Uluslararası kamuoyu iki gündür, ABD uyruklu Emekli Yargıç Frank Caprio’nun pankreas kanserine yenik düşerek hayatını kaybetmesini konuşuyor.
Yargıç Caprio, 1936’da İtalyan göçmeni bir baba ile İtalyan-Amerikalı bir annenin üç erkek çocuğunun ikincisi olarak ABD Providence’da yetişti. Yaklaşık 40 yıllık mesleki geçmişi bulunan Caprio, Providence Yargıçlığından 2023’de emekli oldu. Aynı yıl pankreas kanseri teşhisi konan Yargıcın beş çocuğu ve yedi torunu vardı.
Yargıç Caprio’nun ölümü sadece ABD’de değil; Dünyanın dört bir yanındaki haber kanallarında yer aldı, Dünyanın her yanından sosyal medya kullanıcıları, bir evrensel adalet figürü haline gelen Yargıcın kaybından duydukları üzüntüyü dile getirdiler.
Olayın uluslararası kamuoyunda bu denli yankı bulmasının nedeni, Yargıç Caprio’nun insanların zihnindeki geleneksel asık suratlı, ketum, hislerini belli etmeyen, mevzuatı harfiyen uygulayan Yargıç profiline ters bir profil çizmesi ve çizdiği bu profilin kamuoyunda yapmacık değil samimi olarak algılanmasıydı. Caprio, ABD’ye zorlu görevlerde hizmet etmiş ordu mensuplarından kıdemli (65 yaş üstü) vatandaşlara, trafik kurallarını hastanede yatan yakınlarını ziyarete giderken ihlal etmiş olabileceği şüphesi oluşanlardan Providence’da geçerli park yasaklarını bilmeyen yabancı ülke vatandaşlarına (aralarında Türkler de vardı) dek, farklı şartları bulunan sanıklara gösterdiği empatiyle; güleryüzlü, adil, insani, babacan tavırla tanınıyordu. Kimi zaman vereceği kararda kendisine yardımcı olmak üzere sanığın çocuğunu, eşini dinliyordu.
Hiçbir programda, sanıklara veya duruşma salonunda bulunan diğer bireylere tepeden baktığına, kibirli davrandığına şahit olmadık.
Kamuoyu olarak tüm bunları biliyor olmamızın nedeni, Yargıcın davalarında sanık, tanık, taraf vekili olmamız değil; trafik, park ve ceza dosyalarından oluşan bu davaların duruşmalarının kesitlerine sosyal medyada denk gelip izlemiş olmamızdı. Duruşma kesitleri Yargıcın sunduğu, “tümü gerçek dava ve insanlardan oluşan”[1] “Caught in Providence” adlı şov programında yayımlanıp sosyal medyaya düşüyordu. Kesitler sosyal medyada bir milyardan fazla gösterim aldı.[2] Programın IMDB puanı ise oldukça yüksek: 8,4.[3]
Kesitleri izleyen hemen herkes kendisinin veya yakınlarının başına gelen bir hukuki olaydan birşeyler buluyor, kendisini hem sanığın hem de Yargıcın yerine koyabiliyordu. Hemen herkes Yargıç Caprio’nun (ve O’na bu imkânı verdiği algısı oluştuğu için örtülü olarak ABD’nin) adaletine hayran kalıyordu.
Dünyanın hemen her yerinde Yargıç Caprio gibi insani özellikleri öne çıkan, adaletinden şüphe duyulmayan Yargıçlar vardır; ama isimleri bilinmez, şov programları olmaz. Yıllar süren görevleri boyunca verdikleri yüzlerce adil karar dava dosyalarında kalır; en fazla bir tanesi bir gazetede veya haber kanalında kısa, hukuk dili baskın gelen bir habere konu olur belki sadece. Duruşmalardaki insani tavırlarının hayranları ise yerel hukukçu ve dava taraflarıyla sınırlıdır.
Peki meslek hayatının gerçeklerini ekrana yansıtan ve izleyen hemen herkesin adalete inancını artıran Yargıç Caprio’nun evrensel popülaritesinin ABD’ye ne gibi bir katkısı var?
Dünyada hemen her bölgede uzun süredir savaş, iç savaş, düzensiz göç gibi çeşitli isimler altında, çok kutuplu düzenin kaygan zeminini sağlamlaştırıp yerine oturtmaya yönelik güç depremleri görülüyor. Devletler ideolojik, ekonomik, kültürel ve güvenlik tehditlerine karşı ekonomik, askeri güçlerini ve uluslararası hukukta söz sahibi olma derecelerini yükseltme yarışı içindeler. Başka ülkelerin vatandaşlarının “kalplerini kazanmanın” en garantili yöntemi olan kamu diplomasisi ise bu yarışta öne geçmenin en barışçıl, keyifli ve ekonomik yolu. Savunma sanayi ürünlerinin, siber güvenlik önlemlerinin vb. aksine, teknolojik gelişmelere paralel olarak sürekli güncellenmesi de gerekmiyor: metni/görseli inandırıcı şekilde paylaş gitsin…
Soğuk Savaşın kazananı olarak anılan ve yıllardır “özgürlükler ülkesi” denince akla gelen ülke olan ABD, ifade özgürlüğü dışındaki insan haklarına saygı derecesine ve dış politika hamlelerine yönelik eleştirilerle, bazı ülkelerin artan ekonomik kudretleriyle güç kaybetmenin önüne, diğer yöntemler yanında, kamu diplomasisini hemen hiçbir ülkenin yapamadığı kadar etkili uygulamakla geçmeye çabalıyor. Yarı göçmen, yabancılara da kendi vatandaşına olduğu kadar adil davranarak ABD’nin hukukun üstünlüğüne olan “sarsılmaz” saygısının altını çizen Yargıç Caprio figürü de bu çabanın en başarılı örneklerinden.
Işıklarda uyu Yargıç Caprio.
-----------
[1] https://www.caughtinprovidence.com/about, erişim 22.08.2025.
[2] “Frank Caprio, Rhode Island judge who drew a huge online audience with his compassion, dies at age 88”, https://edition.cnn.com/2025/08/20/us/frank-caprio-judge-cancer-death, 21.08.2025, erişim 22.08.2025.
[3] https://www.imdb.com/title/tt0437706/, erişim 22.08.2025.