinin idari ve mali her türlü işlem ve faaliyetleri, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın denetimine tabi kılınmıştır.
KULÜPLERE NASIL ÜYE OLUNACAK?
Kanun teklifinde spor kulüplerine üye olmaya ilişkin düzenlemeler nelerdir?
Bu kanun teklifine göre, fiil ehliyetine sahip herkes spor kulüplerine üye olma hakkına sahiptir. Üyelik başvurusu yazılı yapılır ve kulüp yönetim kurulunca 30 gün içinde karara bağlanır. Sonuç, başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Spor kulüplerinin tüzüklerinde üyeliği hukuka aykırı şekilde sınırlayacak hükümlere yer verilemez. Üyelik başvurusu, tüzükte gösterilen sebepler dışında ancak haklı sebeple reddedilebilir.
YÖNETİM KURULU ÜYELİĞİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR NELER?
Bu kanuna göre spor kulüplerine yönetim kurulu üyesi olmak için aranan şartlar nelerdir?
Spor kulüplerinin zorunlu organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Bunun dışında tüzükte gösterilen ihtiyari organlar da söz konusu olabilmektedir. Spor kulüpleri genel kurulunca yapılan seçimi izleyen 30 gün içinde yönetim kurulu, denetim kurulu ve varsa spor kulübünün diğer organlarına seçilen asil ve yedek üyelerine ilişkin bilgi ve buna ilişkin dayanak, belgeleri Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bildirmekle yükümlüdür. Kasten işlenen bir suçtan dolayı 1 yıl ve daha fazla süreli hapis cezasına veya affa uğramış olsa bile Anayasal düzen ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet güvenliğine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, dolandırıcılık, sahtecilik gibi yüz kızartıcı suçlardan mahkum olanlar spor kulübü ve spor anonim şirketi yönetim, denetim, disiplin ve ihtiyari kurul üyelikleri görevlerini ifa edemezler. Spor federasyonlarının disiplin ve tahkim kurulları tarafından ya da spor federasyonlarının bağlı olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından son 5 yıl içinde 1 defada 1 yıl veya toplam 2 yıl hak mahrumiyeti cezası almış olanlar spor kulübü, spor anonim şirketinde yönetim, denetim, disiplin ve diğer kurul üyelikleri yapamazlar. Bu kurullarda görev alamazlar.
KULÜPLERİN GELİR HAVUZU...
Bu kanuna göre spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin gelir ve giderleri nelerdir?
Bu kanuna göre spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin gelirleri, üye aidatları, sponsorluk gelirleri, sporcu transferlerinden alınan ücretler, sporcu yetiştirme tazminatları, sporcu eğitim kurs vb. ücretler, faaliyetlere katılım bedelleri, müsabaka hasılatları, yayın gelirleri, sahibi veya ortağı olduğu şirketlerle işletmelerden elde edilen gelirler, toplantı vb. faaliyetlere ilişkin gelirler, reklam gelirleri, kira gelirleri, spor müsabakalarında ya da bahis ve şans oyunlarında elde edilen isim hakkı gelirleri, bağış ve yardımlar, spor dışı faaliyetlere ait gelirler, finansman gelirleri, öz sermaye katkıları, diğer benzeri gelirler; giderler ise satış ve malzeme giderleri, mağaza giderleri, sporculara ve diğer personele yapılan ödemeler, sporcu transferleri giderleri, faaliyete katılım ve müsabaka giderleri, kiralama ve finansal kiralama giderleri, idari giderler, varlıkların kullanım haklarından kaynaklanan amortisman giderleri, spor dışı faaliyetlere ait giderler, finansman giderleri ve kar payı dağıtımları, gençlik geliştirme faaliyetlerine yapılan giderler ve alt yapı giderleri, sosyal sorumluluk faaliyetleri kapsamında yapılan giderler ve diğer benzeri giderlerdir.
"KULÜPLERİN ÇOK SAYIDAKİ SORUNUNUN EN ÖNEMLİSİ MALİ VE İKTİSADİ SORUNLARDIR"
Bugün Türkiye’de faaliyet gösteren spor kulüplerinin en önemli sorunu nedir?
Türkiye’de faaliyet gösteren spor kulüplerinin hukuki, finansal, idari ve yönetsel birçok sorunu bulunmakla birlikte bunlar içindeki en önemli sorun “mali ve iktisadi” sorunlardır. Mali sorunların sebebi, yeterli gelir elde edilememesi, gider ve harcamaların kontrol edilememesi, bu nedenle oluşan net dönem zararları ve bunun sonucunda oluşan ve sürekli tekrarlanan bütçe açıklarıdır. Bu açıklar, yüksek maliyetli borçlanma yoluyla finanse edilerek, kulüpleri giderek büyüyen ve varlıklarını yok eden bir borç batağına sürüklemiştir.
"KULÜPLER TEKNİK İFLAS DURUMUNDA"
Özellikle dört büyük kulübün mali tablolarına net bir şekilde yansıyan bu durum, bu kulüplerin borç varlıklarının öz sermayelerini yok etmesine ve yıllar boyu biriken ve artan net dönem zararları nedeniyle teknik iflas durumunda olmasına neden olmaktadır. Nitekim, UEFA tarafından mali fair play (financial fair play) olarak ortaya konan standart ve kriterler borç ve zarar batağındaki kulüplerin sağlıklı bir mali yapıya kavuşmasına dair zorunluluk teşkil etmektedir.
Bu kanuna göre spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin bütçe ve harcama ilkeleri nelerdir?
Bu kanunun kalbi spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin bütçe ve harcama ilkelerinin düzenlendiği 20. maddedir. Buna göre,
"BİR ÖNCEKİ HESAP DÖNEMİNDEKİ BRÜT GELİRİN EN FAZLA YÜZDE 25'İ TEMLİK EDİLEBİLECEK"
1-Temlik ve devre ilişkin sınırlamalar
Bu kanuna göre spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri genel kurul kararı gerekmeksizin bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirin en fazla %25’ini temlik edebilecektir. Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri nitelikli genel kurul kararı ile yönetim kurulunun görev süresi ile sınırlı olmak kaydı ile herhangi bir temlik sınırlaması bulunmamaktadır. Üye sayısı 10.000’den az olan spor kulüplerinde en az üye tam sayısının salt çoğunluğu, üye sayısı 10.000’den fazla olan spor kulüplerinde üyelerin, spor anonim şirketlerinde ise sermayenin en az 3’te 1’ini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılacağı genel kurulda spor kulüplerinde toplantıya katılanların en az 4’te 3’ü, spor anonim şirketlerinde ise toplantıya katılan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin sahip oldukları sermayenin en az 4’te 3’ünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oyu ile ancak %25’i aşan temlik söz konusu olabilecektir.
"GÖREV SÜRESİNİN BİTİMİNDEN SONRAKİ DEVİR VE TEMLİK İÇİN GENEL KURUL KARARI GEREKİYOR"
Yine, mevcut yönetim kurulunun olağan görev süresinin bitiminden sonra doğacak ya da vadesi gelecek gelir ve alacakların devir ve temlikinde de aynı nitelikli genel kurul kararına ihtiyaç vardır. Fakat, bu genel kurul kararı ile dahi yönetim kurulunun görev süresinin dolmasından sonraki gelir ve alacakların ancak bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirin %50 oranına kadar olan kısım temlik edilebilecek ve bu oranı aşan miktar ise hiçbir şekilde temlik edilemeyecektir.
Yani, spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin yönetim kurulları, mevcut yönetim kurulunun olağan görev süresi boyunca elde edilecek gelir ve alacaklardan, bir önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirin %25’ine tekabül eden kısmı devir ve temlik edebilecek. Mevcut yönetim kurulu olağan görev süresi içerisindeki %75’lik bakiye gelir ve alacağını ise nitelikli genel kurul kararı ile devir ve temlik edebilecek. Hakeza, yönetim kurulunun görev süresinin dolmasından sonraki gelir ve alacakların ise ancak %50 oranına kadar olan kısmı nitelikli genel kurul kararı ile temlik ve devir edilebilecektir.
GELİRİN EN FAZLA YÜZDE 10’U KADAR BORÇLANILACAK. YÜZDE 10’UN ÜZERİNDE BORÇLANMADA KARARI GENEL KURUL VERECEK
2-Borçlanmayla ilgili sınırlamalar
Bu kanun teklifi ile spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri önceki yıl brüt gelirlerinin en fazla %10’una kadar borçlanabilir. Bu oranın üzerindeki borçlanmalar ise genel kurulun nitelikli çoğunlukla vereceği karar ile söz konusu olabilecektir. Buradaki nitelikli çoğunluk spor kulüpleri bakımından üye tam sayısının en az 3’te 2’sinin olumlu oyu ile kabul edilebilecek ek bütçe ile yapılabilir. Spor anonim şirketleri bakımından ise halka açık anonim şirketleri için sermayenin çoğunu oluşturan pay sahiplerinin olumlu oyu, halka açık olmayan diğer spor anonim şirketleri için ise sermayenin en az 3’te 2’sini oluşturan pay sahiplerinin olumlu oyu ile söz konusu olabilecektir. Ancak ek bütçe ile yapılacak borçlanma önceki yıl brüt gelirlerinin %50’sinden fazla olamaz. Önceki yıl bütçelerindeki brüt gelirleri giderlerinden fazla olan spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri ise takip eden yıl bu fıkradaki sınırlamaların üzerinde söz konusu brüt gelir fazlası kadar ilave borçlanma yapabilir. Buradaki amaç yönetim kurullarının görev sürelerini aşacak şekilde sağlıksız borçlanmalarının önüne geçmektir.
3- Hak ve alacakların devredilemeyeceği kişiler, borç, rehin, kefalet, ipotek veya teminat yasağı ve yönetim kurulu üyelerinden alınan borçların durumu
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri yönetim kurulu üyelerine, bunların eşleri ve 3. dereceye kadar hısımlarına, çalışanlarına, %5 ve üzeri pay sahiplerine ve yönetim kurulu üyelerinin %5 ve daha fazla pay sahibi olduğu şirketlere hak ve alacaklarını devredemez. Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri yönetim kurulu üyelerine, bunların eşleri ve 3. dereceye kadar hısımlarına ve spor anonim şirketleri üzerinde Türk Ticaret Kanunu 195. maddesi anlamında doğrudan ya da dolaylı hakimiyeti bulunan kişilere borç veremez veya bu kişiler lehine rehin, kefalet, ipotek veya diğer bir teminat sağlayamaz. Sorumluluk yüklenemez ve bunların borçlarını devralamaz.
Spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin yönetim kurulu üyelerinden, bunların eşlerinden ve 3. dereceye kadar hısımlarından ve spor anonim şirketlerinin üzerlerinde Türk Ticaret Kanunu 195. maddesi anlamında doğrudan veya dolaylı hakimiyeti bulunan kişilerden aldıkları borçlar da %10 nitelikli genel kurul kararı ile %50 şeklindeki yukarıdaki sınırlamalara tabidir.
4-Ödeme ve tahsilatların durumu
Vergi Usul Kanunu’nda yer alan hükümlere paralel olarak spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerince yapılacak 7.000 TL’nin üzerindeki ödeme ve tahsilatların bankalar ve finansal kuruluşlar veya posta ve telgraf şirketi anonim şirketi aracılığıyla yapılması zorunluluğu getirilmiş ve böylece bu kanun teklifiyle bunların haksız bir şekilde zarara uğratılmalarının önüne geçilmek istenmiştir.
MEVCUT BORÇLAR NE OLACAK?
Bu kanuna göre kulüplerin mevcut borçları açısından durum nedir?
Brüt gelirleri 500.000 TL’den fazla olan spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri bu kanun yürürlüğe girdiği tarihten önce imzaladıkları finansal yapılandırma sözleşmeleri kapsamındaki borçlar dahil doğmuş ve doğacak her tür borcunu bu kanun yürürlüğü girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde yeminli mali müşavir aracılığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bildirir. Bildirilen bu borçlar yukarıda saymış olduğumuz sınırlamalara kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 yıl süre ile tabi değildir. Bildirim tarihinden itibaren bu borçların işleyecek faiz, cezai şart, tazminat ve benzeri her türlü ferileri yukarıda belirtilen düzenleme ve sınırlamalara tabiidir.
Spor kulübü ve spor anonim şirketlerinin yukarıda yer alan yükümlülüklere aykırı davranması halinde karşılaşabilecekleri ceza ve yaptırımlar ile sorumlulukları nasıl düzenlenmiştir?
Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyelerinin buradaki sorumluluklarını ceza hukuku ve özel hukuk olarak temelde ikiye ayırabiliriz.
Ceza hukuku bağlamında spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyelerinin yukarıdaki düzenleme ve sınırlamalara aykırı fiilleri halinde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı kanun teklifinin 47. Maddesinde düzenlenmiştir.
Özel hukuk bağlamında ise, başkan ve yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğu iki temelde değerlendirilir. Birincisi, spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile yöneticileri mevzuat, tüzük ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kasten veya ihmalen ihlal ederlerse kulüp, şirket, pay sahibi ve alacaklılara karşı verdikleri zararlardan müteselsilen sorumludur. Yani kanun, tüzük ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerin ihlalinde spor kulübü başkan ve yönetim kurulu üyelerinin tazminat sorumluluğundan bahsedebilmek için kast veya ihmalleri aranır.
"YÖNETİM KURULU BAŞKANI VE ÜYELERİ, TUTARLAR İÇİN ŞAHSİ MAL VARLIKLARIYLA DOĞRUDAN SORUMLUDUR"
İkinci temeldeki sorumluluk ise çok daha ağır olup tabiri caizse kusursuz sorumluluğa benzer bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre, spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan, yönetim kurulu üyeleri ile yöneticilerinin yukarıdaki düzenleme ve sınırlamalara aykırı davranmaları halinde sorumlu olmaları için kast veya ihmal aranmaz ve zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat etmedikçe sorumluluğu devam eder. Bu durumda spor kulübü, spor anonim şirketi, pay sahipleri ve bunların alacaklıları, spor kulübü ve spor anonim şirketini hükümlendirdiği tutar için sorumluları doğrudan takip edebilir. Yani bu halde yönetim kurulu başkanı ve yönetim kurulu üyeleri bu tutarlar için şahsi mal varlıklarıyla doğrudan sorumludur.
Bu kanun teklifinde yer alan denk bütçede kulüplerin vergi ve sigorta borçlarına ilişkin düzenlemeler nelerdir?
Bu kanun teklifine göre spor kulüpleri, spor anonim şirketleri bütçelerinde gelir ve gider denkliğini sağlamak zorundadırlar. (Yani denk bütçeyi tutturmak zorundadırlar.) Aynı zamanda spor kulüpleri ve spor anonim şirketlerinin ilgili spor dalında sporculara, kulüplere, spor anonim şirketlerine kamu kurumlarına vergi, sigorta vb. kamu hukukundan kaynaklanan vadesi gelmiş borcunun bulunmaması esastır. Denk bütçe şartları, bütçeyi oluşturan gelir ve giderler ile bunların nitelikleri, bütçeye dahil edilmeyecek giderler, emsal fiyatlar üzerinden gelir gider tablosuna dahil edilecek gelir ve giderler, denk bütçeden muaf olacak kulüp ve spor anonim şirketleri, kademeli bir şekilde kabul edilebilecek zarar miktarı, bu kapsamda uygulanacak disiplin cezaları ve denk bütçeye ilişkin diğer esaslar, uluslararası spor kuruluşlarının düzenlemeleri göz önüne alınmak suretiyle ve bu kanunda belirtilen bütçe ve harcama ilkelerine aykırı olmamak kaydıyla ilgili spor federasyonu tarafından talimatla belirlenir. Denk bütçenin tutturulamaması halinde spor kulübü ve spor anonim şirketi başkan ve yönetim kurulu üyelerinin bu mevzuattan kaynaklanan yükümlülüğünü kasten veya ihmalen ihlal etmesi halinde kulüp şirket pay sahipleri ve alacaklılara karşı verdikleri zararlardan müteselsilen sorumludur.
Bu kanun teklifi ile Türkiye Futbol Federasyonu hukuk kurullarının tespitine ilişkin düzenlemeler nelerdir?
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi son yıllarda Türkiye Futbol Federasyonu hukuk kurullarının yani disiplin kurulu, uyuşmazlık çözüm kurulu ve tahkim kurulunun tarafsız ve bağımsız olmadığından bahisle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesindeki adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine ilişkin müteaddit kararlar vermiş ve Türkiye Cumhuriyeti devletini tazminata mahkum etmiştir. Bunun üzerine, konu önce kulüpler birliği toplantısında tartışılmış; sonrasında Türkiye Futbol Federasyonu başkan ve yönetim kurulu ile birlikte kulüp başkanlarının katılımıyla büyük bir toplantı yapılmış; işbu toplantıda Galatasaray’ın öncülüğünde son gece bir çalışma yapılmasına karar verilmiştir.
11.09.2021 tarihinde Türkiye Futbol Federasyonu genel kurulunda Galatasaray’ın hazırladığı ve öncüsü olduğu, daha sonra genel kurulda sunumunu yaptığı, Türkiye Futbol Federasyonu genel kurul delegelerinin 2/3’ünün oyu ile birlikte Türkiye Futbol Federasyonu statüsünü değiştirmek suretiyle uyuşmazlık çözüm kurulu, profesyonel futbol disiplin kurulu ve tahkim kurulunun yapısı, seçilme şartları, ücret ve huzur hakları ve oluşumuna ilişkin önemli değişiklikler yapılmıştır. Yapılan statü değişikliğine göre profesyonel futbol disiplin kurulu, uyuşmazlık çözüm kurulu ve tahkim kurulu üyeleri Türkiye Futbol Federasyonu genel kurulu tarafından seçilecek, ücret ve huzur hakları kulüplerin başvurularda ödediği harç ve yargılama masraflarından karşılanacaktır. Profesyonel disiplin kurulu ve uyuşmazlık çözüm kuruluna üye olmak için 10 yıl mesleki kıdem, tahkim kuruluna üye olabilmek için ise 15 yıl mesleki kıdem şartı getirilmiş olup bu kurul üyelerinin, spor kulüpleri ve iştirak şirketlerinin zorunlu organlarında görev yapmaması, kulüplerle doğrudan ve dolaylı herhangi bir illiyet bağının olmaması ve FIFA etik kodlarına uygun bir şekilde seçilmesinin hukuki zemini oluşturulmuştur. Buna göre, aday olmak isteyen kişiler, hukukçular, hukuk kurulları tespit komisyonuna başvuracak; Türkiye Futbol Federasyonu genel kurulundaki bütün unsurlarını ihtiva eden 13 kişiden oluşan hukuk kurulları tespit komisyonu anılan başvurularda her bir kurullarda görev yapmak üzere 39’ar kişiyi seçip Türkiye Futbol Federasyonu genel kuruluna gönderecek ve Türkiye Futbol Federasyonu genel kurulunda da oylama yapılarak 1 başkan 6 asil ve 6 yedek üyeden oluşan kurullar oluşturulacaktı. Bu surette profesyonel futbol disiplin kurulu, uyuşmazlık çözüm kurulu ve tahkim kurulunun Türkiye Futbol Federasyonu yönetimi ile arasındaki organik, ekonomik ve fiziksel bağ ortadan kaldırıldı. Bu kurullar tarafsız ve bağımsız, adil yargılanma hakkına uygun olarak yeniden dizayn edildi. Bu sezon sonuna kadar mevcut kurullar devam edip sezon sonunu itibari ile statü değişikliğine uygun şekilde bu kurulların seçilmesi kararlaştırıldı. Nitekim Türkiye Futbol Federasyonu tarafından da bu konuda talimat düzenlendi.
Bu kanun teklifi ile Galatasaray’ın öncüsü olduğu ve hazırladığı genel kurulda sunduğu, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin kararlarının gereğini yansıtan ve Türk futbolunda devrim mahiyetinde olan bu statü değişikliğinin aksine değişiklikten önceki sistem yeniden getirilmektedir. Yani tabiri caiz ise statü değişikliği kadük ve işlevsiz bırakılmaktadır. Buna göre, ilk derece hukuk kurulları, profesyonel futbol disiplin kurulu, uyuşmazlık çözüm kurulu ve tahkim kurulu statü değişikliği öncesinde olduğu gibi yeniden Türkiye Futbol Federasyonu yönetim kurulu tarafından seçilecek; görev süresi de yine Türkiye Futbol Federasyonu yönetim kurulu görev süresi ile bağlı olmaksızın 4 yıl olacaktır. Tahkim kurulunun açısından ise en az 10 yıllık mesleki tecrübe aranacaktır. Kanun değişikliği ile birlikte İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi kararlarının aksine Türkiye Futbol Federasyonu hukuk kurulları seçimi yeniden Türkiye Futbol Federasyonu yönetiminin tasarrufuna bırakılmaktadır. Bu da bu kurulların tarafsız ve bağımsızlığına önemli ölçüde halel getirmektedir. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin bu kurulların tarafsız bağımsız yargılama ve güvenceye ilişkin tespitleri görmezden gelinmiştir. Türk futbolunun en önemli sorunlarından futbolda adaleti ve hakkaniyeti tesis etmeyen, eski sistemde olduğu gibi bu hukuk kurullarını Türkiye Futbol Federasyonu yönetim kurulunun müdahalesine açık hale getiren bir düzenleme olmuştur.
Yine, kanunun 55. maddesi ile bu kanun teklifi yürürlüğe girdiğinde görevde bulunan profesyonel futbol disiplin kurulu, uyuşmazlık çözüm kurulu ve tahkim kurulu üyelerinin görev süresi bu kurulların göreve başladıkları tarihten itibaren 4 yıl sonunda sona ermektedir. Yani mevcut kurulların görevi, göreve başlama tarihlerinden itibaren 4 yılın sonuna kadar devam edecek, an itibariyle de görevleri devam edecektir. Sadece ilk toplantılarında yönetim kurulu huzurunda tarafsızlık ve bağımsızlık yemini edeceklerdir.
"2 MİLYON LİRAYA KADAR YÜZDE 10, 2 MİLYON LİRA FAZLASINDA YÜZDE 5 ÖDENECEK"
Bu kanun teklifinde menajerlik hizmeti ile ilgili yer alan önemli düzenlemeler nelerdir?
Bu kanunla futbolcular ve spor kulüpleri ile spor anonim şirketleri profesyonel futbolcu sözleşmeleri veya transfer müzakereleri yürütmek için futbol menajerlerinin hizmetlerinden yararlanabilir. Futbolcu ile imzalanacak menajerlik sözleşmesi noterde düzenlenme şeklinde yapılması zorunludur. Futbolcu adına hareket eden menajerin ücreti futbolcunun yıllık taban brüt geliri üzerinden hesaplanır. Söz konusu brüt gelirin hesabında taşınır ve taşınmaz mal, taşınmazların karşılıksız kullandırılması ya da mülkiyetlerin nakli gibi diğer kazanımlar ile başarı primleri veya bonus ya da imtiyaz gibi garanti edilmemiş olan menfaatler dikkate alınmaz. Menajere verilecek ücret en fazla sözleşme süresince futbolcuya ödenecek brüt gelirin 2 milyon Türk Lirasından az olması durumunda bu ücretin %10’nuna kadar, brüt gelirin 2 milyon Türk lirasından fazla olması durumunda ise bu ücretin %5 ine kadar kararlaştırılabilir. (HaberTürk)
