Yerli AİHM dönemi!

LÜTFİ KAPLAN ürkiye’nin sık sık insan hak ve özgürlükleri noktasında AİHM’de mahkum olması nedeniyle getirilen bireysel başvuru mekanizması, Anayasa Mahkemesi’ni Avrupa İnsan Hakları Sözlemesi’nde (AİHS) yer alan 13 başlıktaki suçta temyiz mercii yaptı. İç hukuk yollarının tüketilmesi sonrasında AİHM öncesi ara bir çözüm olarak bireysel başvuru yapılması, yüksek mahkemeyi adeta yerli AİHM haline getirecek. 2012’de hayata geçecek bireysel başvuru ile AİHM gündeminde bulunan 2 bin 23 dosyanın daha fazla artmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. KİŞİSEL HAKLARI DOĞRUDAN ETKİLENENLER TBMM Başkanlığı’na sunulan Anayasa Mahkemesi’nin Uyum Yasası’nda yer alan bireysel başvurular, temel hak ve özgürlükler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek Türkiye’nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edilmesi halinde yapılabilecek. Başvurular için öncelikle idari ve adli yargısal süreçlerin tamamlanması gerekiyor. Ayrıca, yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru yapılamayacak. Tüzük ve yönetmeliklerde yer alan düzenlemeler başvuru kapsamı dışında bırakılıyor. Bireysel başvurular, güncel ve kişisel hakları doğrudan etkilenenler tarafından yapılabilecek. Kamu tüzel kişiler, bireysel başvuru yapamayacak. MAHKEME KARARI DA KALDIRILABİLECEK Anayasa Mahkemesi’nin ilgili bölümü, bireysel başvuru ile ilgili yaptığı esas incelemesi sonrasında, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine yada edilmediğine karar verecek. İhlal kararı verilmesi halinde, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedebilecek. Tasarının 50. maddesinin 2. fıkrasında konuyla ilgili, “İhlal bir mahkeme kararından veya idarî işlemden kaynaklanmışsa, ihlâle konu kararın veya idarî işlemin iptaline karar verilir. Kararın iptali kendiliğinden ihlâli kaldırmazsa yargılamanın yeniden yapılmasına hükmedilir” düzenlemesi yer aldı. Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru konusunda aldığı kararlar, yasama, yürütme ve yargı organları ile gerçek ve tüzel kişileri bağlayan kesinlikte. BENZER UYGULAMALAR AVRUPA’DA DA VAR Bireysel başvuru yolu, Almanya, İspanya Avusturya, Portekiz, Macaristan, Rusya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Makedonya, Hırvatistan’da da uygulanıyor. HANGİ SUÇLARDA BİREYSEL BAŞVURU HAKKI BULUNUYOR Anayasa Mahkemesi’ne AİHS’de yer alan 13 başlıktaki suçlardan anayasa şikayeti yapılabilecek. Bireysel başvuru yapılacak bu suçlar şunlar: Yaşama hakkı: Herkesin yaşam hakkı yasanın koruması altındadır. İşkence yasağı: Hiç kimse işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya işlemlere tabi tutulamaz. Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı: Hiç kimse köle ve kul halinde tutulamaz. Zorla çalıştırılamaz. Özgürlük ve güvenlik hakkı: Herkesin kişi özgürlüğüne ve güvenliğine hakkı vardır. Adil yargılanma hakkı: Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir. Cezaların yasallığı: Hiç kimse, işlendiği zaman ulusal ve uluslararası hukuka göre bir suç sayılmayan bir fiil veya ihmalden dolayı mahkum edilemez. Özel hayatın ve aile hayatının korunması: Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir. Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü: Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. İfade özgürlüğü: Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve vermek özgürlüğünü de içerir. Dernek kurma ve toplantı özgürlüğü: Herkes asayişi bozmayan toplantılar yapmak, dernek kurmak, ayrıca çıkarlarını korumak için sendika kurmak ve katılma haklarına sahiptir. Evlenme hakkı: Evlenme çağına gelen erkek ve kadın, bu hakkın kullanılmasını düzenleyen ulusal yasalar uyarınca evlenmek ve aile kurmak hakkına sahiptir. Etkili başvuru hakkı: AİHS’de tanınmış olan hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkes, ihlal fiili resmi görev yapan kimseler tarafından bu sıfatlarına dayanılarak yapılmış da olsa, ulusal bir makama etkili bir başvuru yapabilme hakkına sahiptir. Ayırımcılık yasağı: AİHS’de tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya sosyal köken, ulusal bir azınlığa mensupluk, servet, doğum veya herhangi başka bir durum bakımından hiçbir ayırımcılık yapılmadan sağlanır. CHP YİNE AYM YOLUNDA CHP Mersin Milletvekili İsa Gök, Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun Tasarısı’nı, Anayasa Mahkemesi’ne götüreceklerini söyledi. Star

Yerli AİHM dönemi!

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç: 2 bin 449 yeni mahkeme kurduk

TBMM Genel Kurulu'nda 'Maden Kanunu' kabul edildi

TBB'nin, deprem sırasında bant daraltılmasına ilişkin yaptığı bilgi edinme başvurusuna BTK'nın yanıtını mahkeme haksız buldu

TBB, SİGORTACILIKTA TAHKİME İLİŞKİN YÖNETMELİKTEKİ BAZI DEĞİŞİKLİKLERİN İPTALİ İÇİN DANIŞTAY'A BAŞVURDU