'Domatese gel abla' tarihe karışıyor

ANKARA - Kamuoyunda ''Hal Yasası'' olarak bilinen Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 1 Ocak 2012'de yürürlüğe girecek. Semt pazarlarında satıcılar artık, ''domatese gel'', ''abla sulu limon bunlar'', ''Çengelköy hıyarı'' diye bağırarak satış yapamayacak.

Hal Yasası'na göre, toptancı halleri; imar planlarında belirlenmiş alanlarda, halin sınıfına, büyüklüğüne ve işlem hacmine göre müzayede, depolama, tasnifleme ve ambalajlama tesisleri ile laboratuvar ve soğuk hava deposu gibi diğer asgari koşulları taşıyan projeler çerçevesinde, belediyeler veya büyükşehir belediyeleri tarafından kurulacak. Halin kuruluşu, en geç 1 ay içinde belediyeler tarafından ilgili bakanlığa bildirilecek.

Kanunda, hallerde satılacak mallar tarifi içinde bulunan ''diğer mallar'' ibaresine açıklık getirilerek; et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, su ürünleri, bal ve kesme çiçek hallerde satılacak mallar kapsamına alındı.

İmar planlarında toptancı hal yeri olarak belirlenmiş alanlar başka bir amaçla kullanılamayacak ve bu alanların çevresi toptancı halinin faaliyetini engelleyecek veya insan sağlığına zarar verecek şekilde iskana açılamayacak.

İmar planında ''toptancı hal yeri'' olarak belirlenmiş alanlarda bulunan, mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar toptancı hali kurulmak üzere; belediyelere bedelsiz olarak, üretici örgütlerine doğrudan satış yoluyla devredilecek.

İhraç ve ithal malları, organik üretilen ürünler, üreticilerce pazar yerlerinde perakende olarak doğrudan tüketicilere satılan mallar, fatura veya müstahsil makbuzu ile doğrudan üreticilerden alınan mallar; bildirime tabi tutulacak.

Malların toptan alım ve satımı toptancı hallerinde yapılacak. Ancak, toptan alım ve satımlar ile perakende ya da toptancı halinde, toptan olarak satmak veya münhasıran kendi tüketiminde kullanmak üzere fatura veya müstahsil makbuzu ile üreticilerden yapılan toptan alımlar, toptancı haline bildirilmek kaydıyla toptancı hali dışında da yapılabilecek.

Herhangi bir toptancı halinden satın alındığı veya hale bildirildiği belgelenen malların satışı engellenemeyecek.

KOMİSYON ORANI YÜZDE 8'İ GEÇEMEYECEK Komisyoncular, alıcı ve satıcı arasında aracılık etmek, onların haklarını gözetmek, mesleki bilgi ve deneyimlerine dayanarak piyasanın durumu hakkında en doğru bilgileri aktarmak, piyasanın oluşumuna katkı sağlamakla görevli olacak. Komisyoncular, aracılık faaliyetleri sırasında, kendi kusurundan kaynaklanan veya kötü niyete dayanan her türlü eylemden sorumlu tutulacak.

Komisyoncuların satış bedeli üzerinden alacakları komisyon oranı, yüzde 8'i aşmamak üzere, taraflarca serbestçe tespit edilecek. Bakanlık, bu oranı yarıya kadar indirmeye yetkili olacak. Fiilen aracılık hizmeti verilmedikçe, komisyon ücreti alınamayacak.

Komisyoncular, teslim aldıkları malları cinslerine, doğal özelliklerine, standartlarına, gıda güvenilirliğine ve kalitesine ilişkin şartlara göre özenle korumak ve gerekli bilgileri vermek, kanuni kesintileri satış bedelinden düştükten sonra mal bedelini satış tarihinden itibaren 15 iş günü içinde üreticiye veya üretici örgütüne ödeyecek.

Perakende satış yapan üreticiler ile toptan veya perakende satış yapan diğer satıcılar; malları, cinsine, doğal özelliklerine, kalite ve standartlarına göre sınıflandırmak, gıda güvenilirliğine, teknik ve hijyenik şartlara uygun olarak ürünün özelliğine göre satışa sunmak; satışa sunulan malların izlenebilirliğine yönelik bilgileri içeren teknik özelliklere sahip künyelerin kap ve ambalajların üzerinde bulundurulmasını sağlamak zorunda olacak.

ÜRETİCİYE PAZAR YERİ VERİLECEK Semt pazarları, tüketici piyasasının büyüklüğü, ulaşım imkanları, semt pazarı sayısı ve bunların birbirine yakınlığı, semt pazarının çevreye, altyapıya ve trafiğe getireceği yükler ile can ve mal güvenliği riski göz önünde bulundurularak belediyelerce kurulacak.

Semt pazarında bulunan toplam satış yeri sayısının en az yüzde 20'si, özel satış yeri olarak üreticilere ayrılacak. Ayrılan satış yerlerine üreticilerden yeteri kadar talep olmaması veya boşalan satış yerlerinin doldurulamaması halinde, diğer talep sahiplerine de tahsis yapılabilecek.

Toptancı halinde satılan mallardan yüzde 1, toptancı hali dışında satılan mallardan yüzde 2 oranında hal rüsumu tahsil edilecek. Bakanlar Kurulu, hal rüsumu oranlarını, yüzde 90'a kadar azaltmaya veya artırmaya yetkili olacak.

Hal rüsumunun yüzde 75'i, toptancı halinin bulunduğu belediye veya işletmeci adına açılacak hesaba aktarılacak.

Toptancı haline bildirilmeden hal dışında alınıp satılan, ihraç edilmek üzere alındığı halde iç piyasada satılan, künyesinde belirtilen hususlara aykırı beyanda bulunulan mallar için hal rüsumu cezalı olarak alınacak. Cezalı hal rüsumunun yatırıldığı hesapta toplanan paranın yarısı, her ayın sonunda tespit veya yakalamaya katılan kamu görevlilerine ikramiye olarak ödenecek.

Toptancı hallerinde, hal zabıtasına yardımcı olmak üzere özel güvenlik hizmeti sağlanabilecek.

BAĞIRARAK SATIŞ YAPANLARA 50 LİRA CEZA Semt pazarı ve hallerde artık, ''domatese gel'', ''abla sulu limon bunlar'', ''Çengelköy hıyarı'' diye bağırarak satış yapmak tarihe karışacak.

Geçiş yollarında mal teşhir edenlere ve satanlara, çevreyi rahatsız edecek şekilde satış yapanlara, alıcı veya tüketiciye karşı sözlü veya fiili muamelede bulunanlara ve atık malzemelerini belirlenen alanlarda toplamayanlara ya da satış yerini temiz tutmayanlara, 50 lira idari para cezası verilecek.

Ölçü ve tartı aletlerini hileli bir şekilde kullananlar veya hileli ve karışık olarak mal satanlar; malları gıda güvenilirliğine, teknik ve hijyenik şartlarına aykırı olarak satanlar; kaba, ambalajın üzerinde yazılı miktardan az mal koyanlar hakkında, 200 lira idari para cezası uygulanacak.

Toptancı hallerinde tahsisli iş yerleri, mevcut tahsis sahiplerine Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren hiçbir işleme gerek kalmaksızın 12 yıl süreyle kiralanmış sayılacak.

25 Mart 2010 tarihinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylanan Hal Kanunu'nun yürürlük tarihi bir yıl sonrası olarak öngörülmüş ancak daha sonra çıkarılan başka kanunla yürürlük tarihi 1 Ocak 2012'ye ertelenmişti.

AA

'Domatese gel abla' tarihe karışıyor

Avukat Taylan Erimer vefat etti

Avukat Ahmet Özmen vefat etti

Avukat Deniz Özkaya vefat etti

Avukat Sevgi Erdenk vefat etti

Avukat Hasan Kayıket vefat etti

Avukat Hasan Egemen Mağat vefat etti

Avukat Sevim Sonay Özel vefat etti

Genç avukatın şüpheli ölümü

Avukat Ekrem Şevket Yücesoy vefat etti

Avukat Kemal Akalın vefat etti