İstinaf mahkemesi nedir? İstinaf hangi dosyalara bakar?

İstinaf olarak adlandırılan bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin 2016'da faaliyete geçmesiyle yargıda yeni bir dönem başladı. Yargıda iş yükünün azalması amacıyla faaliyete geçirilen istinaf mahkemeleri, "ikinci derece mahkemeler" olarak görev yapıyor ve ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulabiliyor.

HANGİ DOSYALARA BAKIYOR?

İstinaf mahkemelerinin devreye girmesiyle, 5 yıla kadar hapis cezası ve belli bir miktara kadar para cezası verilen hukuk davaları, tarafların başvurusu halinde bölge adliye mahkemelerine gidecek. Ancak, 15 yıl ve daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, bölge adliye mahkemesince resen incelenecek. Hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanun yolu öngörülmemiş mahkeme kararlarına karşı da hükümle birlikte istinafa gidilebilecek.

Buna karşın, hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç olmak üzere, sonuç olarak belirlenen 3 bin lira dahil adli para cezasına mahkumiyet hükümlerine, üst sınırı 500 günü geçmeyen adli para cezasını gerektiren suçlardan beraat hükümlerine, kanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulamayacak.

İstinaf mahkemeleri "temyiz mahkemesi" olmayacak. İlk derece mahkemelerinin verdiği kararlar doğrudan istinafa gelecek. İstinaf mahkemeleri, "ikinci derece yargılama yapan mahkeme" niteliği taşıyacak.

KURULMA AMACI İŞ YÜKÜNÜ AZALTMAK

Adli yargıda 2004, idari yargıda ise 2014'te istinaf mahkemelerinin kurulması yasalaştı. 20 Temmuz 2016'da bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri faaliyete geçirildi. İstinaf mahkemelerinin hizmet vermesiyle 2 dereceli yargılama dönemi başladı. Söz konusu mahkemelerin kurulmasıyla hak arama yollarının çoğaltılması ve hukuki güvencenin artırılması amaçlandı.

Bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin kurulmasıyla yeniden yargılama yolunun önü açıldı, delillerin de tekrar değerlendirilmesine imkan sağlandı. Yargıtay ve Danıştay’ın iş yükünün azaltılması amacıyla kurulan istinaf mahkemelerinin içtihat mahkemesi olması hedeflendi.

HANGİ İLLERDE İSTİNAF MAHKEMESİ VAR?

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'ün açılışını geçtiğimiz eylül ayında yaptığı, Konya ve Sakarya bölge adliye mahkemelerinin hizmete girmesiyle, istinaf mahkemesi sayısı 9'dan 11'e çıktı.

Böylece Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir ve Samsun olmak üzere 9 ilde faaliyet gösteren, kamuoyunda "istinaf" olarak bilinen bölge adliye mahkemelerinin sayısı 11'e yükseldi.

1 MİLYONA YAKIN DOSYA KARARA BAĞLANDI

Kamuoyunda "istinaf" olarak bilinen bölge adliye mahkemelerinde, 2018'in Kasım ayına kadar 1 milyon 364 bin dosyadan 925 bini karara bağlandı.

İstinaf mahkemelerindeki hukuk ve ceza dairelerine bugüne kadar 1 milyon 364 bin dosya geldi, bunlardan 925 bini karara bağlandı. Böylece istinaf mahkemeleri, gelen dosyaların yüzde 67'sini sonuçlandırmış oldu. Dosyaların ortalama görülme süresi ise ceza dairelerinde 113, hukuk dairelerinde 161 gün olarak belirlendi.