Aydın’da ‘Akademik Yayın Etiği’ paneli düzenlendi

AYDIN (İHA) – Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından 55. Kütüphane Haftası etkinlikleri kapsamında düzenlenen “Akademik Yayın Etiği” adlı panel büyük ilgi gördü.

Konuşmasına Kütüphane Haftasını kutlayarak başlayan panelin moderatörü Prof. Dr. Pınar Okyay, etkinliklerin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür etti.

Panelin ilk konuşmacısı Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Sistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Berfin Kart, ‘Etik, Meslek Etikleri, Akademik Etik ve Sorunlar’ başlıklı konuşmasında etiğin bir felsefe disiplini olduğunu, ‘sorumluluk, doğru, yanlış’ gibi terimlerin çözümlenmesiyle uğraştığını söyledi. Etiğin hem teorik bir etkinlik olduğunu hem de uygulamada hayata geçtiğini ifade eden Berfin Kart, etik kelimesinin ahlak, gelenek, görenek, din, hukuk, yasaklar anlamına gelmediğinin altını çizdi. Etiğin temelinde ‘insanın değeri’ ya da ‘insanın onuru’ olduğunu ifade eden Doç. Dr. Berfin Kart basın etiği, siyaset etiği, hukuk etiği, bilim etiği, kütüphanecilik etiği, akademik yayın etiği gibi birçok meslek etiğinden bahsedebilmenin mümkün olduğunu ancak bu durumun etik sorunlar arasındaki ortaklıkları, kesişmeleri görmeyi engellediğini söyledi.

ADÜ Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Demirkıran da, Akademik Yayın Etiği hakkında yaptığı konuşmasında, bilim insanının özelliklerinin neler olması gerektiğini, bilimsel araştırma etiğinin yüksek ahlak, dürüstlük ve açıklık ilkelerinin uygulanması ile oluşacağını dile getirdi. Demirkıran, bilimsel araştırma etiğinden araştırmacıların, yazarların, editörlerin, yayın kurullarının, danışmanların veya hakemlerin, destekleyen kurumların (kişilerin), bilim politikalarını belirleyenlerin ve okurların sorumlu olduğunu belirtti. Disiplinsiz araştırmanın bilimsel araştırma, yalancılık ve saptırma ile bir araya geldiğinde bilimsel yanıltmayı meydana getirdiğini ifade eden Prof. Dr. Demirkıran, uydurma, çarpıtma, intihal gibi bilimsel yanıltma türleri hakkında bilgiler verdi.

Panelin bir diğer konuşmacısı Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Filiz Adana ise, ‘Doçentlik Süreci ve Yayın Etiği’ başlıklı sunumunda, bilimsel bir yayında intihal olduğu belirlendiği takdirde sürecin nasıl işlediğini YÖK’ün Doçentlik Sınav Yönetmeliği’ndeki maddelerden faydalanarak açıkladı. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler başlığı altında intihal, tam aşırma, ince aşırma, bilimsel korsanlık, kendisinden aşırma gibi konulardan bahsederek bilimsel yayın hazırlayan bir yazarın dikkat etmesi gereken önemli noktalara değinen Doç. Dr. Filiz Adana, “Katkı sunmadığınız hiçbir makaleye isminizi göndermeyin çünkü o yayında eğer intihal varsa, bu sizin adınızın ömür boyu karalanmasına neden olur” diyerek olayın ciddiyetine vurgu yaptı.

Panelin dördüncü konuşmacısı Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekiye Karaçam da, ‘Araştırma Raporunun Hazırlanması ve Yayınlamasında Yapılan Etik Hatalar’ başlıklı sunumunda, araştırmacıların yaptıkları araştırmalarda çeşitli nedenlerle etik dışı davranışlara neden olduklarına dikkat çekti. Araştırmaların planlama aşamasında, verilerin sunumunda ve bulguları yorumlama aşamasında yapılan hataları alt başlıkları ile beraber dinleyicilere aktaran Prof. Dr. Karaçam, konuşmasının sonuç kısmında araştırma raporlarında bilerek ve bilmeyerek etik hataların yapıldığını bu hataların kasti ise yasal düzenleme ve yaptırımlar ile kasti olmayan davranışlar ise bilgilendirme ve eğitim yoluyla önlenebileceğini ifade etti.

Panelin son konuşmacısı Öğretim Görevlisi Altan Çolakkol ise, ‘İntihal ve İntihal Engellemeye Yardımcı Programlar’ başlıklı sunumunda, intihal hakkında bilgi vererek bilinçli ve bilinçsizce yapılan intihallerin nasıl olduğunu, intihalden kaçınmanın yollarını ve intihalin öğrenciler ve akademisyenler açısından doğurabileceği tehlikeli sonuçları anlattı. Çolakkol, intihal Için Turnitin iThenticate adlı programların kullanıldığını ve bu programların çalışma prensiplerini de aktardı.