Sosyal Güvenlik Sistemi ve EYT Çalıştayı sonuç bildirgesi

CHP Emek Büroları tarafından düzenlenen “Sosyal Güvenlik Sistemi ve EYT Çalıştayı” sonuç bildirgesinde Türkiye’de emeklilikten başlayarak sosyal güvenliğin bütününü kapsayan gerçek bir reforma ihtiyaç olduğu vurgulandı.

CHP Emek Büroları tarafından düzenlenen “Sosyal Güvenlik Sistemi ve EYT Çalıştayı”, emeklilikte yaşa takılanların, emek örgütü temsilcilerinin, akademisyenlerin ve uzmanların katılımıyla gerçekleştirildi. Çalıştayda Türkiye’de yürürlükte olan sosyal güvenlik ve emeklilik sistemi, emekli aylıkları, emeklilikte yaşa takılma sorunu ve emeklilerin sorunları detaylarıyla tartışıldı. Çalıştayın sonuç bildirgesinde ise şunlar kaydedildi:

“Emeklilikte yaşa takılma sorununa çözüm üretilmelidir. Çalışma yaşamına girdiğinde 20/25 yıl sigortalılık süresini ve gerekli prim gün sayısını doldurduğunda emekliliğe hak kazanacağını düşünen milyonlarca yurttaş, bir anda yaş koşulu ile karşı karşıya kalmıştır. Bu özü itibariyle bir hak gaspıdır, Emeklilikte yaşa takılanlara, makul ve adilane bir çözüm üretilmesi gerekmektedir. Yaşa takılanlar için emeklilik yaşının düşürülmesi yoluyla yurttaşlarımıza emeklilik haklarının sosyal güvenlik sistemini zora sokmaksızın iade edilmesi mümkündür. Emeklilik koşulları tüm yurttaşlar için yeniden düzenlenmelidir. 1999 yılında yapılan değişiklikle emeklilik yaşı önce 58-60’a, 2006 yılında yapılan değişiklikle de kademeli olarak 65’e yükseltilmiş, emeklilik için gereken prim gün sayıları artırılmıştır. Emeklilik yaşının kademeli artışına derhal son verilmeli; emeklilik yaşı, tüm yurttaşlar için ülke gerçeklerine uygun bir seviyeye çekilmelidir. Emeklilikte prime takılan kadınların sorunu da çözülmelidir. Türkiye’de kadınlar emeklilikte sadece yaşa değil prime de takılmaktadır. Kadın nüfusun çok önemli bir bölümü kayıtlı istihdama geç yaşlarda girebildiği ve düzenli prim ödemesine sahip olmadığı için emeklilik yaşı gelse bile prim ya da sigortalılık süresi eksik olduğu için emekli olamamaktadır. Emeklilikte prime takılan kadınlar için de çözüm üretilmelidir. Emekli aylıkları ve aylık bağlama oranları artırılmalıdır. Türkiye’de emeklilerin önemli bir kısmı, yaşamlarını idame ettirebilmek çalışmak zorunda kalıyorlar. 1999 ve 2006 yıllarında yapılan değişikliklerle emekli aylığı bağlama oranları düşürüldü. Mevcut emekli aylıkları çalışmadan insanca yaşamayı mümkün kılacak bir seviyeye yükseltilmeli ve emekli aylığı bağlama oranları artırılmalıdır. Böylece emekli yurttaşlar çalışmak zorunda kalmayacak; yeni istihdam olanakları ortaya çıkacak ve işsizliğe de çözüm üretilebilecektir. Sosyal güvenlik sistemi güçlendirilmelidir. Emeklilik yaşının düşürülmesi ve emekli aylıklarının artırılması ek maliyete yol açacaktır. Kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınması, sigortasız işçilerin sigortalanması, sigorta primlerini gerçek ücretlerin altında göstererek yapılan prim hırsızlığına son verilmesi, ücretlerin insanca yaşanacak seviyeye çekilmesi ve kadın istihdamının güçlendirilmesi yoluyla, sosyal güvenlik sisteminin prim gelirlerini büyütmek ve sistemi güçlendirmek mümkündür. Sosyal güvenlikte bütüncül bir dönüşüm gerçekleştirilmelidir. Emeklilikte yaşa takılanlar sorunundan hareketle Türkiye’de bir bütün olarak emeklilik ve sosyal güvenlik sisteminde değişikliğe ihtiyaç vardır. Her sigorta dalında, malullükte, ölümde, analıkta, işsizlikte aranan prim koşulları yurttaşların sosyal güvenlik haklarına erişimini zorlaştırdığı gibi; bu kapsamda sağlanan ödeme ve gelirler yetersizdir. Dolayısıyla Türkiye’de emeklilikten başlayarak sosyal güvenliğin bütününü kapsayan gerçek bir reforma ihtiyaç vardır.Cumhuriyet Halk Partisi, bu sonuç bildirgesinde yer alan çözüm önerilerinin yaşama geçirilmesi için çaba ve mücadelesini büyüterek sürdürecektir.”