4721 Sayılı Türk Medeni Kanun’a göre iki şekilde boşanma davası iki şekilde açılabilir:
Anlaşmalı Boşanma
Çekişmeli Boşanma
1- Anlaşmalı Boşanma
Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. Maddesinde düzenlenen anlaşmalı boşanma tarafların boşanma iradesinde mutabık kalındığı durumda söz konusu olabilecektir. Madde düzenlemesine göre;
‘Evliliğin en az 1 yıl sürmesi şartıyla eşlerin yetkili merciye birlikte ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilecektir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur.’
2- Anlaşmalı Boşanma Protokolü ve Şekil Şartı
Anlaşmalı boşanma protokolü hukukumuzda geçerli olan sözleşme serbestisi ilkesi gereğince eşlerin boşanmada, boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu hususunda karşılıklı irade beyanlarını herhangi bir ihtilaf kalmayacak şekilde düzenleyecekleri sözleşmeye denmektedir. Bu sözleşme yazılı olabileceği gibi mahkemede hâkim karşısında zapta geçirilme ve imzalanması halinde de geçerli olacaktır. Dolayısıyla boşanma protokolü herhangi bir şekil şartına tabi olmamaktadır.
Boşanma protokolü hazırlanırken taraflar boşanmanın fer’i niteliğinde olan; maddi tazminat, manevi tazminat, nafaka, velayet, mal paylaşımı, gibi hususlarda tek tek anlaşmaları gerekmektedir. Zira boşanma gerçekleştikten sonra anlaşılan hususlarda tarafların yeniden talepte bulunması mümkün değildir.
3- Anlaşmalı Boşanma Protokolü Örneği
PROTOKOL
TARAFLAR:
1- İsim Soy isim (T.C. …)
Adres:
2- İsim Soy isim (T.C. …)
Adres:
Yukarıda isimleri yazılı taraflar … yıldır devam eden birlikteliklerini hiçbir baskı altında kalmadan ortak almış oldukları karar neticesinde anlaşmalı boşanma kararı almışlardır. Boşanmanın mali sonuçları hususunda ve müşterek çocuğun durumu hakkında düzenlenen işbu protokol .../.../... Tarihinde imzalanmıştır. Hazırlanan protokol Aile mahkemesi sunulan boşanma dilekçesinin ekinde sunulacaktır.
PROTOKOL MADDELERİ:
Madde 1- BOŞANMANIN KONU: Her iki taraf da evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olduğu fikrinde mutabık olup, boşanmak hususunda ortak bir karara varmışlardır.
Madde 2- TAZMİNAT: Davacı …, davalı …’ye 500 bin TL maddi, 500 bin TL manevi tazminat ödemeyi kabul ederek, ödemenin zamanı hususunda boşanma davasının kesinleşme tarihinden itibaren 1 ay sonra X Bankası, TR… IBAN No’lu hesabına yatıracaktır.
Madde 3- MÜŞTEREK ÇOCUĞUN NAFAKA ve VELAYET: Taraflar müşterek çocuğun annede kalması gerektiği hususunda mutabık kalmışlardır. Babanın müşterek çocuk ile ilişkisi şu şekilde gerçekleşecektir;
Boşanma kararının kesinleşmesini takip eden aydan itibaren her ayın 10. ve 17. cuma günleri saat 19.00 ile pazar günü saat 19.00 arasında yatılı olacak şekilde, dini bayramların 2. Günü, sömestr tatilinin 2. Günü, yaz tatillerinde tarafların müsaitlik durumuna ve çocuğun isteği üzerine 10 gün yatılı kalmak üzere görüşme sağlamaları hususunda anlaşılmıştır.
Madde 4- VEKALET ve YARGILAMA MASRAFLARI: Taraflar tüm vekalet ve yargılama giderlerini miktarın kesinleşmesinden sonra eşit olarak ödeyeceklerdir.
Madde 5- SOYADI: Davacı … …, boşanmadan sonra evlenmeden önceki soyadını kullanacaktır.
Madde 6- AİLE KONUTU: Taraflar ev ve evdeki tüm eşyaların davalı eşte kalması yönünde anlaşmışlardır.
İşbu boşanma protokolü 2 nüsha olarak …/…/… Tarihinde düzenlenerek taraflarca imza altına alınmıştır.
DAVALI- DAVACI
İMZA
4-Sonuç Olarak
Anlaşmalı boşanma ile boşanmak isteyen eşler, yukarıda açıkladığımız hususlara uyarak bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlamalıdır. Taraflar protokole hukuka uygun bir düzeyde istedikleri tüm maddeleri ekleme noktasında serbest olacaklardır. Protokol maddelerce olabileceği gibi yalnızca bir maddeden dahi oluşabilecektir. Hazırlanan anlaşmalı boşanma protokolünün hakimce tamamen onaylanması yahut hâkimin anlaşmalı boşanma protokolünde yaptığı değişikliklerin taraflarca kabul edilmesi ile boşanma davası istenen sonuç olan boşanma ile sonlanır. Özetle bu süreçte boşanmanın tüm hukuki, mali ve çocuklar üzerindeki etkisi hususlarında uzlaşmaya varıldığı takdirde boşanma gerçekleşecektir.
Stj. Av. Elif MUTLU
