Danıştay'dan 'tüp bebek' kararı: Kocanın ölmesi embriyo nakline engel değil

İstanbul’da ikamet eden bir çift 2016 yılında tüp bebek tedavisi görmeye başladı. Ancak bu süreçten sonuç alamadılar. 2020 yılında tekrar başladıkları tedavi sonucunda bu kez başarılı bir embriyo elde ettiler. Ancak, özel bir klinikte dondurulan embriyo nakli gerçekleştirilmeden koca, 19 kasım 2020’de kanserle mücadelesini kaybederek, hayata veda etti.

HaberTürk'ten Fevzi Çakır’ın haberine göre; Kocasının ölümünün ardından kadın, kocasının ailesi ile birlikte İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü’ne başvurdu. “Merhum eşim ve benden elde edilen embriyo imha edilmesin, dondurulmaya devam etsin ve bana nakli sağlansın” dedi.

SAĞLIK BAKANLIĞI TALEBİ REDDETTİ

Ancak bu talep Sağlık Bakanlığı tarafından 15 Aralık 2020’de reddedildi. Kararda, üremeye yardımcı tedavi uygulama yönetmeliği hükümlerine dikkat çekildi. Söz konusu yönetmeliğe göre; tüp bebek tedavisi esnasında eşlerden birinin vefat etmesi halinde diğer eşin tedaviye devam edemeyeceği vurgulandı. Ve mevcut embriyoların kalan eşin seçim hakkı olmadan imha edileceği belirtildi.

“SEVDİĞİM İNSANDAN ÇOCUK SAHİBİ OLMAK İSTİYORUM”

Kadın, bu kararı yargıya taşıdı. Danıştay’da açılan davada söz konusu sağlık bakanlığı kararının yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini istedi. Dava dilekçesinde; söz konusu embriyonun imha edilmesinin vicdana ve hakkaniyete uygun olmayacağına dikkat çekti. “42 yaşındayım. Biyolojik açıdan anne olma şansını her geçen yıl kaybediyorum. Bana da söz hakkı tanınmalı. Yıllarca sevdiğim insandan çocuk sahibi olmayı umut ediyorum. Bu umudum hukuken koruma altına alınmalı” ifadelerini kullandı.

BAKANLIK: ÇOCUĞU BİLE BİLE BABASIZ BIRAKILIR

Sağlık Bakanlığı, Danıştay’a gönderdiği savunmada ise davanın reddine karar verilmesini istedi. Bakanlık ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca eşlerin rızası alınarak, embriyoların dondurularak saklandığına dikkat çekildi. Saklama süresinin 1 yılı aşması durumunda ise çiftlerin her yıl yeni başvuru yaparak, uzatma talep etmeleri gerektiği anlatıldı. Ancak kocanın ölümü nedeniyle bu rızanın alınamayacağı ifade edildi. Ayrıca bu tür gebeliklerin çocuğu bile bile babasız bırakmak gibi sorunlara yol açacağı kaydedildi.

DANIŞTAY YÜRÜTMEYİ DURDURDU

Tarafların beyanlarını alan Yılmaz Akçil başkanlığındaki Danıştay 10. Dairesi oyçokluğuyla nakli engelleyen Sağlık Bakanlığı kararının ve ilgili yönetmelik hükmünün yürütmelerini durdurdu. Kararda; söz konusu yönetmelik hükümlerinin herhangi bir istisnaya yer verilmeksizin dondurularak saklanmakta olan embriyonun eşlerden birinin ölümü halinde imha edileceğini düzenlediği belirtildi. Bu durumun birlikte çocuk sahibi olma iradesini ortaya koyan eşlerin, tıbbi yardımla üreme hakkına sınırları belirsiz ve ölçüsüz müdahale niteliği taşıdığı vurgulandı.

“İRADE YOK SAYILAMAZ”

Kararda, “Dondurularak saklanan embriyo, davacı ve eşine ait üreme hücreleri kullanılarak, evlilik birliği içerisinde elde edilmiştir. Davacının müteveffa eşi, ölümden önce embriyo dondurma ve saklama formunu davacı ile birlikte imzalayarak, eşinden çocuk sahibi olma iradesini ortaya koymuştur. Beklenmeyen bir olay olan ölüm nedeniyle bu iradenin yok sayılması mümkün değildir" denildi.

EMSAL KARAR

Bu karar sonrası söz konusu embriyo imha edilmeyecek. Ve kadına nakli sağlanacak. Karar benzer durumda olanlar için de emsal teşkil edecek.

Danıştay'dan 'tüp bebek' kararı: Kocanın ölmesi embriyo nakline engel değil

Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

Diagnostik Radyoloji, Nükleer Tıp ve Radyoterapi Grubu Tıbbi Cihazların Kalite Uygunluk ve Kalite Kontrol Testleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

SAĞLIK HİZMETLERİNDE TANITIM VE BİLGİLENDİRME FAALİYETLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Özel Sağlık Tesislerinin Denetimi Hakkında Yönetmelik

Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik