Önce yasa sonra yargılama

27 Mayıs darbesinin ardından idam edilen eski Başbakan Adnan Menderes’in avukatı Burhan Apaydın’ın başvurusu üzerine idam kararının Meclis’ten iptaline ilişkin başvuruyu inceleyen TBMM Adalet Komisyon Başkanı Ahmet İyimaya, öncelikle davanın yeniden görülmesine ilişkin yasa çıkması, yeniden mahkeme kurularak yargılama yapılması gerektiğini söyledi. İyimaya “Yırtılması gereken karar varsa bunu yapacak yargıdır. Bunun için mahkemenin yenilenmesine ilişkin Meclis’ten yasa çıkarılır.  Meclis iptal kararı alamaz” dedi.

Burhan Apaydın’ın Meclis Dilekçe Komisyonu’na yaptığı dilekçeyi ve kararın iptali istemini içeren dilekçesini incelediğini ifade eden Ahmet İyimaya, “27 Mayıs ve Adnan Menderes’in idamı bir vesayet travmasıdır. Aslında bu vesayet hareketi milli iradeye karşı yapılmıştır. Bu harekete karşı 51 yıl sonra da olsa geliştirilecek çözümlerin mimarı da, merkezi de Meclis olmalıdır. Bu çözüm bütün partilerin ittifakıyla geliştirilmelidir. O dönem yargısının bütün delilleri dava dosyasında. Veriler elde bulunduğuna göre konuya ilişkin yargılamanın yenilenmesi yasası çıkarılır, yargı organı delilleri yeniden değerlendirir. Hükmü yeniden kurabilir. Önceki hükmün yerine getirilmesi, olması lazım gelen hükmün dosyaya ikamesini önlemez” dedi.

İyimaya, bunun yapılması için öncelikle Meclis’ten Yassıada Yargılanmasının Yenilenmesi’ne ilişkin kanun çıkması gerektiğini Anayasa’nın 142. maddesinin buna imkan verdiğini hatırlatarak, “Demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün gelişmesine katkı sağlayacaktır. Apaydın başvurusunu önemli buluyorum. Kanun çıkarılır, yeni bir mahkeme kurulur. Bunun Yassıada’da yapılması da demokratik bir anlam içerir” dedi.

Ahmek İyimaya, uydurulmuş ve yırtılması gereken kararlar varsa bunu yapacak makamın objektif temellere dayalı yargı olduğunun altını çizerek, “Siyaset kurumu el birliğiyle bu lekenin sürmesini önlemeli. Adil karar üretilmesi için geçici yöntemler geliştirilmeli” dedi. İyimaya, partilerin anlaşması halinde Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının kararları, İstiklal Mahkemeleri için de aynı yargılamaların olabileceğine dikkat çekti.

MENDERES ve ardakaşlarına iade-i itibar çalışmasını değerlendiren Menderes ve Bayar ailesi, “Bize iade-i itibar güzel ama darbeyi yapanlara da tenzili rütbe gerekiyor” dedi. TBMM’nin komisyon kurup çalışma başlatmasının olumlu bulan darbe mağduru Adnan Menderes ve Celal Bayar’ın mirasçıları şunları söyledi:

-ÜMRAN MENDERES (Aydın Menderes’in eşi): Keşke Aydın da bugünü görseydi. Hayatı boyunca, bunun için çalıştı. Mezarına gidip, ‘Sonunda bu da gerçekleşti’ diyeceğim. Bu vesile ile genç kuşaklar darbenin neden yapıldığını ve ne sonuçları olduğunu öğrenme fırsatı bulurlar. Esas itibarıyla ben bunu geç kalmış bir adım olarak nitelendiriyorum. Aydın Bey, hayatı boyunca bu konu için çabaladı durdu. Daha erken de olabilirdi, kendisi de hayatta iken bunu görebilirdi. 15 yaşından beri mücadelesini verdi çünkü. O insanlar, bir hukuksuzluğa ve kanunsuzluğa kurban gittiler. Nur içinde yatsınlar. Bu iade-i itibarı gerçekleştirerek, tarihe not düşmek lazım. Tarihin yanlış aktarılmasının önüne geçmek lazım. Ben bu gelişmeden memnunum.

-PROF. DR. Emine Gürsoy Naskali (Celal Bayar’ın torunu): İade-i itibar kötü bir kelime. Kimin itibarını iade edecekler? Zaten halk bunu yapmış, vicdanlar yapmış. Hukuken ama iyi bir kelime iade-i itibar. Hukuk izleri de silinecek darbenin. Zaten itibarını yitirmemiş insanlar onlar. Bir itibar iadesi olacak ise, idam edilen isimlerle kalmamalı, o dönemde yargılanan tüm isimler, kapatılan TBMM ile DP üyelerinin de itibarları verilmeli. Bunun yayında tenzil-i rütbe gerekiyor darbeleri yapanlar için. Simge isim olduğundan ötürü Cemal Gürsel’in cumhurbaşkanlığı kaldırılmalı. Cumhurbaşkanı sayılmamalı kendisi. Nasıl ki bugün Kenan Evren yargılanabiliyor ise, Gürsel’in de cumhurbaşkanlığını kaldırmayı düşünmeliyiz. Darbelerle ancak böyle mücadele edebiliriz. Darbeyi yapanlar, idam kararı bile verseler, bunun bir şekilde 50 yıl sonra da olsa ealeyhlerine dönebileceğini görmeliler.

Nevin Bilgin/Star