T.C.
ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
22. HUKUK DAİRESİ
E. 2022/1034
K. 2023/811
T. 1.6.2023
AYIPLI MALIN İADESİ VE BEDELİNİN TAHSİLİ İSTEMİ ( Davalı Vekili Tarafından Talimat Mahkemesine Kendisine Yerinde İnceleme Yetkisi Verilen Bilirkişinin İnceleme Yapacağı Günün Bildirilmesi ve Mahallinde Yapılan İncelemeye İştirak Etmek İstediğine İlişkin Dilekçe Vermesine Karşın Davalı Yana Yerinde İnceleme Günü Bildirilmeksizin Hukuki Dinlenilme Hakkı İhlal Edilerek Hazırlanan Bilirkişi Raporunun Hükme Esas Alınmasının Hatalı Olduğu )
PARAF İMZASI ( Dava Dilekçesi Ekinde Fiyat Teklifi Başlıklı İmzalı 1. Sayfasında Paraf Bulunan Sözleşmenin Dosya Kapsamına İbraz Edildiği Fakat Bu Sözleşmenin 2. Sayfasındaki "Ek-1 Teknik Resim" Sözleşme Ekinin Dava Dilekçesinde Dosya Kapsamına Sunulmadığı/Davalı Tarafından ise Süresinden Sonra Sunulan Cevap Dilekçesi Ekinde Fiyat Teklifi Başlıklı Benzer Bir Sözleşme Sunulduğu Fakat Sözleşmede Paraf Bulunmadığı Gözetildiğinde Mahkemece Taraflardan Sözleşme Aslı İstenerek Sonradan El ile Şerh Düşülen Bölüm ve Bu Bölümdeki Parafların Değerlendirilmesi Gerektiği )
TEKNİK RESİM ( Davacının Dava Dilekçesinde Sözleşmenin 2. Sayfasında “Ek-1 Teknik Resim” Şeklinde Yer Alan Sözleşme Ekinin Dosyaya Sunulmadığı/Davalı Tarafından Aşamalarda Teknik Resme İtiraz Edildiği Gibi Teknik Resme Uygun İmalatın Taahhüt Edilmediği Savunmasında Bulunulduğu Göz Önünde Bulundurulduğunda Mahkemece Var ise Sözleşmenin Eki Niteliğindeki Teknik Resim İstenerek Sözleşmenin Niteliğinin Belirlenmesi Gerektiği )
SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİNİN TESPİTİ ( Mahkemece Taraflardan Sözleşme Aslı İstenerek Sonradan El ile Şerh Düşülen Bölüm ve Bu Bölümdeki Paraflar da Değerlendirilerek ve Ayrıca Var ise Sözleşmenin Eki Niteliğindeki Teknik Resim İstenerek Sözleşmenin Niteliğinin Belirlenmesi Gerektiği - Sözleşmenin Nitelikli Bir Satım Sözleşmesi mi Yoksa Bir Eser Sözleşmesi mi Olduğu Hususu Belirlendikten Sonra Sözleşmenin Kapsamı Belirlenerek Mahallinde Yapılacak Keşif Sonrasında Düzenlenecek Bilirkişi Raporu ile Sözleşme Konusunun Ayıplı Olup Olmadığı Ayıplı ise Ayıbın Niteliği Belirlenmesi Gerektiği )
AYIP İHBARI ( Davalı Yanca Ayıp İddiası Kabul Edilmemekle Birlikte Ayıp İhbarının Süresinde Yapılmadığı Savunulmasında Bulunulduğu/Mahkemece Ayıp İhbar Sürelerine Riayet Edilip Edilmediğinin ve Ayıp İhbarının İspatı ile İlgili Olarak Sözleşmenin Niteliğinin Tespitinden Sonra Tarafların İddia ve Savunmaları Gözetilerek Süresi İçerisinde Ayıp İhbarında Bulunup Bulunmadığının Karar Yerinde Tartışılması Gerektiği )
6098/m.219
6100/m.27
E. 2009/52, K. 2009/105 YHGK
ÖZET : Uyuşmazlık, taraflar arasındaki sözleşmenin ayıplı ifası iddiasına dayalı ayıplı malın iadesi ve bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Dava dilekçesi ekinde fiyat teklifi başlıklı imzalı, ilk sayfasında paraf bulunan bir sözleşme dosya kapsamına ibraz edilmiştir. Söz konusu sözleşmenin ikinci sayfasında ise “Ek-1 Teknik Resim” ifadesi yer almakta olup, davacı yanca sözleşmenin eki dava dilekçesinde dosya kapsamına sunulmamıştır. Davalı yan tarafından ise süresinden sonra dosya kapsamına sunulan cevap dilekçesi ekinde fiyat teklifi başlıklı benzer bir sözleşme sunulmuş olup, bu sözleşmede ise paraf bulunmadığı anlaşılmıştır. Söz konusu sözleşmenin ikinci sayfasında ise “Ek-1 Teknik Resim” ifadesi yer almakta olup, davacı yanca sözleşmenin eki cevap dilekçesinde dosya kapsamına sunulmamıştır. Davalı yan tarafından aşamalarda teknik resme itiraz edildiği gibi teknik resme uygun imalatın taahhüt edilmediği savunmasında bulunulmuştur. Öncelikle mahkemece taraflardan sözleşme aslı istenerek, sonradan el ile şerh düşülen bölüm ve bu bölümdeki paraflar da değerlendirilerek ve ayrıca var ise sözleşmenin eki niteliğindeki teknik resim istenerek sözleşmenin niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir. Sözleşmenin nitelikli bir satım sözleşmesi mi yoksa bir eser sözleşmesi mi olduğu hususu belirlendikten sonra sözleşmenin kapsamı belirlenerek mahallinde yapılacak keşif sonrasında düzenlenecek bilirkişi raporu ile sözleşme konusunun ayıplı olup olmadığı, ayıplı ise ayıbın niteliği belirlenmelidir.
Davalı yanca ayıp iddiası kabul edilmemekle birlikte ayıp ihbarının süresinde yapılmadığı savunulmasında bulunulmuştur. Mahkemece karar yerinde bu husus yeterince tartışılmamıştır. Ayıp ihbar sürelerine riayet edilip edilmediği, ayıp ihbarının ispatı ile ilgili olarak yukarıda ifade edilen sözleşmenin niteliğinin tespit edilmesi son derece önem arz etmektedir. Mahkemece sözleşmenin niteliğinin tespitinden sonra tarafların iddia ve savunmaları gözetilerek süresi içerisinde ayıp ihbarında bulunup bulunmadığının karar yerinde tartışılması gerekmektedir.
DAVA : Taraflar arasında yukarıda bilgileri belirtilen kararın Dairemizce incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 352.maddesi uyarınca, yapılan ön inceleme sonucu, istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği ve eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından inceleme aşamasına geçilmiştir. İncelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildi. Gereği düşünüldü:
KARAR : İDDİANIN ÖZETİ
Davacı vekili, taraflar arasında varılan anlaşma gereği davalı tarafça iki adet soğuk hadde iş merdanesinin üretilerek 18/01/2019 tarihinde müvekkiline teslim edildiğini ve müvekkili tarafından da bedelinin ödendiğini, teslim edilen merdanelerin giriş kalite kontrol bölümünce ölçümlerinin yapıldığını ve merdanelerin teknik resme uygun olmadığını, sertlik ölçülerinin teknik resimle tutmadığının tespit edildiğini, bu durumun derhal davalı yana bildirildiğini belirterek ayıplı malın iadesi ve bedelinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMANIN ÖZETİ
Davalı vekili, müvekkilinin sözleşmeden doğan yükümlülüğünü tam ve eksiksiz olarak yerine getirdiğini, müvekkilinin sorumluluğunun sözleşme ile sınırlı olduğunu, davacının sözleşmeye aykırı taleplerinden müvekkilinin sorumlu tutulmasının mümkün olmadığını, ham madde sertifikaları ve fotoğrafları karşı tarafa gönderilerek davacının onayı ile ham maddenin şekillendirildiğini, merdanelerin sözleşmede yazılı sertlik değerlendirildiğinde gönderildiğini bildirerek davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
Mahkemece; birbiriyle çelişki içermeyen 09.05.2019 tarihli tespit bilirkişi raporu ve 28.03.2022 tarihli bilirkişi raporunda belirtildiği üzere davacının davalıdan aldığı soğuk hadde iş merdanelerinin millerinin fiziki ölçüleri teknik resimde belirtilen sertlik derece değerlerini sağlamadığından teknik resme ve sözleşmeye aykırı ve gizli ayıplı olduğu, bu haliyle kullanıma uygun olmadığı, ayıp ihbarının noter ihtarnamesiyle usulüne uygun yapıldığı, süresine ilişkin davalının usulüne uygun ve süresinde bir itirazının olmadığı ve ihtarın süresinde olduğu, bu durumda, davacı yanın ayıplı olarak teslim edilen emtia bakımından yazılı olarak davalıya ayıp ihbarında bulunduğu belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
İstinaf eden davalı vekili tarafından,
Mahkemece hukuki dinlenilme hakkının ihlal edildiğini, talimat mahkemesine yerinde inceleme yetkisi verilerek hazırlanan bilirkişi raporunun hazırlanma süreci sırasında mahkemeden yerinde inceleme gününün bildirilmesi talep edildiği halde müvekkilinin hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek davacı yanın beyanları doğrultusunda rapor hazırlandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun yeterli araştırma ve incelemeyi içermediğini, müvekkilinin sözleşme kapsamında tüm edimlerini yerine getirdiğini, müvekkilinin imalatın teknik resme uygun şekilde yapılacağına dair bir yükümlülüğünün bulunmadığını, davacı yanın iş yerindeki diğer makinelerinde ölçümlenerek raporda bahsedildiğini, imalat aşamasında davacının onayının alındığını, ayıba yönelik iddiaların kabul edilmemesi ile birlikte süresi içerisinde bir ayıp ihbarının da yapılmadığını, ayıbın gizli değil, açık ayıp olarak nitelendirilmesi gerektiğini belirterek istinaf edilmiştir.
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR
Uyuşmazlık, taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği, sözleşme konusu ürünlerin ayıplı olup olmadığı, ayıplı ise ayıbın niteliği, ayıp ihbar sürelerine riyaet edilip edilmediği, davacının sözleşmeden dönme ve bedel iadesine hak kazanıp kazanamayacağı ve hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilip edilmediği noktasında toplanmaktadır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, taraflar arasındaki sözleşmenin ayıplı ifası iddiasına dayalı ayıplı malın iadesi ve bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 Sayılı HMK'nin 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır.
Öncelikle hukuki dinlenilme hakkına ilişkin istinaf itirazları üzerinde durulması gerekmektedir.
Savunma hakkı Anayasada güvence altına alınmış haklardandır. Buna göre herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia, savunma ve adil yargılanma hakkına sahiptir. (1982 Anayasası m. 36)
Karar tarihinde yürürlükte bulunan HMK'nın 27.maddesi hükmüne göre, davanın tarafları, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Bu hak; tarafların yargılama konusunda tam bilgi sahibi olmalarını, açıklama ve ispat hakkını eşit olarak kullanabilmelerini, yargı organlarının tarafların açıklamalarını dikkate alarak gereği gibi değerlendirme yapıp karar vermelerini zorunlu kılmaktadır.
Bu bağlamda hakim, tarafları dinlemeden, açıklama ve ispat hakkını kullanmaları için onları kanuna uygun biçimde duruşmaya davet etmeden karar veremez. (YHGK 2009/52 E., 2009/105 K.)
Yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanıp tartışılabilmesi, itirazların yapılabilmesi, davanın süratle sonuçlandırılabilmesi, öncelikle tarafların davadan ve duruşma gününden haberdar edilmesi ile mümkün olur. Kişinin hangi yargı merciinde duruşması bulunduğunu, hakkındaki iddia ve isnatların nelerden ibaret olduğunu bilmesi, 7201 Sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine uygun şekilde tebligat yapılması ile sağlanabilir.
Somut olayda davalı vekili tarafından talimat mahkemesine kendisine yerinde inceleme yetkisi verilen bilirkişinin inceleme yapacağı günün bildirilmesi ve mahallinde yapılan incelemeye iştirak etmek istediğine ilişkin dilekçe vermesine karşın davalı yana yerinde inceleme günü bildirilmeksizin hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek hazırlanan bilirkişi raporunun hükme esas alınması doğru değildir.
Somut olaya gelince davacı yanca taraflar arasındaki sözleşmenin ayıplı ifası nedeniyle ayıplı malın iadesi ile bedelinin tahsili talep edilerek iş bu dava açılmıştır. Dava dilekçesi ekinde ise fiyat teklifi başlıklı imzalı, ilk sayfasında paraf bulunan bir sözleşme dosya kapsamına ibraz edilmiştir. Söz konusu sözleşmenin ikinci sayfasında ise “Ek-1 Teknik Resim” ifadesi yer almakta olup, davacı yanca sözleşmenin eki dava dilekçesinde dosya kapsamına sunulmamıştır. Davalı yan tarafından ise süresinden sonra dosya kapsamına sunulan cevap dilekçesi ekinde fiyat teklifi başlıklı benzer bir sözleşme sunulmuş olup, bu sözleşmede ise paraf bulunmadığı anlaşılmıştır. Söz konusu sözleşmenin ikinci sayfasında da ise “Ek-1 Teknik Resim” ifadesi yer almakta olup, davacı yanca sözleşmenin eki cevap dilekçesinde dosya kapsamına sunulmamıştır. Davalı yan tarafından aşamalarda teknik resme itiraz edildiği gibi teknik resme uygun imalatın taahhüt edilmediği savunmasında bulunulmuştur. Öncelikle mahkemece taraflardan sözleşme aslı istenerek, sonradan el ile şerh düşülen bölüm ve bu bölümdeki paraflar da değerlendirilerek ve ayrıca var ise sözleşmenin eki niteliğindeki teknik resim istenerek sözleşmenin niteliğinin belirlenmesi gerekmektedir. Sözleşmenin nitelikli bir satım sözleşmesi mi yoksa bir eser sözleşmesi mi olduğu hususu belirlendikten sonra sözleşmenin kapsamı belirlenerek mahallinde yapılacak keşif sonrasında düzenlenecek bilirkişi raporu ile sözleşme konusunun ayıplı olup olmadığı, ayıplı ise ayıbın niteliği belirlenmelidir.
Davalı yanca ayıp iddiası kabul edilmemekle birlikte ayıp ihbarının süresinde yapılmadığı savunulmasında bulunulmuştur. Mahkemece karar yerinde bu husus yeterince tartışılmamıştır. Ayıp ihbar sürelerine riayet edilip edilmediği, ayıp ihbarının ispatı ile ilgili olarak yukarıda ifade edilen sözleşmenin niteliğinin tespit edilmesi son derece önem arz etmektedir. Mahkemece sözleşmenin niteliğinin tespitinden sonra tarafların iddia ve savunmaları gözetilerek süresi içerisinde ayıp ihbarında bulunup bulunmadığının karar yerinde tartışılması gerekmektedir.
Bu durumda, dava dosyasının kapsamı ile mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri birlikte değerlendirildiğinde; mahkemenin hüküm kurmasını sağlayacak olan tüm esaslı delillerin toplanmamış, mahkemece değerlendirilmemiş olması nedeniyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun açıklanan nedenlerden ötürü kabulüne, yerel mahkeme kararının 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-a-6.maddesi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-)Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile;
Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesinin, 2021/191Esas, 2022/410Karar ve 10/05/2022 tarihli kararının KALDIRILMASINA,
2-)HMK.'nin 353/1-a-6.maddesi uyarınca davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye GÖNDERİLMESİNE,
3-)İstinaf başvurma harcı dışında alınan istinaf karar ilam harcının istek halinde davalıya İADESİNE,
4-)İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından istinaf kanun yoluna başvuran lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
5-)Davalı tarafça yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince verilecek nihai kararda dikkate alınmasına,
6-)Kararın tebliğinin ilk derece mahkemesince yapılmasına,
HMK'nin 362/1-g maddesi gereğince kesin olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu 01.06.2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Kazancı Elektronik ve Basılı Yay. A.Ş.ne ait Kazancı Hukuk Otomasyon veritabanından alınmıştır. © Tüm Hakları Saklıdır
