Taslağa göre konut kiraları şöyle düzenleniyor: Yıllık 26 bin liraya kadar olan kira gelirlerine yüzde 25, yıllık 26-52 bin lira arası olan kira gelirlerine yüzde 15 götürü gider uygulanacak. 52 bin lirayı aşan konut kira gelirlerine götürü gider, hiç olmayacak. İşyeri kira gelirlerinde ise kira gelirinin tutarı ne olursa olsun, “götürü gider” hiç uygulanmayacak.
Son 10 yılda avukat, doktor, esnaf gibi vergi mükellefi sayısının sadece yüzde 3, kira geliri beyan eden mükellef sayısının yüzde 237 arttığını belirten Prof. Dr. Şükrü Kızılot, “İnsanlar, kira gelirini ‘ikinci bir emekli aylığı gibi’ görüyor. Vatandaşın bu gelirinden olması sorun yaratır. Geliri azalan ev sahibi bunu kiracıya yansıtabilir, belki şu an oturan kiracıların önemli bir bölümünü etkilemez ancak yeni kiraya verilen konutların kiraları yükselir. İkincisi kiranın tamamı kontrat üzerinde gösterilmez ev sahibi elden alır böylece vergiden kaçırmış olur.
Kira artışının en çok dükkanları etkilemesi bekleniyor. Çünkü dükkan kiralarında yüzde 20 stopaj vergisi de ödeniyor. Dükkan sahiplerinin vergi yükü daha artacağı için mülk sahibinin kiraları artırması gündeme gelebilir.
‘Magazin basını’ kriteri getirilebilir
Yeni tasarının eskisi gibi düşük gelir elde edenden çok, yüksek gelir elde edenden daha az vergi aldığı eleştirisi var. Prof. Dr. Şükrü Kızılot, “Maliye magazin basınını takip etmeli. Son model arabalarıyla gezenler, yatlarıyla tatile çıkanlar ne kadar vergi ödemiş kontrol etsinler. O hayatı sürdürmesi için en az 150 bin TL gerekirken adamın geliri 20 bin görünüyor. Maliye kredi kartı harcamalarını görebilir, tıpkı Fransa’daki gibi bir sistemle “Bu değirmenin suyu nereden geliyor?” diye sormalı” önerisinde bulunuyor.
Ressama ve yazara var, borsacıya yok
Tasarının eleştirilen bir diğer başlığı ise sermaye piyasalarından özellikle de borsadan elde edilen gelirlerden sıfır vergi alınmasına karşın ressam, heykeltıraş gibi telifle çalışan kişilerden alınan verginin artırılması. Bu kişiler gelirleri masrafları çıkarılmadan yani net geliri üzerinden değil brüt üzerinden yüzde 35 vergi ödeyecek. Vergiciler “Ülkede kaç tane yazar, heykeltıraş var zaten olanlar da yaşayamayacak. Borsadan 10 milyon kazanan vergi vermezken…” yorumunu yapıyor.
Kat karşılığı arsa hayali de bitebilir!
Tasarı’da en ağır yükün gayrimenkule bineceğini öne süren uzmanlar “Arsasını kat karşılığı müteahhide verenler ‘tüccar’ sınıfına girip vergiye tabi olacak. Kira geliri elde edenlerin vergisi de artacak. Bu durum ise ev-dükkan kiralarını patlatabilir” diyorlar.
Çocuk parasından ücretli yararlanıyor
Pakette 3. çocuk için bazı vergi avantajları var. Ancak bu, hükümetin hazırladığı ‘çocuk Teşviki’nin sadece bir ayağı. Eski yasada 3. Çocuk için sağlanan vergi avantajı asgari ücretin yüzde 5’iydi. Yenisinde 10’a çıkarılıyor. Eskiden gün başına 25 kuruş olan avantaj, 50 kuruşa çıktı. Bu da ayda 15 TL anlamına geliyor. Bu hak sadece ücretlilere sağlanıyor, diğer vergi mükellefleri için geçerli değil.
