Yıllık ücretli izin nedir; nasıl hesaplanır; nasıl kullanılır; birkaç gün önce mecliste kabul edilerek yasallaşan ilgili değişikliği de ilave ederek hatırlamakta fayda var.<br /> <br /> İş Kanunu gereğince yıllık izni düzenleyen maddelerden en çok merak edilenleri <em>Onedio.com</em>, soru-cevap biçiminde derledi.<br /> <br /> <strong>1. Yıllık ücretli izne ne zaman hak kazanılır?</strong><br /> Deneme süresi de dahil olmak üzere, iş yerinde en az 1 yılı doldurmanız halinde yıllık ücretli izin hakkını elde edersiniz.<br /> <br /> <strong>2. Yani bir yılım dolmadan izne çıkma şansım yok mu?</strong><br /> Kanunen bir yıldan önce böyle bir hak yok ama şans tabii ki var. Çalışma süreniz bir yıla yaklaştıysa işverenle konuşup anlaşarak birkaç gün izin almanız mümkün olabilir.<br /> <br /> <strong>3. Yıllık izin süresi kaç gündür?</strong><br /> Kaç gün izin kullanabileceğiniz kıdeme göre şu şekilde değişiyor: Eğer doldurduğunuz süre<br /> • 1 yıldan 5 yıla kadar (5 dahil) ise 14,<br /> • 5 - 15 yıl (15 hariç) arasında ise 20,<br /> • 15 yıl (dahil) ve daha fazla ise 26 günden az olamaz.<br /> <br /> <strong>4. Yıllık iznimi dilediğim zaman kullanabilir miyim?</strong><br /> Diyelim 09.05.2010 tarihinde işe başladınız. 09.05.2011 tarihinde ilk yılınız dolmuş olur ve izninizi 09.05.2011 - 09.05.2012 arasındaki herhangi bir zaman aralığında kullanmayı talep edebilirsiniz. (Diğer kıdemler için de bu şekilde.)<br /> Fakat tam olarak hangi zaman dilimi içinde kullanabileceğiniz konusunda işverenin takdir hakkı bulunuyor. <br /> Ayrıca, izin kullanmak istediğiniz tarihi 1 ay öncesinden yazılı olarak bildirmelisiniz.<br /> <br /> <strong>5. Tüm izni tek seferde kullanmaya mecbur muyum? Bölebilir miyim?</strong><br /> Yıllık izninizi parçalara bölerek kullanabilirsiniz.<br /> Esasen, geçtiğimiz günlerde torba yasa kapsamında meclisten geçen kanun, iznin bölünerek kullanılmasını da yeniden düzenledi. Şu anki güncel yasaya göre, daha önce sadece 3'e bölebildiğiniz izninizi artık daha çok parçaya bölebiliyorsunuz. Ancak, bunun için izinlerin bir parçasının 10 günden az olmaması gerekiyor.<br /> Yani diyelim 14 gün izniniz var; 10 + 1 + 1 + 2 şeklinde dört seferde kullanabilirsiniz.<br /> <br /> <strong>6. Peki istesem tek seferde kullanabilir miyim?</strong><br /> Hemen söyleyelim; işverenin kesinlikle tek taraflı olarak izninizi parçalar halinde kullandırma hakkı bulunmuyor. Tüm izin süresini tek seferde kullanma hakkınız var.<br /> Ancak tabii, hemen hemen herkes aşağı yukarı aynı tarihlere izin almaya çalıştığından (yaz dönemi) ve ayrıca işlerin de aksayabilmesi endişesiyle, işverenler izni bölmenizi isteyebiliyor. Ama dediğimiz gibi, karşılıklı uzlaşmanız gerekmekte.<br /> <br /> <strong>7. Normal hafta sonu tatilim yıllık izin süresine dahil midir?</strong><br /> Hayır. Haftanın size zaten tatil olan günü (çoğunlukla sadece pazar) yıllık izninizden düşülemez. (İş Kanunu’nda bu "hafta tatili" olarak geçiyor.)<br /> Yani diyelim 14 gün tatil yaptınız ve 2 günü pazara denk geldi ise, aslında 12 gün izin kullandınız demektir ve 2 gün daha izin hakkınız vardır.<br /> <br /> <strong>8. Aynı şey bayramlar ve resmi tatiller için de geçerli mi?</strong><br /> Elbette. Bayramlar ve resmi tatiller de izinlerinizden düşülemez. Örneğin 7 günlük tatilinizin 3 günü bayram + ertesi günü resmi tatil + ertesi günü pazar olsun; bu durumda aslında 2 gün izin kullanmış oluyorsunuz ve yine 14 örneğinden gidersek, 12 gün daha izin hakkınız bulunuyor.<br /> <br /> <strong>9. Peki yıl içinde aldığım mazeret izinleri yıllık izin hakkımdan düşülebilir mi?</strong><br /> Hayır. İster ücretli olsun isterse ücretsiz, yıl içinde alınmış olunan mazeret izinleri ya da raporlu olunan süreler işveren tarafından yıllık izin hakkından düşülemez.<br /> <br /> <strong>10. İyi ama bu durumda çakışan izinleri ne yapacağız?</strong><br /> İşveren, kaç günlük hafta tatili / bayram / resmi tatil yıllık izninizle çakıştıysa, bunu ilaveten size nakden ödemekle yükümlü. Ancak dilerseniz karşılıklı anlaşarak o kadarlık daha izin günü yaratabilirsiniz.<br /> <br /> <strong>11. Yani yıllık izin ücreti önceden peşin alınabiliyor mu?</strong><br /> Evet; ve aslında pek çoğumuzun bilmediği şeylerden biri de bu. <br /> Yıllık iznin ücretli kullandırılması mecburi; ve işveren izin sürenize tekabül eden parayı siz izne çıkmadan önce peşin olarak vermek ya da avans olarak ödemek zorunda (primler, sosyal yardımlar vs hariç). Ancak zaten peşin almak yerine bir sonraki maaş ödemesi içerisinde görüldüğünden, çok da üzerinde durulmuyor.<br /> <br /> <strong>12. Peki yıllık izin kullanmaya mecbur muyum? Hiç izin kullanmayıp ücretini alsam?</strong><br /> Açıkçası kanunen mecbursunuz ☺ Yıllık ücretli izin yasaya göre zorunludur; ve ne işveren sizi bu haktan mahrum edebilir; ne de siz yıllık izin hakkınızdan feragat edebilirsiniz. <br /> Yani izin kullanmayıp bunun ücretini talep etmek aslında mevzuata aykırı; ancak pratikte uygulanmadığını da söyleyemeyiz...<br /> <br /> <strong>13. Yıllık ücretli iznimi kullanırken bir başka işte çalışabilir miyim?</strong><br /> Hayır... İşveren, yıllık izninizi kullandığınız süre içinde bir başka işte ücret karşılığı çalıştığınızı öğrendiğinde, yıllık izin için ödediği ücreti geri talep etme hakkına sahip.<br /> <br /> <strong>14. Yıllık iznimi uzakta geçireceksem ayrıca yol izni kullanabilir miyim?</strong><br /> Evet; bunu belgeleyebildiğiniz takdirde kanunen ilaveten 4 güne kadar yol izni alabilirsiniz; ancak bu, ücretsiz izindir. Yani o ilave yol kısmı için işveren size ödeme yapmaz.<br /> <br /> <strong>15. Aynı işverene ait farklı iş yerlerinde çalıştıysam?</strong><br /> Ardı ardına ya da farklı tarihlerde aynı işverene ait değişik iş yerlerinde çalıştıysanız, izne hak kazanıp kazanmadığınız konusunda bu süreler toplanıyor. Örneğin önce A işverenine ait X iş yerinde 4 ay, sonra yine A işverenine ait Y iş yerinde 8 ay çalıştıysanız, her ikisinin toplamında 12 ayı doldurmuş olacağınızdan, izin hakkına sahip oluyorsunuz.<br /> <br /> <strong>16. İş yerinden ayrılma halinde kullanılmayan yıllık izin haklarım yanar mı?</strong><br /> Hayır hiçbir şekilde yanmaz. İş yerinden ayrılma halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin, hizmet akdinin son bulduğu tarihteki ücret üzerinden çalışana ödenmesi gereklidir.<br /> <br /> <strong>17. Son olarak, kullanamadığım izinler bir sonraki yıla devreder mi?</strong><br /> Görüldüğü gibi, esasen birçok husus işverenle çalışan arasındaki karşılıklı iyi niyetli yaklaşımlara göre şekillenebiliyor. Ancak en azından haklarımızı doğru şekilde bilmek önemli. <blockquote>Onedio.com</blockquote>