3065 sayılı KDVK hükümlerine göre  yurtdışına yollanan mallarda  genel olarak  mal ihracatında gümrük çıkış beyannamesi aranmaktadır.  3065 sayılı KDVK’nun 11/1-a maddesinde; ihracat teslimleri ve  bu teslimlere ilişkin olarak yapılan hizmetlerin katma değer vergisinden istisna olduğu, 12. maddesinde de; bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için, teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması, teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye vasıl olması şartlarının aranacağı hüküm altına alınmıştır.

Hizmet ihracı istisnası ise KDVK’nun 12/1-a md. hükmü uyarınca yurtdışındaki müşteriler için yapılan hizmetler KDV’den müstesnadır. 26 Seri Nolu KDV Genel Tebliğine göre, hizmet ihracında  KDV istisnası uygulanabilmesi için şu koşulların  tümünün gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

1- Hizmet Türkiye’de yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.

2- Fatura vb. özellikteki belge yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmelidir.

3- Hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ye transfer edilmelidir.

4- Hizmetten yurtdışında  istifade edilmelidir.

Burada incelenecek  olan konumuz esas itibariyle hizmet ihracı  istisnası olmayıp,  daha ziyade  yükte hafif ancak pahada  değerli olan malların kargo  ile  hava yolu üzerinden uçak veya çeşitli araçlarla yurtdışına yollanmasıdır.   Bu tür malların yurtdışına yollanması  hizmet ihracı istisnası ile ilgili bulunmamaktadır.  Bu tür malların ihracatında  özel  durumlar söz konusudur.

İhraç edilecek malların üretimde kullanılmak üzere imal edilen ve bedeli de yurtdışındaki müşteriden  döviz olarak alınan modeli kalıpların ihracat istisnası karşısındaki durumu  hakkında 12 nolu KDV Sirkülerinde  çeşitli açıklamalar görülmüştür.[1] 

3065 sayılı KDVK’nun 84 Nolu Genel Tebliğinin  (1.1.3) bölümünde; gümrük beyannameli mal ihracı nedeniyle nakden veya mahsuben yapılacak iade taleplerine ilişkin  dilekçeye;  gümrük beyannamesi aslı veya noter, gümrük idaresi, ilgili  vergi dairesi müdürü ya da yeminli mali müşavirce onaylı örneğinin, satış faturaları fotokopisi veya listesi ile ihracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek katma değer vergisi listesi  ile ihraç edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablonun ekleneceği belirtilmiştir.

İnceleme ve tartışma konumuz olay:  kargo taşımacılığı marifeti ile  yurtdışına hava, kara, deniz veya sair kargo taşımacılığı araçlarıyla topluca birden çok mükellef şirketlere ait yollanan  veya ihraç edilen malların KDV iadelerinde ibraz edilecek belgelerin neler olması gerektiği noktasında toplanmaktadır.

Bilindiği gibi, ihracat istisnası uygulamasında  kanıtlayıcı belgeler olarak gümrük beyannamesinin istenilmesinin genel ilke olduğu açıktır.  Ancak, gümrük idarelerince  basitleştirilmiş usul kapsamında  işlem yapma yetkisi verilen kişilerce, direkt gümrük idaresinin yetkisindeki kıymeti aşmayan  malların gümrük işlemlerinin  BİLGE “DG”  kodlu[2] gümrük beyannamesi  formatında bir beyanname formu kullanılmak suretiyle, her bir eşyanın cins, nev’i, niteliği, miktar ve kıymeti, alıcı gönderici adı ve adresinin yer  aldığı bir liste ve varsa faturaları eklenmek suretiyle beyanda bulunulmasına imkan  verildiği, bu beyannamenin gümrük idaresince teyit edilmesi ve ekinde yer alan çıkış eşyasını gösterir listenin onaylanması halinde ihracat istisnası kapsamında işlem yapılmasının mümkün bulunmaktadır.[3]

Diğer taraftan,  kargo taşımacılığı aracı ile yapılan ihracatlarda   katma değer vergisi iadesi yönünden  aşağıdaki belgelerin temin edilerek vergi dairesine iade esas belge olarak sunulması gerekmektedir.

1-      İhraç konusu mallarla ilgili kargo şirketi adına düzenlenen GÇB beyannamesi eki  eşya listesi,

2-      Malı yurtdışına gönderen firmanın yer aldığı liste,

3-      Gümrükten geçen mallarla ilgili kargo şirketi  ve  ihracatçı  ve ihraç konusu malları   ayrıntılı dökümlerini gösterir gümrükçe tasdikli listeler. 


Öte yandan, konuyla ilgili İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelgede de,[4]  Gelir İdaresi Başkanlığının 29/5/2009 gün ve 54483 sayılı özelgesinden bahsedilerek  hava yolu  kargo taşımacılığı vasıtasıyla  Türkiye dışına gönderilen  “fotoğraf albümleri” için kargo şirketi adına düzenlenen gümrük çıkış beyannamesi eki  eşya listesinde, malı yurtdışına gönderen şirketin  unvanın yer alması ve liste kapsamını kargo çıkış gümrük müdürlüğü tarafından tasdiklenmesi halinde ihracat istisnası kapsamında değerlendirileceği vurgulanmıştır.


 
-----------------------
[1] Bkz.  4.5.2004 gün ve  12 Nolu KDV Sirküleri.
[2] BİLGE Sistemi: Bilgisayarlı gümrük etkinlikleri yazılımını ifade etmektedir.  Konuyla ilgili  gümrük müsteşarlığının  basitleştirilmiş usul gümrük genel tebliği seri no:2  incelenmelidir.  Bkz. RG, 30.06.2009 gün ve 27274 sayı.
[3] Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 29.5.2009 gün ve 54483 sayılı yazıları.   
[4] Bkz. İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın   24.08.2009 gün ve 989 sayılı  muktezaları.