Hızla fakirleşiyoruz!

1) ENFLASYON Zamlar kapıda

TÜRK Lirası’nın değer kaybı ithal ürünlerin maliyetini arttırıyor. 5 dolarlık ithalatın maliyeti 14 Temmuz’da 13.1 lira iken bugün 14.2 lira. Bu farkı ithalatçı zam olarak tüketiciye yansıtacak. Özellikle cep telefonu, televizyon, otomobil ve akaryakıt gibi ithalat ağırlıklı ürünlerde zam kaçınılmaz. Otomotiv sektörü temsilcileri en az yüzde 5 zammı masaya yatırdı bile. Ardından benzin ve mazot geliyor. 50 doların altına inerek 6.5 yılın en düşük seviyesini gören petrol fiyatının Türkiye için avantajı kalmıyor. Çünkü dolardaki artış benzin ve mazota zam olarak yansıyor. Bu kademeli olarak tüm sektörleri de olumsuz etkiliyor. Üretim maliyetleri artınca gıda başta olmak üzere zorunlu tüketim maddelerinin hepsinde fiyat artışları gündeme geliyor. Tüm bu zamlar ise enflasyonu arttırıyor. Yapılan hesaplamalara göre dolar kurundaki yüzde 10’luk değerlenme enflasyonu 1.5 puan yükseltiyor.

Enflasyona kur etkisi kaçınılmaz (%)

Ocak 7.24

Şubat 7.55

Mart 7.61

Nisan 7.91

Mayıs 8.09

Haziran 7.20

Temmuz 6.81

2) DIŞ TİCARET

EURO’da dolara karşı aşırı değer kaybı olmasaydı, kurdaki bu yükseliş ihracatçıyı memnun edebilirdi. Ama Euro’daki değer kaybı nedeniyle de Türkiye ihracatçısı yılın ilk yedi ayında 8 milyar dolar kayıp yaşadı. İhracatçı eylül ayıyla beraber ihracatın toparlanmasını bekliyordu ancak sıkıntının süreceği görülüyor. Türkiye ihracatçısı ara malını yani ihraç edeceği malı üretmek için ithalat yapıyor. Ve bu ithalatın yüzde 50’si dolar cinsinden yapılıyor. Yani ihracatçı dolarla hammaddesini alıyor üretimini yapıyor, Euro ile ihraç ediyor. Dolardaki yükseliş ihracatçının ithalat maliyetini dolayısıyla üretim maliyetini arttırıyor. Zaten Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre haziranda ihracat birim değer endeksi yani ihracatçının sattığı malın fiyatını belirleyen endeks yüzde 9.5 azaldı. İkinci çeyrekte birinci çeyreğe göre kayıp ise yüzde 9.2 oldu. Sonuç olarak ihracatçı daha fazla malı daha düşük fiyata satmak zorunda kaldı.

İhracatta gerileme durdurulamıyor (milyon dolar)

Ocak 12.304

Şubat 12.234

Mart 12.526

Nisan 13.358

Mayıs 11.091

Haziran 11.995

Temmuz 10.857

3) MİLLİ GELİR

Büyümede sıkıntı

TÜRKİYE ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 2.3 büyüdü. İkinci çeyrekte büyümenin yüzde 4’e yaklaşabileceği belirtiliyor. Şimdi yılın üçüncü çeyreğinin içindeyiz. Temmuz, ağustos ve eylül ayları üçüncü çeyrek verileri için belirleyici olacak. Yıl sonunda beklenti yüzde 3’ün ancak yakalanacağı yönünde. Ama doların bir ayda yüzde 8’lik değer kazanması işleri biraz karıştırıyor. İthalatın daha maliyetli olması tüketiciyi pazardan çevirmesine bir de ihracatın sıkıntısı eklenince Türkiye ekonomisinde büyümenin daha da yavaşlaması kaçınılmaz. Ayrıca Türk Lirası değer kaybettiği için dolar cinsinden milli gelir çok daha düşük bir seviyeye inecek. Hesaplamalara göre 2015 sonunda Türkiye’nin dolar bazındaki milli geliri en iyimser hesapla yüzde 10’luk gerilemeyle 801 milyar dolardan 724 milyar dolara gerileyecek. Dolar bazındaki milli geliri 2010 öncesine dönen Türkiye, G20 içinde de son sıraya, 20. sıraya düşecek. Kişi başı milli gelir de 9 bin 200 dolara inme riskiyle karşı karşıya kalacak. Ayrıca potansiyelinin altında büyüyen Türkiye sayıları 3 milyonu bulan işsizlerine yeni iş alanı da yaratamayacak.

Kişi bayı milli gelir 10 bin dolar sınırında (dolar)

2010 10.003

2011 10.428

2012 10.459

2013 10.822

2014 10.404

2015* 10.168

* Kişi başı milli gelir ilk çeyrek itibariyle

4) YATIRIMLAR

2 yıldır gelen yok

TÜRKİYE’nin son iki yıldır yabancı yatırım alma sıkıntısı sürüyor. 2012 yılında 10.1 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım Türkiye’ye gelmişken 2013’te bu rakam 9.2 milyar dolara, 2014’te 8.4 milyar dolara geriledi. Yılın ilk 6 ayında sadece 4 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım çekilebildi ki bu geçen yılın ilk beş ayına göre yüzde 22 daha az yatırım anlamına geliyor. Siyasi belirsizlik Türkiye’nin yurtdışındaki güven algısını bozuyor ve yabancı beklemede kalıyor veya yatırımdan vazgeçiyor. Türk yatırımcı için ise sorun daha büyük. Türkiye’nin dış borcunu çevirebilmek ve cari açığını finanse edebilmek için yıllık 200 milyar dolar dış kaynağa ihtiyacı var. Türkiye’nin kısa vadeli borcu ise 220 milyar doları buldu. Bu miktarın da yüzde yüzde 85’i özel sektörün borcu. Dolardaki değerlemeyle borcunun Türk Lirası karşılığı artan özel sektörün yatırımı düşünmesi biraz zor görünüyor. Belirsizlik ortamında iş dünyasının ihtiyaç duyduğu hiçbir reform da yapılamıyor.

2011 14.146

2012 10.126

2013 9.298

2014 8.454

2015* 4.033

· 6 aylık veriler

İFLAS RİSKİ ZİRVEDE

TÜRKİYE’nin iflas riskini gösteren 5 yıllık CDS’leri zirveye tırmandı. En son Mart 2014’te 266’lı seviyeleri gören iflas riski endeksi 260.75’e kadar çıktı. Doların 2.8455 lira ile rekor tazelediği dün Borsa İstanbul ise sakin bir gün geçirdi. Borsa İstanbul günü yüzde 0.29 yükselişle 77 bin 308 puandan kapattı. Serbest piyasada ise dolar 2.8290 liradan günü haftayı kapattı. Merkez Bankası ise dolardaki tarihi rekorun ardından üç ‘etkisiz’ hamle yaptı. Önce dolar cinsi tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara uyguladığı faiz oranını yüzde 0.21’den yüzde 0.23’e yükselten Merkez Bankası ardından bir hafta vadeli dolar cinsi depo faiz oranını yüzde 3’ten yüzde 2.75’e indirdi. Merkez ardından repo ihalesi ile piyasaya verdiği haftalık fonlamayı yaklaşık 2 milyar TL azalttı. Sepet bazında TL dün yeni tarihi zirve olan 3.0080’e kadar yükseldi.

Cumhurbaşkanı danışmanı: Dolarda 3 TL ‘rekabetçi’

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan’ın Ekonomi Başdanışmanı Cemil Ertem, dün sabah Twitter hesabından dolar kuruna dair değerlendirmelerini paylaştı. Ertem, Twitter’dan yayınladığı mesajında, Türk Lirası’nın dolar karşısında 2.8 lira seviyesinin altında “değerli”, 2.8 lira seviyesini aşmasının “normal,” 3 lira seviyesinin ise “rekabetçi” olduğunu yazdı. Ertem, mesajına Merkez Bankası’nın web sitesinden aldığı Türkiye, gelişen ülkeler ve gelişmiş ülkeler için reel efektif döviz kurlarını gösteren bir de grafik ekledi.

Şebnem TURHAN/Hürriyet

Hızla fakirleşiyoruz!

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 560)

Yiyecek-içecek satışı yapan işletmelerde geçerli olan yüzde 8 KDV oranı yüzde 10'a, yüzde 18 olan KDV oranı ise yüzde 20'ye yükseltildi

Ticaret Bakanlığı 5 milyon liraya ayakkabı satıyor!

Türk Patent ve Marka Kurumunca 2024 Yılında Uygulanacak Ücret Tarifesine İlişkin Tebliğ (BİK/TÜRKPATENT: 2024/1)

213 MİLYON 429 BİN 761 E-TEBLİGAT GÖNDERİLDİ

Ticaret Bakanlığı açıkladı: Türkiye'den İsrail'e ihracat kısıtlaması

Kredi kartında uygulanacak azami faiz oranı 3,66’dan 4,25’e yükseldi

2024 YILI NOTERLİK ÜCRET TARİFESİ

Mart ayı kira artış oranı % 57,50 oldu

Dünya dolar milyarderleri listesine Türkiye'den 27 kişi girdi... İşte dikkat çeken 2 isim