AYM'nin 2021/44075 başvuru numaralı kararı

I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, başvurucu tarafından açılan hukuk davalarında kararların gerekçeleri açıklanmadığı ve kanun yolu süresinin gerekçeli kararın tebliğinden başlayacağı açıkça belirtildiği hâlde tefhimden başlatılan süre gözetilerek istinaf taleplerinin reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. Başvurucu tarafından yapılan 2021/44070, 2021/44079 ve 2021/14482 sayılı bireysel başvurular, konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle bu başvuruyla birleştirilmiştir. Başvurucu, dört başvuruda da nihai hükmü 12/10/2021 tarihinde öğrendikten sonra 18/10/2021 tarihinde ve süresinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

2. Anayasa Mahkemesi olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Nihal Uslukol (B. No: 2016/73086, 25/9/2019), Özkan Şen (B. No: 2012/791, 7/11/2013), Hasan İşten (B. No: 2015/1950, 22/2/2018), Ertuğrul Dalbaş (B. No: 2014/7805, 25/10/2017) ve Cemile Akyıldız (B. No: 2014/1382, 22/9/2016) kararlarında, uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede Anayasa Mahkemesi, ilgili mercinin kanun yolunu ve süresini taraflara doğru gösterme yükümlülüğü altında olduğunu dikkate alarak kanun yolu süresini -ilk derece mahkemesi kararın gerekçesini açıklamadığı ve kanun yolu süresinin gerekçeli kararın tebliğinden başlayacağını açıkça belirttiği hâlde- tefhimden başlatmasının öngörülemez nitelikte olduğu ve şahsi olarak aşırı bir külfete yol açtığı gerekçesiyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşmıştır. Somut başvurularda da anılan kararlarda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Bu doğrultuda başvurucunun dört başvurusunda da Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

3. Başvurucu, ihlalin tespiti ve yeniden yargılama talebinde bulunmuştur. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda yeniden yargılamada yapılması gereken iş, istinaf talebinin süresinde olmadığından reddine ilişkin kararın kaldırılarak -usule ilişkin diğer meselelerde de bir eksiklik söz konusu değilse- Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen ilkelere uygun yeni bir karar vermektir (Mehmet Doğan [GK], B. No: 2014/8875, 7/6/2018, §§ 54-60; Aligül Alkaya ve diğerleri (2), B. No: 2016/12506, 7/11/2019, §§ 53-60, 66; Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021, §§ 93-100).

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

C. Kararın birer örneğinin mahkemeye erişim hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılmak üzere yeniden yargılama yapılması için;

1. 2021/44070 sayılı birleşen başvuru yönünden İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesine (E.2021/1286, K.2021/1134) iletilmek üzere İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesine (E.2020/320, K.2021/184) GÖNDERİLMESİNE,

2. 2021/44075 sayılı başvuru yönünden İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesine (E.2021/1265, K.2021/1397) iletilmek üzere İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesine (E.2020/318, K.2021/263) GÖNDERİLMESİNE,

3. 2021/44079 sayılı birleşen başvuru yönünden İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesine (E.2021/1293, K.2021/1137) iletilmek üzere İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesine (E.2020/322, K.2021/183) GÖNDERİLMESİNE,

4. 2021/44082 sayılı birleşen başvuru yönünden İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesine (E.2021/1292, K.2021/1106) iletilmek üzere İstanbul 25. İcra Hukuk Mahkemesine (E.2020/326, K.2021/264) GÖNDERİLMESİNE,

D. 1.950,40 TL harç ve 9.900 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 11.850,40 TL yargılama giderinin başvurucuya ÖDENMESİNE,

E. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 29/3/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.