TBMM İçtüzük değişikliği komisyonda kabul edildi (3)

TBMM (AA) - Anayasa'da yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacı taşıyan TBMM İçtüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Anayasa Komisyonunda kabul edildi.

Teklife göre, Meclis soruşturması açılmasına karar verilmesi halinde, TBMM'deki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının 3 katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik komisyon tarafından soruşturma yapılacak.

Komisyon, kendisine başkan, başkanvekili, sözcü ve katip seçecek.

Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre hakimlerin davaya bakmasına veya karara katılmasına engel oluşturacak durumda bulunan milletvekilleri, bu komisyona seçilemeyecek. Komisyonda görevlendirilecek kamu görevlileri için de aynı hüküm uygulanacak.

- Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu

Meclis İçtüzüğü'nün, 114'üncü maddesinin başlığı "Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu" şeklinde değiştirildi.

Görevde bulunan veya görevden ayrılan cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek.

Meclis, önergeyi her durumda en geç bir ay içinde görüşecek. TBMM'nin bilgisine sunulacak önerge, soruşturulması istenen cumhurbaşkanına bildirilecek ve Meclisin bilgisine sunulmasından başlayarak 7 gün sonraki birleşimin gündemine alınacak.

Sırasıyla önergeyi verenlerden ilk imza sahibi veya onun göstereceği bir diğer imza sahibinin, şahısları adına 3 milletvekilinin ve tercih etmesi halinde, o sırada görevde bulunsun veya bulunmasın, hakkında soruşturma açılması istenen cumhurbaşkanının konuşacağı bir görüşmeden sonra, Meclis soruşturması açılıp açılmaması hakkında üye tam sayısının 5'te 3'ünün gizli oyuyla karar verilecek.

Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının 3 katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak 15 kişilik komisyon tarafından soruşturma yapılacak.

Komisyon, Meclis soruşturması komisyonunun yetkilerini kullanabilecek. Kendisine başkan, başkanvekili, sözcü ve katip seçecek soruşturma komisyonu, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanacak ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verilecek.

Çalışmaları gizli olacak komisyona kendi üyeleri dışındaki milletvekilleri katılamayacak.

Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu 2 ay içinde Meclis Başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin süre verilecek. Komisyonun bu konudaki istem yazısı Genel Kurulun bilgisine sunulacak. Bu süre sonunda raporun TBMM Başkanlığına teslimi zorunlu olacak.

Başkanlığa verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde dağıtılacak rapor, dağıtımından itibaren 10 gün içinde Genel Kurulda görüşülecek. Bu görüşmede komisyona, şahısları adına 6 milletvekiline ve o sırada görevde bulunsun veya bulunmasın hakkında soruşturma açılması istenen cumhurbaşkanına söz verilecek.

Son söz, hakkında soruşturma açılması istenen cumhurbaşkanına ait olacak ve süresi sınırlandırılmayacak. Cumhurbaşkanı, isterse savunmasını yazılı gönderebilecek. Bu savunma Genel Kurulda aynen okunacak.

Görüşmeler tamamlandıktan sonra komisyon raporu Genel Kurulca gizli oyla karara bağlanacak.

TBMM, üye tam sayısının en az 3'te 2'sinin oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilecek.

Komisyonun Yüce Divana sevk yönündeki raporları ile Genel Kurulun Yüce Divana sevk kararlarında hangi ceza hükmüne dayanıldığı belirtilecek.

Komisyonun Yüce Divana sevk etmeme yönündeki raporlarının reddi ancak Yüce Divana sevke dair verilen ve sevk kararının hangi ceza hükmüne dayanacağını gösteren önergenin kabulüyle mümkün olacak.

İçtüzüğün 118'inci maddesinin başlığı "Komisyon Genel Kurulu kararlarının dağıtılması" şeklinde değiştirildi. Buna göre, Komisyon Başkanlık Divanı, Komisyon Genel Kurulunca alınan kararları bastıracak, bütün milletvekillerine dağıtacak ve gereği için cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanlara gönderecek.

- Olağanüstü hal uygulaması

Anayasa'da yapılan değişiklik kapsamında olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamelerinin yerine olağanüstü hal Cumhurbaşkanlığı kararnameleri getirildiği için Meclis İçtüzüğü bu kapsamda yeniden düzenlendi.

Buna göre, Anayasa'nın 119'uncu maddesi gereğince cumhurbaşkanı tarafından ilan edilen ve Resmi Gazete'de yayımlanan olağanüstü hal ile ilgili karar, Cumhurbaşkanlığı tezkeresiyle TBMM'nin onayına sunulacak.

Meclis tatilde ise derhal toplantıya çağrılacak, TBMM gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilecek, uzatabilecek veya olağanüstü hali kaldırabilecek.

Öngörülen sürenin kısaltılması veya uzatılması hakkında siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekilinin imzasıyla görüşme sırasında önerge verilebilecek. Oylamadan önce önerge sahibi 5 dakikayı geçmemek üzere söz alabilecek.

Cumhurbaşkanının talebiyle TBMM her defasında 4 ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilecek. Savaş hallerinde söz konusu 4 aylık süre aranmayacak.

Meclis tarafından onaylanan olağanüstü halin süresinin uzatılması, değiştirilmesi veya olağanüstü halin kaldırılmasına dair cumhurbaşkanı tezkereleri de bu maddedeki usule göre görüşülecek ve karara bağlanacak.

- OHAL kararnamelerinin görüşülmesi

İçtüzüğün, 128'inci maddesinin başlığı "Olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin görüşülmesi" şeklinde değiştirildi.

Buna göre, Anayasa'nın 119'uncu maddesi çerçevesinde ilan edilen olağanüstü hallerde cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan ve Resmi Gazete'de yayımlandıkları gün Meclis onayına sunulan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, savaş ve mücbir sebeplerle TBMM'nin toplanamaması hali hariç olmak üzere 3 ay içinde Mecliste öncelikle görüşülecek ve karara bağlanacak.

Söz konusu kararnameler bir ay içinde komisyonlarda görüşülmediği taktirde, Meclis Başkanlığınca doğrudan doğruya Genel Kurul gündemine alınacak. Genel Kurul, geriye kalan 2 ay içinde bu kararnameler hakkında karar verecek. Üç ay içinde görüşülüp karara bağlanamayan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri kendiliğinden yürürlükten kalkacak.

İçtüzükte gösterilen sürelerin işlemeyeceği zaman dilimine, uygulamaya uygun olarak "ara verme" ibaresi eklendi.

- Teknik düzenlemeler

Anayasa değişikliğine uygun olarak İçtüzüğün çeşitli maddelerinde geçen "kanun tasarısı", "hükümet", "bakanlar kurulu" gibi ibareler, İçtüzük madde metinlerinden çıkarıldı, gereken yerlere "cumhurbaşkanı yardımcısı", "bakan", "Cumhurbaşkanlığı kararnamesi" gibi ibareler eklendi.

Tümüyle işlevsiz hale gelen maddeler yürürlükten kaldırıldı ayrıca kurucu nitelikte düzenleme getirmeyen salt teknik uyum amacını gözeten düzenlemelere toplu olarak yer verildi.

TBMM İçtüzüğü yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecek.

-"Muhalefet şerhi yazılmadan teklifi kabul ediyoruz"

Teklifin kabul edilmesinin ardından söz alan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, teklifin bir madde dışında mutabakatla çıktığını belirterek, uzlaşmanın önemli olduğuna dikkati çekti.

Özel, "Bu uzlaşıdan en çok iktidar partisi ve Meclisi verimli çalıştırmak isteyenler kazançlı çıkacaktır. Bugünkü bakış açısıyla çalışılması, bundan sonraki sürece son derece olumlu katkı sağlayacaktır." dedi.

Anayasa Komisyonu Başkanı Bekir Bozdağ, içtüzük değişikliğine ilişkin teklifin görüşmelerinin büyük bir uzlaşmayla gerçekleştiğini söyledi.

"Muhalefet şerhi yazılmadan teklifi kabul ediyoruz." diyen Bozdağ, "Onun için bütün parti temsilcilerine, komisyon üyelerine teşekkür ediyorum. Hayırlı olsun." diye konuştu.

TBMM Başkanvekili Mustafa Şentop da emeği geçen herkese teşekkür etti. Şentop, bu içtüzüğün birçok değişiklik geçirmesine rağmen Meclisin, baştan sona yeni yazılmış bir içtüzüğe ihtiyacı olduğunu belirtti.

(Bitti)