Adaleti boşver, düzene gel

Hasan CÖMERT ntvmsnbc İSTANBUL - Andrew Niccol’ün sistemle sorunu olduğunu biliyoruz. Senaryosunu yazdığı ‘The Truman Show’ ile yazıp-yönettiği Gattaca, Simone ve Lord of War, sadece alt metinleriyle bile bir mesele etrafında dolaşıyor, günümüz insanının sistem ve güçlü olan karşısındaki konumunu irdeliyor. ‘In Time’ da bu toplama rahatlıkla dahil edilebilir.

İnsanların 25 yaşından sonra yaşamak için zaman kazanmak zorunda olduğu bir gelecek... Her gün çalışarak, soyarak, öldürerek bir gün daha yaşamaya hak kazanılır. Tabii ki, zengin-fakir ayrımı da vardır. Zenginlerin zamanı sınırsızdır. Yani ölümsüzdürler. Gettolarda yaşamaya çalışan fakirlerden Will Salas ise bu düzene bir dur demek zorunda kalır!

Niccol, In Time’da öyküsünü basit bir şekilde kuruyor aslında; günümüzü, gündelik siyaseti küçük farklarla geleceğe taşıyor. Para yok, yerine zaman var. Salas’ın soyduğu kadına dediği gibi: ‘Ya paran, ya canın’ demek anlamsız olur, ikisi de aynı şey ne de olsa. Ve dünyanın efendisi zaman da değildir üstelik. Her zaman olduğu gibi bu dünyada da imtiyazlılar, iyi yaşayanlar ve ölüme terk edilenler var. Hatta bazılarının yaşaması/ ölümsüz olması için bazılarının ölmesi gerekiyordur. Düzen böyle işler.

Gündelik yaşamı, sıradan insanları ve sistemdeki sorunları daha önce silah ticareti, medya, iktidar üzerinden masaya yatıran Niccol, burada da hikayesi için birkaç metafor yaratıyor, keza gelecek günümüzün bir aynası adeta. Sınıfsal farklar, eşitsizlikler, uçurumlar… Ve insanlık tarihinin ebedi sorunu gelecekte de farklı tezahür etmiyor. Günümüzde nasıl zaman bile bir konfor meselesiyse, gelecekte ‘zaman’ yaşamın kendisi haline geliyor. Zamanın varsa hayatın var demektir bir anlamda. Günümüzde para kazanmak için hayatından/ hayatında bir şeyler yaşamaktan/ zevkle yaşamaktan vazgeçmek zorunda kalanlar olduğu gibi, gelecekte de döngü bozulmaz, zamanı kalmayanlar ve zamanı yaşayanlar olarak ikiye ayrılır insanlar.

Niccol, bundan önceki filmlerinde meselesini gizlemese de dramatik yapının parçası haline getirebilmişti, burada ise sorunu biraz daha didaktik bir şekilde ele alıyor maalesef: Zenginler dünyayı sömürüyor, buna başkaldıran kahramanlar da değiştirmeye çalışıyor! Will ve Sylvia, bu Robin Hood’luk oyununda bir nevi Bonnie ve Clyde olurlar ve sisteme karşı savaş açarlar. Ancak, öyküdeki kopukluklar ve dramatik yapıdaki boşluklar nedeniyle bu savaşın içi doldurulamıyor ve ‘hızlı kurgu’nun bu açıkları daha da görünür kılması nedeniyle ‘dünyayı değiştirme’ fikri kağıt üzerindeki kadar basit kalıyor.

Yine de, Niccol, filmdeki en sağlam eleştirisini ise ‘zaman koruyucusu’ Raymond Leon üzerinden yapmayı başarıyor. Devletin görevlisi adı üstünde zamanın koruyucusudur ama aslında düzenin devam etmesini sağlar. Biliriz ki; kolluk güçleri, polisler adaleti değil düzeni sağlar. Sistemin sorunları, zaafları, eşitsizlikleri onların derdi değildir. Onlar ‘suçlu’yu yakalar ve içeri atar. In Time’da da Leon dile getirir zaten. Derdi adalet değildir. Sırf bir kesim ölümsüzlüğü tatsın diye fakirlerin ölüyor olması umurunda değildir Leon’un. Mesleğini layıkıyla yapan, tecrübeli, dürüst bir koruyucudur. O da gettodakiler gibi aç pahasına çalışır. Ama düzeni asla sorgulamaz. O yüzden mesleğini layıkıyla yerine getirir. Niccol, – Truman Show ve Lord of War’da olduğu gibi – tek bir ‘kötü’ değil birçok ‘kötü’ - genel resim üzerinden anlatır derdini. Sistemin güçlüleri kadar ona hizmet eden ‘dürüst’ vatandaş da sorumludur ve o ‘dürüst, görevini yapan’ çoğunluk bu sorunlu sistemin işleyişini sağlar aslında. Sinemasal açıdan birçok zaafı barındırmasına rağmen Niccol bir kez daha kurulu düzeni eleştiriyor In Time’da, düzen işliyor adil olmasa da…

Adaleti boşver, düzene gel

3. Süreyya Ağaoğlu Makale Yarışması başvuruları açıldı

Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali filmlerinin analizleri 'Öğrenci Kulüpleri'nce yapıldı

Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali'nde ödüller sahiplerini buldu

Suç ve Ceza’da bu yıl konu ifade özgürlüğü