Sağlık kuruluşlarında tedavi gören hastanın intihar etmesinin hukuki sonuçları

Zaman zaman basında, hastaların tedavi amacıyla bulundukları sağlık kuruluşlarında intihar ettikleri haberlerine rastlamaktayız. Bu durumda aklımıza, bu tür olaylar nedeniyle sağlık kuruluşunun sorumlu olup olmadığı sorusu gelmektedir.

İşte bu yazımızda, sağlık kuruluşlarında tedavi amacıyla yatan hastanın intihar etmesinin sağlık kuruluşu açısından ne gibi hukuki sonuçlara neden olacağı tartışma konusu yapılacaktır.

Hastanın, hastanede intihar etmesi olayı, öncelikle hasta hakları ile ilgili bir konudur. Bu bağlamda, sağlık kurum ve kuruluşlarında “Güvenliğin Sağlanması” kavramı çerçevesinde değerlendirme konusu yapılmalıdır.

Sağlık kurum ve kuruluşlarında “Güvenliğin Sağlanması” ile ilgili ilkeler Hasta Hakları Yönetmeliği’nin 37. Maddesinde düzenlenmiştir. Bu yasal düzenlemeye göre, herkesin, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu istemek hakları bulunmaktadır. (HHY m. 37/1)

Güvenlik için önlem alma yükümlülüğü: Bütün sağlık kurum ve kuruluşları, hastaların ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının can ve mal güvenliklerinin korunması ve sağlanması için gerekli önlemleri almak zorundadırlar (HHY m. 37/2).[1]

Sağlık kuruluşlarında, hastaların ve yakınlarının güvenliğinin sağlanması, sağlık kuruluşunun yönetiminin sorumluluğu altındadır. Sağlık hizmetleri, kaliteli bir şekilde sunulmalı ve bu hizmetin gereği olarak da ilgili öznelerin güvenliği sağlanmalıdır. Örneğin. yakın gözlem altında bulundurulması gereken hastanın, intiharının engellemesi için sürekli bir şekilde hastaya refakat edecek bir uzman hastane personelinin görevlendirilmediği bir olayda, Yargıtay hastane yönetimini meydana gelen olayda hastane yönetimini sorumlu tutmuştur.[2]

Yargıtay, hastanın intihar etmesi olaylarını, sağlık kuruluşlarının bakım hizmeti kapsamında değerlendirmekte, sağlık hizmeti veren kuruluşu “organizasyon kusuru” çerçevesinde sorumlu tutmaktadır.

Yine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 07.10.1987 tarih ve 1986/13-640 E. -1987/701 K. sayılı ilamında; davalı hastanenin, akıl hastası ve intihara meyilli bulunan hastaya bu konuda yetişmiş hemşire görevlendirilmeyerek hasta yakınının refakatçi olarak seçilmesini ve hastanın, hastanede intiharına engel olamayan davalı hastanenin tazminatla sorumlu tutulması gerektiğine karar verilmiştir.[3]

Danıştay bir başka kararında yine, şizofren hastalığı tanısıyla hastanede tedavi gören hastanın, odada kimsenin olmadığı bir zamanda, pencerenin havalandırma amaçlı kullanılan kısmından dışarı çıkarak, 7 nci kattan atlamak suretiyle öldüğü olayda hastane yönetiminin sorumluluğu olduğuna işaret etmiştir.[4]

Hasta, sağlık kuruluşuna kabul edilmekle hastane yetkililerinin himayesine girmiş olur ve o haklı olarak kendisine mümkün olan en iyi tedavi ve bakım hizmetinin verilmesini ister. Sağlık kuruluşu yönetiminin, “organizasyon yükümlülüğü” aslında onun hastanın şahsına göstermekle yükümlü olduğu özen borcunun bir görünüm tarzından ibarettir.[5] Hastaya verilen sağlık hizmetleri açısından sağlık kuruluşu işletmesinin sorumluğu bulunmaktadır.[6]

Tutuklu ve hükümlü hastalar ile ilgili mevzuat: Tutuklu ve hükümlerin sağlık kurum ve kuruluşlarında muhafazaları ile ilgili özel mevzuat hükümleri saklıdır (HHY m. 37/3). Tutuklu ve hükümlü hastaların, sağlık kuruluşlarında alacağı sağlık hizmetleri sürecinde güvenlikleri sağlanmalı ve bu konudaki mevzuatın amir hükümleri yerine getirilmelidir.[7]

1.8.2008 tarih ve 23420 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hasta Hakları Yönetmeliğinin 37 nci maddesi gereğince hastaların can ve mal güvenliklerinin sağlanması için gerekli tedbirlerin alınmasının zorunlu olduğu; yönetmelikle öngörülen güvenlik önlemlerinin alınmaması nedeniyle ölüm olayının meydana gelmesi halinin yöneticilerin sorumluluğunu gerektirdiği söylenebilir.[8]

Yargıtay’ın hastanede hastanın intihar etmesi vakalarını özen yükümlülüğü kapsamında da değerlendirmektedir. Örneğin, hastanenin akıl hastası ve intihara meyilli bulunan hastaya hemşire görevlendirmeyerek hasta yakınının refakatçi olarak seçmesi, hastanın hastanede intiharına engel olunamadığı olayda sağlık kuruluşunun ve hekimin özen yükümlülüğüne uymadığı söylenebilecektir.[9]

Hastanın güvenliğinin sağlanması zorunluluğu: Tıbbi uygulama sürecinde, hastanın güvenliğinin sağlanması için gerekli bütün önlemlerin alınması gerekir.

Hasta güvenliği konusu özellikle intihara meyilli hastalarda gündeme gelen bir konudur. Hastanın ruh sağlığının iyi olmadığı, intihara eğilim göstermesi halinde özenle hareket edip, olası intihar hareketlerine karşı gerekli önlemlerin alınması ve bu konuda gerekli denetim ve kontrol işlemlerinin yerine getirilmesi gerekir. Bu konudaki ihmali davranışlar sorumluluk doğuracaktır.[10]

(Bu köşe yazısı, sayın Dr. Suat ÇALIŞKAN  tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.

Kaynakça

Arslan, E. (2010) Türkiye’de Hasta Hakları, Beykent Üniversitesi (BeyÜ), SBE, YYLT, İstanbul.

Akkanat, Halil: Hastaneye Kabul Sözleşmesinin Görünüm Tarzları ve Sorumluluk Düzeni, Prof. Dr. Özer Seliçi'ye Armağan, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.

Çimen Mecit, S. Müşteri Memnuniyetinde Hasta Haklarının Yeri ve Önemi Üzerine Bir Araştırma, MaÜ, SBE, İstanbul.