İKİNCİ EL BİNEK OTO ALIM – SATIM YAPAN GALERİCİLERDE  KDV İNDİRİMİ NİÇİN YAPILAMAZ?

            Bilindiği gibi, ikinci el, kullanılmış otomobil alım ve satımlarında KDV yönünden çeşitli problemler ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, ikinci el araç satışlarında muhasebe ve vergi açısından muhtelif problemler uygulamada önümüze gelebilmektedir. 
 
            Aşağıda ikinci el araç satışları ile ilgili KDV sorunlarına ve muhasebe açısından problemlere çözüm olanakları aşağıda tartışılacaktır.
 
1)İkinci el binek otomobil satışlarında KDV oranı nedir?
 
            Vatandaşlar tarafından alınıp satılan binek otomobilin   ikinci el satışında KDV oranı   0’dır. Yani vergi kaydı olmayan bir emekli yurttaşın veya özel aracını satan bir gerçek kişinin   ikinci el araç satışında KDV oranı 0’dır. Bir vergi mükellefi olan kimsenin işletmesinin envanterinde kayıtlı binek aracını ikinci el olarak satıyorsa burada KDV oranı %1’dir. Burada herhangi bir süre ile kayıtlı olunmadan   satışın yapılması halinde KDV oranı %1’dir.[1] 
 
2)Kiralama şirketinin satın aldığı aracın 2 yıl sonra satış yapılması halinde durum nedir?
 
            Satışa konu bir araç kiralama şirketi tarafından alınmış ve üzerinden 2 yıl geçmiş ise KDV oranı %1’dir. Eğer, kiralama şirketi bu aracı 2 yıl geçmeden satarsa KDV oranı %18’dir. (2008 yılı başına kadar araç kiralama şirketleri için de böyle bir farklılık söz konusu değildi. Onlar da aldıkları aracı ne zaman satarlarsa satsınlar KDV oranı %1 idi.)
           
            Diğer taraftan, kiraya vermek veya çeşitli şekillerde işletmek amacıyla iktisap ettiğiniz binek otomobilinin; 31/12/2007 tarihi itibariyle işletmeniz aktifinde veya envanterinizde bulunması kaydıyla, iktisap ettiğiniz tarihten itibaren 2 yıl geçtikten sonra tesliminde %1 oranında, 31/12/2007 tarihinden sonra iktisap etmiş olmanız halinde ise, söz konusu araçların tesliminde %18 oranında KDV uygulanacaktır.(Bkz. Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi ve ayrıca 17/02/2015 gün ve 3 sayılı Bolu Defterdarlığı özelgesi)
 
3)Oto alım-satımı yapanlar alışlarda ödedikleri KDV’yi indirim konusu yapamazlar.
 
            Alışlarda KDV’sini indirme hakkı bulunmayan mükelleflerin yapacakları ikinci el binek oto teslimleri (satışları) %1 oranında KDV’ye tabidir. 
 
            İştigal konusu   araç kiralama olan şirketler veya gerçek kişiler kiralama amaçlı satın aldıkları binek araçların alımında ödedikleri KDV’yi indirim konusu yapabilirler.   Buna karşılık bir firma envanterine dahil olan binek otomobillerin alımında ödediği KDV’yi indirim konusu yapamaz. Çünkü, bu firmanın iştigal konusu araç kiralama şirketi olmadığı içindir. [2]
4)Oto komisyonculuğu yapanların durumu nedir?
 
            Oto alım-satımı işlerine aracılık eden galericiler, şirketler, başkalarına ait alım-satım yaptıkları araçlar nedeniyle aldıkları komisyon gelirlerinden %18 KDV ödeyeceklerdir.   
 
            Oto galericileri binek otomobil alımı dolayısıyla yüklendikleri KDV’yi indirim konusu yapamazlar. Buna rağmen, alış sırasında satıcının durumuna bağlı olarak %1 veya %18 KDV hesaplanacak; satıcı mükellef değil ise alış KDV’ye tabi olmayacaktır. Alışta KDV ödenmişse indirim konusu yapılamayacak maliyet veya gider unsur olarak dikkate alınacaktır.[3]
 
5)Kamyon, pikap gibi araçların satışı:
 
            Kamyon, pikap gibi ticari amaçlı araç satışlarında KDV oranı %18’dir.
 
6)İcradan satışı yapılan yandan camlı çift sıra koltuklu kamyonetin tesliminde uygulanacak KDV:
 
            Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir özelgeye göre[4],  icradan alınan 2008 model fiat doblo 1.3 combi yandan camlı çift sıra koltuklu kamyonet 87.03 GTİP numarasında yer alan binek otomobil özelliğine haiz olduğundan alış vesikalarında gösterilen KDV’nin   mükellefin   vergiye tabi işlemleri üzerinden  hesaplanan KDV’den indirilmesini mümkün olamayacağı şeklinde görüş verilmiştir.
 
            Sonuç olarak, faaliyet konusu   kısmen veya tamamen   binek araçların kiralanması ya da muhtelif şekillerde işletilmesi olması durumunda söz konusu aracın alımında ödenen verginin    indirimi mümkün olmakla beraber, aracın   iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçmesi halinde %1 oranında KDV’ye tabi olacağı açıktır (Bkz. KDVK md. 30/b)
 
7)Traktör, kullanılmış traktör, paletli yükleyiciler, damperli araçlar, treylerdeki KDV oranı:
 
            Kullanılmış traktörlerde KDV oranı %1 olarak dikkate alınmaktadır. Ancak söz konusu traktörlerin TGTC’nin 8701.90.11.00.00 pozisyonda olması halinde   satışlarda KDV oranı %8’dir.
 
            Paletli yükleyici ile beko loderin TGTC’nin 84.29.52.10.00.00 pozisyonda yer alan paletli ekskavatörler olması halinde tesliminde KDV oranı %8’dir.
 
            Son olarak, damper, kamyon, sabit kasalı kamyon, akaryakıt tankeri, arazöz, çekici treyler … temel sondaj makineleri, kompresör … teslimlerinde KDV oranı %18’dir.[5]

 
 MUSTAFA ALPASLAN
   SMMM

------------------

[1] ARIOĞLU Osman, “İkinci el binek otomobilde KDV oranı ne?”, 25.03.2013, www.muhasebetr.com
[2] 10.01.2008 gün ve 2528 sayılı Maliye Bakanlığı özelgesi.
[3] Bkz. 26.10.2009 gün ve 33875 sayılı Maliye Bakanlığı özelgesi.
[4] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın, 15.10.2008 gün ve 9302 sayılı özelgesi.
[5] DEĞER Nuri, Açıklamalı ve Uygulamalı KDV, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı, Temmuz 2014, Yaklaşım Yayınları, s.1009-1012.