Hakim ve Savcıların kanunen giymeleri zorunlu olan cübbeler Hakim ve Savcılıarın Resmi Kıyafetleri Yönetmeliğinde düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 1. Maddesine göre, yönetmeliğin amacı olarak “Bu Yönetmelik, adli ve idari yargıda görevli hâkim ve savcıların giymeye mecbur oldukları resmi kıyafete ilişkin esas ve usulleri belirler.” Şeklinde açıkça belirtilmiştir. Resmi kıyafetten kasıtın cübbeler olduğunu yönetmeliğin tamamının incelediğimizde anlıyoruz.
Cübbelerin Şekli
Madde 4- (Değişik:RG-24/6/2016-29752) Adli ve idari yargı ilk derece mahkemeleri ile Cumhuriyet başsavcılıklarında görev yapan hâkim ve savcıların, resmi kıyafeti Şekil 1 de görülen tipte siyah parlak kumaştan yapılmış, geniş reglan kollu, düğmesiz cübbedir. Bu cübbelerin yakalarından başlamak üzere ön kısımları ile iki kol ağızlarında ve sert yaka kısmının iç ve dışında; a) Ceza mahkemelerindeki hâkimler ile savcılar için kırmızı, b) Hukuk mahkemelerindeki hâkimler için yeşil, c) İdari yargı hâkimleri için gri, renklisaten bulunur. Savcılar için ayrıca cübbenin ön yüzünde, sağ omuzdan sarı bir düğme ile başlayıp göğüs orta kısmı hizasında biten ve sarkık bir şekilde duran sarısimden yapılmış geniş örgü kordon bulunur.
Devamı maddelerinde ise cübbelerin giyimi zamanından bahsedilmiştir. Söz konusu 6.Maddeye göre “Cübbeler duruşmalarda ve adli yıl açılış törenlerinde giyilir. Adalet Bakanlığında görevli hâkim ve savcılar adli yıl açılış törenlerinde son görev unvanlarına ait cübbeyi giyebilirler”
Avukatların giymek zorunda oldukları cübbeler hakkında özel kanuni bir düzenleme olmasa da hakim ve savcıların cübbelerini kullandıkları yer ve zamanlarda kullanmakla sınırlı olduğunu söyleyebiliriz. Avukatlar da Hakim ve Savcılar gibi sadece duruşmaya girerken ve Adli Yıl Açılış Törenlerinde (Adli Yıl 1 Eylülde başlar.) giymektedirler. Ayrıca Avukat cübbelerinde hakim ve savcıların cübbelerinden farklı olarak sarı renkli sırma bulunmaz, avukat cübbelerinde kırmızı ceza davalarını, yeşil hukuk davalarını simgeler. Bu yönüyle hukuk hakimi ve ceza hakimleri gibi cübbe yaka renkleri farklılık göstermez, tek tiptedir.
Hakim ve Savcılar yine Avukatlardan farklı olarak cübbeleri Adalet Bakanlığından temin edildiğinden ayrıyeten satın almak zorunda kalmayabilirler. Ancak ne yazık ki Avukatların cübbeleri kendileri özel olarak temin ederler. Avukatların cübbeleri kendilerine Adalet Bakanlığı tarafından verilmez. Bazı Barolar Ocak aylarında ve Avukatlar Günü gibi özel günlerde ajanda kitap ve cübbe hediye ederek bu sorunu çözmeye çalışmaktadır.
Bu Barolara yeri gelmişken teşekkür ediyoruz.
Yönetmelik her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesi hakim ve savcılarının cübbe usullerini düzenlese de bu yazıda sadece ilk derece mahkemeleri hakim ve savcılarından bahsederek cübbe farklıklıklarını şöyle anlatabiliriz;
Cübbelerin Yaka ve Kolları Madde 5 – (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-24/6/2016-29752) Adli ve idari yargı ilk derece mahkemeleri ile Cumhuriyet başsavcılıklarında görev yapan hâkim ve savcıların cübbe yakaları sert ve dik olup yaka üzerine; a) Adli yargıda mahkeme başkanı ve ağır ceza Cumhuriyet başsavcısı ile idari yargı mahkeme başkanları için Şekil 2 de belirtildiği gibi tüm yakayı çeviren, b) Adli ve idari yargıda diğer hâkim ve savcılar için Şekil 3 te belirtildiği gibi yakanın sadece üst ve yan kenarlarına, defne dalı biçiminde sarısırma desen işlenir.
Mahkeme başkanlarının ve ağır ceza savcılarının cübbelerinde diğer hakim ve savcılara nazaran bir farklılık öngürüldüğüne de söyleyebiliriz. Resimden de anlaşılacağı üzere, mahkeme başkanlarının cübbelerinde, mahkeme üyelerine nazaran farklılık olarak, yakalarda bulunan sarı renkli sırma deseninin bütün yakayı kapsayacak şekilde olduğu, kanımızca farklı bir kıdem verdiği anlaşılabilmektedir.
Yazımızda bahsettiğimiz Yönetmelik Yargıtay ve Danıştay üyelerinin kıyafetlerini diğer adıyla cübbelerini düzenlememiştir. Sadece ilk derece mahkemesi hakim ve savcılarının resmi kıyafetlerini (cübbelerini) düzenlemiştir. Yargıtay ve Danıştay üyerlerinin resmi kıyafetleri yani cübbeleri hakkında bilgi sahibi olmak için kendi özel kanunlarına ya da yönetmeliklerine bakmamız gerekmektedir.
Av. Fatih Emre CANSU
