GRAFİKLİ-Dünden bugüne Meclis Başkanları (2)

TBMM (AA) - COŞKUN ERGÜL - Meclis Başkanlığına 17 Kasım 1977'de seçilen Cahit Karakaş'ın bu görevi, 12 Eylül 1980 askeri darbesi ile sona erdi. Sadi Irmak, darbeden sonra 27 Ekim 1981-1 Aralık 1983 tarihlerinde Danışma Meclisi Başkanlığı yaptı.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Sabit Osman Avcı (1921-2009), 26 Kasım 1970-14 Ekim 1973 tarihlerinde TBMM Başkanlığı görevini üstlendi.

Artvin’de dünyaya gelen Avcı, 1944 yılında Orman Fakültesini bitirdi. 1953 yılında araştırmalar yapmak üzere ABD'ye gönderildi. 1961 genel seçiminde Artvin milletvekili seçilerek, 19 yıl sürecek siyasi hayatına başlamış oldu.

Köy İşleri Bakanı ve Orman Bakanı olarak görev yaptı, 26 Kasım 1970’te Meclis Başkanlığına seçildi.

Mustafa Kemal Güven (1921-2013), 18 Aralık 1973-5 Haziran 1977 tarihlerinde Meclis Başkanlığı yaptı.

Erzincan’da doğan Güven, 1940’ta liseyi, 1944’te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1954-1957-1961 genel seçimlerinde Kars milletvekili olarak Parlamentoda görev yaptı. 1973 yılında Millet Meclisi Başkanlığına seçildi.

- Cahit Karakaş

Cahit Karakaş (1928-...) 17 Kasım 1977-12 Eylül 1980 tarihlerinde TBMM Başkanlığı yaptı.

Bartın’da doğan Karakaş, 1946’da Erzurum Lisesi’ni parasız yatılı olarak bitirdi, 1951’de İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünden mezun oldu.

1965 genel seçiminde Adalet Partisi Zonguldak Milletvekili olarak Parlamentoya girdi. 12 Mart 1971 muhtırasından sonra kurulan Erim Hükümeti'nde Bayındırlık Bakanı olarak görev aldı, bir süre sonra da Ulaştırma Bakanlığına getirildi.

Karakaş 1973'te siyasi hayatına CHP'de devam etmeye karar verdi. Partisi tarafından başkanlık için aday gösterildi. 17 Kasım 1977’de Millet Meclisi Başkanlığına seçildi.

Mahmut Sadi Irmak (1904-1990), 27 Ekim 1981-1 Aralık 1983 tarihlerinde Danışma Meclisi Başkanlığı yaptı.

Konya Seydişehir’de dünyaya gelen Irmak, Konya Sultanisini birincilikle bitirip biyoloji öğretmeni oldu, aynı yıl İstanbul Hukuk Fakültesine girdi. 7 Haziran 1945’te Türkiye’nin ilk Çalışma Bakanı oldu. CHP’nin 1950’de seçimleri kaybetmesi üzerine bir süre siyasetten uzaklaştı.

12 Eylül 1980’den hemen sonra 15 Ekim 1981’de kurulan Danışma Meclisine Konya üyesi olarak atandı ve 27 Ekim’de bu Meclisin Başkanlığına seçildi. Irmak bu görevi TBMM Başkanlığına Necmettin Karaduman’ın 4 Aralık 1983’te seçilmesine değin sürdürdü.

- Necmettin Karaduman

Necmettin Karaduman (1927-2017) 4 Aralık 1983-29 Kasım 1987 tarihlerinde Meclis Başkanlığı görevini yürüttü.

Trabzon’da dünyaya gelen Karaduman 1937’de ilkokulu, 1944’te Trabzon Lisesi’ni bitirdi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun oldu.

1983 genel seçiminde Anavatan Partisi Trabzon Milletvekili oldu. 4 Aralık 1983’te TBMM Başkanlığına seçildi, 12 Eylül 1985'te yeniden Başkan oldu, 1991’de siyaseti bıraktı.

- Yıldırım Akbulut

Yıldırım Akbulut (1935-...) 24 Aralık 1987-9 Kasım 1989 tarihlerinde TBMM Başkanlığı görevini yürüttü.

Erzincan’da dünyaya gelen Akbulut, Ankara Ayaş’ta başladığı öğrenim hayatını İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde tamamladı.

TBMM’nin 17. Dönemi'nde Meclis Başkanvekili olarak görev yaptı, 26 Ekim 1983’te İçişleri Bakanlığına atandı ve bu görevi 1987 genel seçimlerine kadar sürdürdü. 24 Aralık 1987’de TBMM Başkanlığına seçildi. Kasım 1989’da Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığına seçilmesi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildi.

15 Haziran 1991'de yapılan olağan kongrenin ardından ANAP Genel Başkanlığı ve Başbakanlık görevini Mesut Yılmaz’a devretti. 1999 seçimlerinin ardından tekrar TBMM Başkanlığına seçildi.

- Kaya Erdem

İsmet Kaya Erdem (1928-...) 21 Kasım 1989-20 Ekim 1991 tarihlerinde Meclis Başkanlığı görevini üstlendi.

Safranbolu’da doğan Erdem, 1946’da İktisadi ve Ticari İlimler Akademisini bitirdi. Memuriyete Türkiye Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğünde başladı. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra kurulan Ulusu Hükümeti'nde Maliye Bakanlığı’na atandı.

6 Kasım 1983 Genel Seçimi'nden sonra 1. ve 2. Özal hükümetlerinde Başbakan Yardımcılığı yaptı. Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine hükümeti kurmakla görevlendirilen Meclis Başkanı Yıldırım Akbulut’un yerine TBMM Başkanlığına seçildi.

- Hüsamettin Cindoruk

Hüsamettin Cindoruk (1933-...), 16 Kasım 1991-1 Ekim 1995 tarihlerinde TBMM Başkanlığı yaptı.

İzmir’de doğan Cindoruk, ilk ve orta öğrenimini Ankara’da tamamladı, 1954’te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.

1985’te DYP Genel Başkanı seçildi, 1987’de siyasi yasakların kalkmasının ardından genel başkanlığı Süleyman Demirel’e bıraktı. 1991’de TBMM Başkanlığına seçildi. 1995 genel seçimlerinden bir süre sonra partisinden istifa eden Cindoruk, 7 Ocak 1997’de Demokrat Türkiye Partisini (DTP) kurdu.

- İsmet Sezgin (1928-2016), 18 Ekim 1995-24 Aralık 1995 tarihlerinde TBMM Başkanlığı yaptı.

Aydın’da doğan Sezgin, ilköğrenimini Aydın’da, orta ve lise öğrenimini İzmir’de tamamladı, 1950 yılında İzmir Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulundan mezun oldu. 1955 yılında henüz 27 yaşında iken Aydın Belediye Başkanı seçildi.

3 Kasım 1969’da II. Demirel Hükümeti bünyesinde yeni kurulan Gençlik ve Spor Bakanlığına getirildi, bu görevini III. Demirel Hükümetinde de sürdürdü. 1995’te TBMM Başkanı seçildi ve bu görevi 25 Aralık 1995 Milletvekili Genel Seçimi'ne kadar sürdürdü.

- Mustafa Kalemli

Mustafa Kalemli (1943-...) 25 (Ocak 1996-30 Eylül 1997 tarihlerinde Meclis Başkanlığı yaptı.

Kütahya’nın Tavşanlı ilçesinde doğan Kalemli, ilk ve ortaokulu Tavşanlı’da bitirdi, lise öğrenimi Eskişehir’e tamamladı, 1967’de Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu.

6 Kasım 1983’te yapılan genel seçimlerde Anavatan Partisi Kütahya Milletvekili oldu. Bu tarihten sonra bir çok kez bakanlık görevinde bulundu. 1995 seçimlerinde yeniden milletvekili seçilen Kalemli, 25 Ocak 1996’da TBMM Başkanlığına seçildi.

- Hikmet Çetin

Hikmet Çetin (1937-...), 16 Ekim 1997-18 Nisan 1999 tarihlerinde Meclis Başkanlığı görevini yürüttü.

Diyarbakır Lice’de doğan Çetin, ilköğrenimini Lice’de, ortaöğrenimini Ankara’da tamamladı, 1960’da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye Bölümünden mezun oldu.

1977 genel seçiminde CHP'den İstanbul Milletvekili seçildi ve 1978-1979 yıllarında Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. 20 Kasım 1991 tarihinde Süleyman Demirel’in başkanlığında kurulan DYP-SHP koalisyon hükümetinde Dışişleri Bakanı olarak atandı.

16 Ekim 1997’de seçildiği TBMM Başkanlığı görevini 1999 Genel Seçimine kadar sürdürdü.

- Ömer İzgi

Ömer İzgi (1940-...) 18 Ekim 2000-3 Kasım 2002 tarihlerinde Meclis Başkanlığı görevini yürüttü.

Konya’nın Doğanhisar ilçesinde doğan İzgi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu.

Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) Genel Sekreter Yardımcılığı, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Ankara İl Başkanlığı ile Genel Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulundu. 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimde MHP'den Konya Milletvekili olarak Parlamentoya giren Ömer İzgi, 2000 yılında Meclis Başkanı seçildi.

- Bülent Arınç

Bülent Arınç (1948-...), 19 Kasım 2002-22 Temmuz 2007 tarihlerinde TBMM Başkanlığı yaptı.

Bursa’da doğan Arınç, Manisa Lisesini bitirdikten sonra, 1970’te Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 1983’te Refah Partisi Manisa il teşkilatını kuran Arınç, 1995 Genel Seçimi'nde Manisa milletvekili seçilerek Parlamentoya girdi. Refah Partisi’nin 16 Ocak 2008’de Anayasa Mahkemesince kapatılması sonucunda kurulan Fazilet Partisinin (FP) kurucuları arasında yer aldı.

FP'nin de Anayasa Mahkemesinin 22 Haziran 2001 tarihli kararıyla kapatılmasının ardından Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan’la birlikte Adalet ve Kalkınma Partisinin (AK Parti) kuruluşunda görev aldı. 3 Kasım 2002’de yapılan genel seçimde üçüncü kez Manisa Milletvekili seçildi, 19 Kasım 2002’de TBMM Başkanlığı görevine seçildi. Ardından 22 Temmuz 2007'de ikinci kez bu göreve seçildi.

- Köksal Toptan

Köksal Toptan (1943-...), 9 Ağustos 2007-9 Ağustos 2009 tarihlerinde Meclis Başkanlığı görevini yürüttü.

Rize’de doğan Toptan, ilk ve orta öğrenimini Zonguldak’ta tamamladı, 1966’da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1977'de milletvekili seçildi, 1979’da 6. Demirel Hükümeti'nde Devlet Bakanlığı görevine getirildi.

1991 genel seçiminin ardından kurulan DYP-SHP koalisyonunda Milli Eğitim Bakanı görevine getirildi. 2002 yılında AK Parti'den Zonguldak milletvekili seçildi, 9 Ağustos 2007’de TBMM Başkanı seçildi.

- Mehmet Ali Şahin

Mehmet Ali Şahin (1950-...) 5 Ağustos 2009-4 Nisan 2011 tarihlerinde Meclis Başkanlığı yaptı.

Karabük’ün Ovacık ilçesi Ekincik köyünde dünyaya gelen Şahin, ortaokul ve liseyi İstanbul’da tamamladı, 1979’da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.

1995 ve 1999 genel seçimlerinde İstanbul milletvekili oldu. Fazilet Partisinin 22 Haziran 2001 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılması üzerine, 14 Ağustos 2001’de kurulan AK Parti'nin kurucuları arasında yer aldı.

2002 Genel Seçimi'nden sonra kurulan Gül Hükümeti'nde Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcılığı görevine getirildi. 5 Ağustos 2009’da TBMM Başkanlığına seçildi.

- Cemil Çiçek

Cemil Çiçek (1946-...) 4 Temmuz 2011- 7 Haziran 2015 tarihlerinde Meclis Başkanlığı görevini yürüttü.

Yozgat’ta doğan Çiçek, ilk ve orta öğrenimini Yozgat'ta tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. 1984 yılında yapılan yerel seçimlerde Yozgat Belediye Başkanlığına seçildi, 1987'de Yozgat milletvekili seçildi.

Çeşitli tarihlerde Devlet Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı görevlerini yürüttü, 4 Temmuz 2011’de TBMM Başkanı seçildi.

- İsmet Yılmaz

İsmet Yılmaz (1961-...) 1 Temmuz 2015-1 Kasım 2015 tarihlerinde Meclis Başkanlığı yaptı.

Sivas'ın Gürün ilçesinde doğan Yılmaz, 1982'de İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Makine Bölümünü ve 1987 yılında da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.

Denizcilik Müsteşarlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarlığı yaptı, 2007 genel seçimi öncesi bağımsız Ulaştırma Bakanı olarak görev yaptı. 24. Dönem'de Sivas Milletvekili olarak TBMM'ye girdi, 6 Temmuz 2011'de Milli Savunma Bakanlığına atandı. 1 Temmuz 2015'te Meclis Başkanı seçildi.

- İsmail Kahraman

İsmail Kahraman (1940-...) 22 Kasım 2015 tarihinde TBMM Başkanlığı görevine seçildi.

Rize'de doğan Kahraman, ilk ve orta öğrenimini Karabük’te, liseyi İstanbul Haydarpaşa Lisesinde tamamladı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu.

Hukuk Fakültesi Talebe Cemiyetinde başkanlık ve Türkiye’deki yüksek öğrenim gençliğini temsil eden Milli Türk Talebe Birliğinde (MTTB) 48. dönemde Genel Başkanlık yaptı. 29 Mayıs 1985’te kurulan Birlik Vakfında Mütevelli Heyeti Başkanı oldu.

Kahraman, 1995 ve 1999 milletvekili genel seçimlerinde 20. ve 21. Dönemlerde Mecliste İstanbul milletvekili olarak yer aldı. 1996-1997 yıllarında Refah-Yol Hükümetinde Kültür Bakanı olan Kahraman, 22 Kasım 2015'te TBMM Başkanlığına seçildi.

26. Dönem 2. Devre için yapılan seçimde yeniden Meclis Başkanı olan İsmail Kahraman, 20 kasım 2017-7 Temmuz 2018 tarihleri arasında bu görevi yürüttü.

Parlamenter sistemin son Başbakanı olan, AK Parti İzmir Milletvekili Binali Yıldırım, 27. Dönem 1. Devre için bu göreve seçildi. Yıldırım, Meclisin 28. Başkanı oldu.

- TBMM Başkanının görevleri

TBMM İçtüzüğü'ne göre, Meclis Başkanının görevleri şöyle:

- Türkiye Büyük Millet Meclisini Meclis dışında temsil etmek

- Genel Kurul görüşmelerini yönetmek

- Tutanak dergisi ile tutanak özetinin düzenlenmesini denetlemek

- Başkanlık Divanına başkanlık etmek ve Divanın gündemini hazırlamak

- Danışma Kuruluna başkanlık etmek

- Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarını denetlemek; işlerde birikme olması halinde komisyon başkanı ve üyelerini uyarmak ve durumu Genel Kurulun bilgisine sunmak

- Başkanlık Divanı kararlarını uygulamak

- Türkiye Büyük Millet Meclisinin idari ve mali işleri ile kolluk işlerini yürütmek ve denetlemek

- Başkanlık Divanı bünyesinde oluşturulacak "Türkiye Büyük Millet Meclisi Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu" aracılığıyla Meclisi ve çalışmalarını yurt içinde ve yurt dışında tanıtıcı tedbirler almak ve yayın yapmak

- Kendisine Anayasa, kanunlar ve İçtüzük gereğince verilen görevleri yerine getirmek.

(Bitti)