VEYSEL AYHAN - BAKÜ

Aralarında kadın ve çocukların da yer aldığı 613 kişinin katledildiği olayın acısını hâlâ yaşayan binlerce Azeri dün Bakü’de Hocalı Şehitler Anıtı’na akın etti. Şehit isimlerini öperek teselli bulmaya çalışan Azeriler, dünyaya bu olayı ‘soykırım’ olarak tanıması, Ermenistan’a da işgali altında tuttuğu Azerbaycan topraklarından çekilmesi çağrısında bulundu. Başbakan Tayyip Erdoğan partisinin grup toplantısında “Azeri kardeşlerimiz de biz de bu insanlık dışı dramı unutmayacak, unutturmayacağız.” dedi.
 
Başbakan Erdoğan, “Ne yazık ki ne Karabağ işgalden kurtuldu ne de Karabağ’da yapılan katliamların hesabı soruldu. Azerbaycan’a, Türkiye’nin samimi dayanışma mesajını iletiyorum. Azeri kardeşlerimizi rahmetle yâd ediyorum.” diye konuştu.
 
Bakü’de gerçekleşen törenlere Hoca-lı’da yakınları katledilenler de katıldı. Ganire Ebiliova, Hocalı’da polis iken şehit olan oğlu Mezahir için gelmiş. Oğlunu hayatını kaybettiği Hocalı’da anmak istiyor. İşgal edilen Fuzuli reyonunda olan Meryem Aliyeva da torunlarını getirmiş. “Topraklarımıza geri dönmek istiyoruz. Tüm atalarım orada yatıyor.” diyor. Refige Gayibova da Hocalı’nın bağlı olduğu işgal altındaki Ağdam bölgesinden. Hocalı’da halasının oğlu Elyas ve eşini  kaybetmiş. Ağdam’da ise kendi ailesini kaybetmiş. Aslen Ahıska Türk’ü olan Mihriban Hanım da Hocalı’da hayatını kaybeden eşini ve esirken kendilerine yapılan işkenceleri fotoğraflarla anlatıyor.
 
Azerbaycan Basın Konseyi Başkanı Eflatun Amaşov ise dünya basınının Hocalı’da yaşananlara ilgisiz kalmasından yakınıyor. Azerbaycan, Hocalı’nın soykırım olarak tanınması için uluslararası kampanya yürütüyor. Şimdiye kadar Pakistan, Kolombiya ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) tarafından Hocalı ‘soykırım’ olarak kabul edildi. ABD’nin bazı eyaletleri dahil 20 ülkenin parlamentosunun da gündeminde olduğu ifade ediliyor. Son olarak Çek Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi, menfur olayı ‘soykırım’ olarak tanıyan bir tasarıyı kabul etmişti. Azerbaycanlıların, Amerikan yönetiminin Hocalı’yı soykırım olarak tanıması ve yıldönümünde ABD Başkanı Barack Obama’nın görüş bildirmesi için Beyaz Saray’ın resmî internet sitesinde 25 Ocak’ta açtıkları imza kampanyasında 100 binden fazla katılım gerçekleşmiş durumda.
 
Ermeni askerî birlikleri 1992 yılının 25 Şubat gecesinde, bölgedeki Rus 366. Mekanize Alayı’nın da desteği ile Hocalı kasabasına saldırdı. Bütün giriş ve çıkışları kapatılan kasabada resmî kaynaklara göre, 63 çocuk, 106 kadın ve 70’ten fazla yaşlı olmak üzere toplam 613 kişi hayatını kaybetti; 487 kişi ise ağır yaralandı. 1275 kişi rehin alınmış, 150 kişi ise kaybolmuştu. Yapılan incelemelerde cesetlerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başlarının kesildiği tespit edilmişti. Ermenistan 1991-94 savaşı sırasında Rusya’nın da desteğiyle Hocalı dahil Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini işgal etmişti. Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, 18 Şubat’ta gerçekleşen seçim öncesi yaptığı açıklamada Hocalı Havaalanı’nın mutlaka açılacağını ve ilk yolcularından birinin de kendisi olacağını söylemişti. Azerbaycan tarafı, havaalanının işgal altındaki Azerbaycan topraklarında olduğunu ve bu bölgeleri uçuşa kapattıklarını gerekçe göstererek muhtemel uçuşların yasa dışı olacağını ve buna müsaade etmeyeceklerini dile getiriyor.
 
HOCALI’DAN ÖNCE QUBA
 
Hocalı’da yakınlarını kaybedenler pazartesi günü Ermeni ve Bolşevik birliklerinin 1918’de Azerbaycan’ın Quba kentinde gerçekleştirdikleri katliamda hayatını kaybedenlerin yer aldığı toplu mezarı ziyaret etti. Mezarı ziyaret eden Türkiye’den bir grup gazeteciye bilgi veren Kahraman Ağayev, 2007’de futbol sahasını genişletme çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan toplu mezarda yaklaşık 600 kişinin bulunduğunu söyledi. Kemiklerin iç içe geçtiği toplu mezar, olduğu gibi muhafaza ediliyor. Bölgede söz konusu katliam sırasında 16 bin kişinin katledildiğini ifade eden Ağayev, kazı çalışmalarının devam edeceğini vurguladı. Toplu mezarların bulunduğu yere bir anıt inşa ediliyor.