Geçen yılın temmuz ayından itibaren yükselen ve art arda 11 ay boyunca kazanç elde eden Çin borsası, son bir aylık dönemde düşüş trendine girdi. Bu yılın haziran ayında 5.166,35 puanı görmesinin ardından hızla gerileyen Çin borsasında Şanghay bileşik endeksi 3.421,53 puana kadar indi. Böylece endeksin 18 işlem günündeki değer kaybı yüzde 33,7'yi bulurken, şirketlerin piyasa değerindeki gerilemenin ise 3 trilyon dolara yaklaştığı belirtiliyor.<br /> <br /> Nordea Markets Kıdemli Ekonomisti Amy Yuan Zhuang, son 15 günün Çin hisse senedi yatırımcıları için zor geçtiğini belirterek, borsadaki 15 günlük kaybın yaklaşık 20 yılın en sert düşüşüne işaret ettiğini söyledi.<br /> <br /> Zhuang, borsa çöküşünün arkasında birden fazla nedenin bulunduğu konusunda piyasa takipçilerinin hemfikir olduğunu aktararak, "Çin'de pay piyasası her zaman değer odaklı değil, likidite odaklı olmuştur. Dolayısıyla, Çin borsasındaki düşüşün ülke büyümesine ilişkin endişelerden ziyade likidite değişikliğinden dolayı olması muhtemel" diye konuştu.<br /> <br /> Borsadaki çöküşün nedenlerinden birinin bu yılın başındaki halka arz dalgası olduğuna dikkati çeken Zhuang, şunları kaydetti:<br /> <br /> "Bu yılın ilk 4 ayında toplamda 98 halka arz onaylandı. Çin'de halka arzlar genelde ikincil piyasayı soğutmaya yardımcı oldu. Yatırımcı iştahının bu yeni halka arz olmuş hisselere doğru kaymasıyla, kısa sürede yüksek tutarda para mevcuttaki hisselerden buraya kaydı. Borsadaki düşüşü, ilk halka arz dalgası ve kurumsal yatırımcıların geri çekilmesi harekete geçirirken, kaldıraç ve marj söylentileri şiddetlendirdi. Çin borsasındaki bu çöküş, kredi balonunun patlamasını tetiklemezse, Çin ve global ekonomiye etkisi muhtemelen sınırlı olacak."<br /> <br /> <strong>ESAS SORUN</strong><br /> Zhuang, borsadaki düşüşte kurumsal yatırımcıların kademeli bir şekilde geri çekilmesinin de etkili olduğuna işaret ederek, nisan ayında kurumsal yatırımcıların artan hisse senedi balonu endişeleri nedeniyle ellerinde tuttuğu Çin hisse senetlerini azaltmaya başladığını dile getirdi.<br /> <br /> Kurumsal yatırımcıların günlük işlem hacmindeki payının yüzde 20'den daha az düzeyde bulunduğunu bildiren Zhuang, dolayısıyla bu durumun hisse senedi fiyatlarına etkisinin sınırlı olduğunu kaydetti.<br /> <br /> Zhuang, Çin borsasındaki çöküşün gerekçeleri arasında en önemlisinin marj dengesi olduğunu ifade ederek, konuşmasını şöyle sürdürdü:<br /> <br /> "Bireysel yatırımcılar, günlük işlem hacminin yüzde 80'ini oluşturuyor. Marj dengesi Şanghay borsasında, geçen yılın haziran ayındaki 40 milyar dolar seviyelerinden bu yılın haziran ayında 240 milyar dolara çıktı ve bu da toplam piyasadaki sermaye değerinin neredeyse yüzde 4'üne denk geliyor. Dolayısıyla halka arz dalgası ve kurumsal yatırımcıların geri çekilmesi piyasadaki düşüşü başlatmış olabilir ama esas düşüş kaldıraç kullanılmasıyla şiddetlendi."<br /> <br /> <strong>TEHLİKELİ BİR DURUM ORTAYA ÇIKABİLİR</strong><br /> Çin'de yavaşlayan büyümeye ilişkin endişeler ve Yunanistan belirsizliğinin, ülke borsasındaki düşüşe etki yaratması açısından sadece ikincil bir rol oynadığını belirten Zhuang, "Çin borsasındaki düşüş nedeniyle piyasa değerindeki toplam kayıp 3 trilyon doları buldu. Bu da İngiltere ekonomisinin 2014 yılı büyüklüğüne denk geliyor" dedi.<br /> <br /> Zhuang, Şanghay ve Şenzen borsası bileşiminin dünyanın ikinci büyük borsası olduğunu, buna rağmen borsadaki düşüşün küresel ekonomi ve piyasalar üzerinde direkt etkisi bulunmadığını savunarak, sözlerini şöyle tamamladı:<br /> <br /> "Çünkü, bu piyasada sermaye kontrolleri yabancı yatırımcıların risklerinde sınırlı etkiye sahip. Bununla birlikte borsadaki bu durumun Çin ekonomisi üzerindeki etkileri dikkate değer olacak ama ekonomide 'sert iniş' görülmesini beklemiyorum. Ancak eğer borsadaki çöküş kredi balonu patlamasını tetiklerse, o zaman tamamen farklı ve tehlikeli bir durum ortaya çıkabilir."<br /> <br />