Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunda görevli 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi personel hakkındaki disiplin soruşturmaları, 14/07/2015 tarihli ve 29416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Personeli Disiplin Yönetmeliği” (Yönetmelik) hükümlerine göre yürütülür.
Bu rehber, Kurul personeli hakkında yürütülecek disiplin soruşturmalarında, gizlilik ilkesine de uyulmak kaydıyla, dikkat edilmesi gereken hususları içermektedir.
1) Disiplin cezaları
Kurul personeline verilecek disiplin cezalarının ve bu cezaları gerektiren eylem veya hallerin belirlenmesinde 657 sayılı Kanunun 125 inci maddesi hükümleri uygulanır.
2) Disiplin cezası verme yetkisi
Disipline aykırı eylem veya halleri tespit edilen Kurul personeline, durumun niteliği ve ağırlık derecesine göre uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin âmirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası Disiplin Kurulunun kararı üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanı (Başkan) tarafından; Devlet memurluğundan çıkarma cezası âmirlerin isteği üzerine Yüksek Disiplin Kurulu kararı ile verilir.
Disiplin Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulunun ayrı bir ceza tayinine yetkisi yoktur, cezayı kabul veya reddeder. Ret halinde Başkan, kararın alındığı tarihi izleyen on beş gün içerisinde başka bir disiplin cezası verebilir.
3) Disiplin ve üst disiplin âmirleri
Kurul personeli hakkında disiplin cezası vermeye yetkili disiplin ve üst disiplin âmirleri Yönetmeliğe ekli cetvelde gösterilmiş olup aşağıdaki gibidir:
.jpg)
Bu görevleri vekâleten yürütenler de vekâlet görevleri süresince disiplin âmirliği yetkisine sahiptir.
Cetvelde gösterilen disiplin âmiri unvanını taşıyan birden fazla kişi olması durumunda, yapılan iş bölümüne göre ilgili olan, ilgili birden fazla ise kıdemli olan disiplin âmirliği yetkisini kullanır.
Genel Sekreter, Kurul personelinin en üst disiplin âmiridir.
Genel Sekreter, bu sıfatla haiz olduğu yetkileri her derecedeki Kurul personeli hakkında doğrudan kullanabilir.
Disiplin âmirliği yetkisi devredilemez.
4) Yetkili disiplin âmirleri
Disiplin soruşturmasının yapılması ve karara bağlanmasında, Kurul personelinin suç işlediği anda görevli olduğu yerdeki disiplin âmiri yetkilidir.
Başka bir kuruma atananların veya başka bir kurumda görevlendirilenlerin soruşturma dosyaları verilmiş cezaların uygulanabilmesi için yeni kurumlarına gönderilir.
5) Disiplin Kurulu
Disiplin Kurulu, Genel Sekreterin teklifi ve Başkanın onayı ile belirlenen üç genel sekreter yardımcısı; Teftiş Kurulu Başkanının teklifi ve Başkanın onayı ile belirlenen iki Teftiş Kurulu başkan yardımcısından oluşur. Aynı şekilde birer yedek üye belirlenir.
Disiplin Kuruluna, Genel Sekreterin teklifi ve Başkanın onayı ile belirlenen genel sekreter yardımcısı başkanlık eder.
6) Yüksek Disiplin Kurulu
Yüksek Disiplin Kurulu, Genel Sekreterin başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı, Genel Sekreterin teklifi ve Başkanın onayı ile belirlenen iki genel sekreter yardımcısı, Teftiş Kurulu Başkanının teklifi ve Başkanın onayı ile belirlenen bir Teftiş Kurulu başkan yardımcısından oluşur. Aynı şekilde birer yedek üye belirlenir.
7) Disiplin kurullarının başkan ve üyelerin görev süresi ile sendika temsilcisi
Disiplin kurullarının başkan ve üyelerinin görev süresi iki yıldır. Süresi dolanların yeniden aynı süre ile görevlendirilmeleri mümkündür.
Disiplin cezalarına itirazlar da dâhil olmak üzere hakkında disiplin işlemi yürütülen Kurul personelinin üyesi olduğu sendikanın temsilcisi disiplin kurullarına katılabilir. Sendika avukatlarına da temsilcilik görevi verebilir. Temsilcinin disiplin kurullarına katılabilmesi için sendikanın üye sayısı bakımından yeterli olup olmadığına bakılmaz. Görevlendirme yazısı temsilci tarafından toplantı başlamadan önce disiplin kurullarına sunulur.
8) Disiplin kurullarının toplantılarına katılamayacak olanlar
Disiplin kurullarının başkan ve üyeleri; kendilerine, boşanmış olsalar dahi eşlerine, ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve sıhrî hısımlarına ve disiplin soruşturmasını yaptıkları veya disiplin cezası verilmesini bizzat teklif ettikleri Kurul personeline ait işlerle ilgili disiplin kurullarının toplantılarına katılamazlar.
9) Toplantı yeter sayısı
Disiplin kurulları üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır.
Disiplin kurullarının başkan ve üyelerinin görev başında bulunamamaları halinde vekilleri disiplin kurullarına katılır.
Disiplin kurullarının başkanlarının yasal engel nedeniyle disiplin kurullarına katılamaması halinde en kıdemli üye başkanlık yapar.
10) Disiplin kurullarının toplantı ve çalışmalarına ilişkin esaslar
Toplantı gündeminin düzenlenip ilgililere dağıtılması, toplantının belirli gün, saat ve yerde yapılması, çalışmaların gereği gibi yürütülüp sonuçlandırılması disiplin kurullarının başkanları tarafından sağlanır.
Raportörlük görevi, disiplin kurulları başkanlarının görevlendireceği bir üye tarafından yürütülür.
Üyeler, kendilerine havale edilen dosyaları en geç 7 gün içinde incelerler.
11) Disiplin kurullarının görüşme usulü
Disiplin kurullarında raportör üyenin açıklamaları dinlenildikten sonra işin görüşülmesine geçilir. Konunun aydınlandığı ve görüşmelerin yeterli olduğu sonucuna varılınca oylama yapılır.
Disiplin kurulları oy çokluğu ile ve açık oyla karar verirler. Oylamada çekimser kalınamaz. Başkan oyunu en son kullanır. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın oyu üstün sayılır. Karar başkan tarafından açıklanır.
Karar özeti, üyeler tarafından imzalanan bir tutanakla tespit edilir.
12) Disiplin Kurulunun karar verme usulü ve süresi
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası, soruşturmanın tamamlanmasından itibaren on beş gün içinde kararını bildirmek üzere Disiplin Kuruluna gönderilir. Disiplin Kurulu, gerekli gördüğünde Kurul personelinin yeniden savunmasını alarak dosyadaki bilgi ve belgelere göre soruşturma dosyasını aldığı tarihten itibaren otuz gün içinde karar verir ve sonucu Başkana bildirir.
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, Disiplin Kurulunun cezanın kabulü yönündeki kararı üzerine Başkan tarafından verilir.
13) Yüksek Disiplin Kurulunun karar verme usulü ve süresi
Âmirlerin Devlet memurluğundan çıkarma cezasına ilişkin talepleri, soruşturma dosyasının Yüksek Disiplin Kuruluna tevdiinden itibaren en geç 6 ay içinde karara bağlanır.
Yüksek Disiplin Kurulu, kendisine intikal eden dosyaların tetkiki sırasında gerekli gördüğü takdirde ilgilinin özlük dosyasını ve her türlü evrakı incelemeye, ilgili kurumlardan bilgi almaya, yeminli tanık ve bilirkişi dinlemeye veya niyabeten dinletmeye, mahallen keşif yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.
14) Disiplin soruşturmasına başlama
Kurul personelinin disipline aykırı davranışının öğrenilmesi üzerine, Genel Sekreterin vereceği soruşturma oluruyla, disiplin âmiri veya görevlendireceği bir muhakkik tarafından derhal disiplin soruşturmasına başlanır.
Genel Sekreter de gerekli gördüğü hallerde Kurul personeli hakkında doğrudan disiplin soruşturması başlatabilir.
Soruşturmacı, dosyanın kendisine tevdiinden itibaren iki ay içerisinde soruşturmayı tamamlar; bu süre içerisinde soruşturma tamamlanamıyorsa iki aya kadar Genel Sekreterden ek süre talebinde bulunabilir.
15) Âmirlerle birlikte işlenen disiplin suçları
Kurul personelinin disiplin âmirleri ile birlikte işledikleri disiplin suçlarında, her iki Kurul personeli hakkında da suça iştirak eden âmirin tâbi olduğu disiplin âmirince soruşturma yapılır.
16) Muhakkik
Muhakkik olarak görevlendirilen kişinin, hakkında soruşturma yapılan Kurul personeline eşit veya daha üst bir görevde bulunması zorunludur. Diğer kurumlardan muhakkik görevlendirilmesinin gerekmesi halinde Genel Sekreterin onayı alınır.
Muhakkikin, bu görevi yerine getirebilecek yetkinlikte olması; olayın tarafı, zarar göreni olmaması; hakkında disiplin soruşturması yapılan Kurul personeli ile arasında husumet veya yakınlık bulunmaması gerekir.
Muhakkik, soruşturma olurundaki konularla bağlı olup, soruşturma esnasında öğrendiği yeni suçlamalar için ek soruşturma oluru talep eder.
17) Soruşturmanın yapılış şekli
Soruşturmacının tanık dinleme, keşif yapma ve bilirkişiye başvurma gibi yetkileri bulunmakta olup, bunları gerektiğinde istinabe sureti ile de yaptırabilir.
Her soruşturma işlemi bir tutanakla tespit olunur. Tutanakta, işlemin nerede ve ne zaman yapıldığı, mahiyeti, işleme kimlerin katıldığı gibi hususlar gösterilir.
Tutanak, işlem sırasında hazır bulunanlarca imzalanır.
İstinabe talimatında; ifadesine başvurulacak kişinin kimliği, adresi ve benzeri açıklayıcı bilgiler gösterilir, sorulacak sorular dikkatle tespit olunur, tanığa ve bilirkişiye yemin ettirilmesi hususu belirtilir ve yaptırılacak yeminin şekli de yazılır.
Soruşturma tamamlandığında rapor düzenlenir. Raporda; soruşturma oluru, eylem tarihi, rapor tarihi, soruşturmaya başlama tarihi, soruşturulanın kimliği, resmi sıfatı, soruşturma konuları, soruşturmanın safhaları, deliller, soruşturma konusuna dayanak olacak mevzuat, alınan savunma ve ifadeler özetlenir. Her suç maddesi ayrı ayrı tahlil edilerek delillere göre suçun sabit olup olmadığı tartışılır, uygulanacak ceza teklif edilir. Belge asıl veya suretleri bir dizi pusulasına bağlanarak rapora eklenir. Rapor gecikmeksizin cezayı verecek makama tevdi edilir.
18) Savunma hakkı
Kurul personeline savunma hakkı tanınmadan disiplin cezası verilemez. Bütün deliller toplandıktan sonra savunma istenir.
Hakkında soruşturma yapılan Kurul personeline isnat edilen eylem veya haller açıkça belirtilmek suretiyle savunmasını yapmak üzere yedi günden az olmamak kaydıyla süre verilir. Bu süre içerisinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmadığı takdirde savunma hakkından vazgeçmiş sayılacağı yazılı olarak bildirilir.
Savunma alındıktan sonra, soruşturma konusunun açıklığa kavuşturulmasını gerektiren bir hâlin ortaya çıkması durumunda, yeniden savunma alınabilir.
Hakkında soruşturma yapılan Kurul personeli, kendisine savunma hakkı tanındığı aşamadan itibaren soruşturma evrakını inceleyebilir.
Hakkında Devlet memurluğundan çıkarma cezası istenilen Kurul personeli, soruşturma evrakını inceleme, tanık dinletme, Yüksek Disiplin Kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.
Devlet memurluğundan çıkarma cezası verilebilmesi için son savunma hakkı tanınması zorunludur.
19) Disiplin soruşturması sonucu yapılacak işlemler
Soruşturma sonucu toplanan deliller ve ilgilinin savunması değerlendirilerek, eylemin karşılığı olan disiplin cezası tayin ve tespit edilir. Soruşturma konusu iddialar dışına çıkılarak ceza verilemez.
Disiplin âmirinin soruşturmayı bizzat yapması halinde, kendisi ceza veremeyeceğinden, dosya üst disiplin âmirine gönderilir.
Soruşturma raporunun yetersiz olması halinde, eksiklikler giderilmek üzere rapor soruşturmacıya iade edilebileceği gibi, yeni bir muhakkik de tayin edilebilir.
Uyarma, kınama veya aylıktan kesme cezaları soruşturmanın tamamlandığı tarihten itibaren en geç 15 gün içerisinde verilir. Fiilin sübut bulmadığı kanaatine varılırsa, disiplin cezası verilmesine yer olmadığına karar verilir. Bu kararlar Kurul personeline yazılı olarak bildirilir.
Soruşturma evrakı, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiriyorsa Disiplin Kuruluna; Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiriyorsa, âmirlerin bu yoldaki isteği üzerine Yüksek Disiplin Kuruluna gönderilir. Evraka, soruşturmacının düşünceleri ile Kurul personeline ait özlük dosyası, sendika üyesi olup olmadığına dair kayıtlar ile ilgili diğer evrak da eklenir.
20) Görevden uzaklaştırma tedbiri
Görevden uzaklaştırma tedbiri hakkında 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Görevden uzaklaştırma kararı, disiplin âmiri veya disiplin kurullarının teklifi üzerine ancak Başkan tarafından verilebilir.
21) Tekerrür ve alt ceza uygulaması
Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin, cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içerisinde tekerrür etmesi durumunda bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.
Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan Kurul personeli için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir.
22) Kararların yazılması ve tebliği
Kararlar, karar tarihini izleyen 7 güniçinde, gerekçeli olarak ve oy birliği veya oy çokluğu ile alındığı da belli edilmek suretiyle raportörler tarafından yazılarak ilgili kurul başkanı ve üyelerce imzalanır. Karşı oy kullananların görüşlerine kararda yer verilir. Kararda itiraz usul ve süresi açıkça belirtilir.
Disiplin âmirlerince verilen disiplin cezaları bu âmirler; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, atamaya yetkili âmirler; memuriyetten çıkarma cezasına ilişkin Yüksek Disiplin Kurulu kararları ise Yüksek Disiplin Kurulu başkanı tarafından, kararların verildiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde ilgililere tebliğ olunur.
23) Disiplin cezalarına itiraz ve süresi
Disiplin âmirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı Disiplin Kuruluna; kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı Yüksek Disiplin Kuruluna itiraz edilebilir.
İtiraz süresi, kararın ilgiliye tebliğinden itibaren yedi gündür.
İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır. İtirazın kabulü halinde, disiplin âmirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.
Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir.
24) Disiplin cezalarının bildirimi ve uygulanması
Disiplin cezaları, verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır. Aylıktan kesme cezası, cezanın verildiği tarihi takip eden aybaşında uygulanır.
Disiplin âmirleri veya disiplin kurullarınca verilen disiplin cezası kararları, gereği yapılmak ve Kurul personelinin özlük dosyasına işlenmek üzere üst disiplin âmirine, Devlet memurluğundan çıkarma cezası ayrıca Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.
25) Zamanaşımı
Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren bir ay içinde, Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren hallerde ise altı ay içinde disiplin soruşturmasına başlanması zorunludur.
Belirtilen süreler içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı veya disiplin cezasını gerektiren fiilin işlendiği tarihten itibaren, nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde, ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
26) Disiplin cezalarının özlük dosyasından silinmesi
Kurul personelinin özlük dosyasına işlenen disiplin cezaları, cezanın uygulanma tarihinden itibaren;
- Uyarma ve kınama cezalarında beş yıl,
- Diğer cezalarda on yıl,
geçtikten sonra ilgilinin müracaatı üzerine Başkan tarafından özlük dosyasından silinebilir.
Devlet memurluğundan çıkarma cezası özlük dosyasından silinemez.
Disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesi talebinde bulunan Kurul personelinin, yukarıda yazılı süreler içerisindeki davranışları, başka bir disiplin suçu işleyip işlemediği gibi hususlar da değerlendirilerek, bu talebini haklı kılacak nitelikte olduğu görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilerek bu karar özlük dosyasına işlenir.
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasında ise, Disiplin Kurulunun mütalâası alındıktan sonra yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
27) Ceza yargılaması ve disiplin soruşturmasının bir arada yürütülmesi
Aynı olaydan dolayı Kurul personeli hakkında ceza soruşturması veya kovuşturması yürütülmesi nedeniyle disiplin soruşturması geciktirilemez.
Adli kovuşturma neticesinde Kurul personelinin mahkûm olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezası uygulanmasına engel teşkil etmez.
28) Uygulanacak diğer hükümler
Bu rehberde ve Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 17/9/1982 tarihli ve 8/5336 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Disiplin Kurulları ve Disiplin Âmirleri Hakkında Yönetmelik” hükümleri uygulanır.
