Kıdem tazminatı hakkı, İş Kanunu hükümlerine göre çalışanlar için en önemli ekonomik hakların başında geliyor. Kıdem tazminatının bu kadar önemli olması bu konuda yapılacak herhangi bir düzenleme karşısında çalışanların ve sendikaların tepkisinin doğmasına neden oluyor. 2012 yılında çıkarılması düşünülen “kıdem tazminatı fonu” da getirdiği koşulların yetersiz olması nedeniyle tepki görmüş ve eleştirilmişti. Neticede konu rafa kaldırıldı. Her ne kadar gelecek yasama yılında taşeron düzenlemesi çerçevesinde konu yeniden gündeme gelecek olsa da işçi ve işveren taraflarının uzlaşısı olmadan yeni bir düzenleme yapılması imkansız gibi görünüyor.
 
Kıdem tazminatı koşulları
 
Kıdem tazminatı alabilmek için temel koşul, aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olmasıdır. 1 yıl koşulunun yerine getirilmesi ve iş sözleşmesinin aşağıda sayılan durumlarda feshi halinde, çalışma süresinin gerektirdiği kıdem tazminatı hakkı çalışana ödenmektedir:
 
- İşveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle.
 
- İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması benzeri nedenlerle.
 
- Askerlik görevi nedeniyle.
 
- Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeniyle.
 
- Kadın işçinin evlenmesi nedeniyle.
 
- İşçinin ölümü nedeniyle.
 
Tazminat son işyerinden
 
SORU: 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günlerimi farklı işyerlerinde doldurdum. Son işyerimde sadece 3 yıldır çalışıyorum. Ben de kıdem tazminatı alabilir miyim?
 
- Ali Ayaz
 
CEVAP: Kıdem tazminatı alabilmek için bu sürenin tamamının tek bir işyerinde geçirilmesi şart değil. Farklı işyerlerinde geçirilse bile sigortalılık süresi toplamının 15 yıl olması gerekiyor. Kıdem tazminatı istenirken son işyerinde geçirilen süre göz önünde bulundurularak kıdem tazminatı alınabilir. Sizin örneğinizde, 15 yıl sigortalılık süresini tamamlamış ve son girdiğiniz işyerinde 3 yıldır çalışıyorsanız kıdem tazminatı miktarınız sadece bu üç yıllık sürenin karşılığı olacaktır.
 
Kendi ayrılana kıdem yok
 
SORU: Beş yıldır bir markette çalışıyorum. 1750 TL aylık alıyorum. Başka bir iş buldum. Ancak şimdiki işyerimdeki kıdem tazminatını da almak istiyorum. 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim gününü doldurmadım, doldursaydım kıdem tazminatı alabilecektim. İşverenle konuşsam kıdemimi verir mi?
 
- Mustafa Pekmez
 
CEVAP: Mevcut şartlar altında kıdem tazminatı alamazsınız. Çünkü kendi isteğinizle ayrıldığınızda kıdem tazminatı alma hakkınız bulunmamakta. Ancak işverenle görüşün, kıdem tazminatınızı öderse işten ayrılın, aksi takdirde işten ayrılıp kıdeminizi alamazsanız herhangi bir hak iddia edemezsiniz.
 
Kıdem en son maaş üzerinden hesaplanır
 
SORU: Kıdem tazminatının tavanı neye göre belirleniyor, bir yıl için en fazla ne kadar kıdem tazminatı ödenir? - Cenk Yiğit
 
CEVAP: Kıdem tazminatının bir yıllık miktarı en yüksek devlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı) ödenen bir yıllık emeklilik ikramiyesi tutarı ile sınırlandırılmıştır. Memur maaş katsayısına bağlı olan kıdem tazminatı tavan oranı sürekli değişmektedir.
 
2013 yılı ikinci yarısında uygulanacak kıdem tazminatı tavanı 3254.44 TL. İşverenler bu rakamın üzerinde brüt ücreti olan çalışanları için yıllık olarak bu rakamdan fazla tazminat ödemek zorunda değiller.
 
Kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında normal ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır.
 
İşyerinde elde edilen en son brüt ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanır. Ayrıca kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi (Binde 7.59 oranında) yapılır.