BERAAT VEKALET ÜCRETİ NEDİR
Ceza yargılaması sonucunda beraat eden sanık lehine avukatlık asgari tarifesi uyarınca bir vekalet ücreti hükmedilir. Bu ücret beraat vekalet ücreti olarak adlandırılır. Aynı zamanda bu durum CMK ‘nın yargılama giderleri müessesini düzenleyen 324 ile 33. Maddeleri arasında net olarak düzenlenmiştir. CMK’nın m.324/1’de avukatlık ücreti yargılama giderleri arasında sayılıp , özel veya zorunlu müdafi ayrımı yapılmamıştır. Yine 5271 sayılı kanunun m.325/3’de “Yargılamanın değişik evrelerinde yapılan araştırma veya işlemler nedeniyle giderler meydana gelmiş olup da, sonuç sanık lehine ortaya çıkmış ise, bu giderlerin sanığa yüklenmesinin hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında mahkeme, bunların kısmen veya tamamen Devlet Hazinesine yüklenmesine karar verir” uygulamasına yer vererek sanığın beraat etmesi durumunda yargılama giderlerinin sanık lehine Devlet Hazinesine yükletileceği çok açıkça anlatılmıştır. Fakat çoğu yargılama sonunda eğer sanık özel müdafi talep etmeyip , baro tarafından avukat görevlendirilmesini istediği taktirde ; beraat eden sanık lehine beraat vekalet ücreti hükmedilmemektedir. Peki bu durum kanuna ve düzenlemeye uygun mudur?
BARO TARAFINDAN CMK HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA GÖREVLENDİRİLEN MÜDAFİİ’YE BERAAT VEKALET ÜCRETİ HÜKMEDİLMEMESİ KANUNA VE DÜZENLEMEYE UYGUN DEĞİLDİR
5320 sayılı kanun m.13’de “Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince soruşturma ve kovuşturma makamlarının istemi üzerine baro tarafından görevlendirilen müdafi ve vekile, avukatlık ücret tarifesinden ayrık olarak, Türkiye Barolar Birliğinin görüşü de alınarak Adalet ve Maliye bakanlıkları tarafından birlikte tespit edilecek ücret, Adalet Bakanlığı bütçesinde bu amaçla yer alan ödenekten ödenir. Bu ücret, yargılama giderlerinden sayılır.” Hükmüne yer vermiştir. Görüleceği üzere baro tarafından görevlendirilen müdafi ve vekile vekalet ücretine hükmedilebileceğini kanun açıkça belirtmiştir.
Yine Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Müdafi ve Vekillerin Görevlendirilmeleri ile Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik’in “Tarife” başlıklı 9. maddesine göre de; “Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince baro tarafından görevlendirilen müdafi veya vekile ödenecek meblâğ, Türkiye Barolar Birliğinin görüşü de alınmak suretiyle Adalet ve Maliye Bakanlıkları tarafından her yıl Aralık ayında hazırlanan ve 1 Ocak tarihinden geçerli olmak üzere düzenlenen Tarifede gösterilir. Tarife ayrıca Resmî Gazete’de yayımlanır.” hükmü uyarınca baro tarafından görevlendirilen müdafi veya vekile vekalet ücreti hükmedilmesi gerektiği sonucu çıkmaktadır.
Adalet Bakanlığı 23.10.2023 tarih ve E-92358809-045.02-60084/29116 sayılı yazısıyla bu duruma netlik getirmiştir.“ 2023-2024 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 14 üncü maddesinin birinci fıkrasıyla getirilen yeni düzenleme ile; kamu davasına katılma üzerine, mahkumiyete ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş ise vekil ile temsil edilen katılan lehine, katılan vekilinin 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca görevlendirilen avukat olması halinde de mahsup işlemi yapılmak suretiyle Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde belirlenen avukatlık ücretinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Diğer bir ifadeyle, mahkumiyete ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi durumunda vekaletname ile yetkilendirilen vekil ile temsil edilen katılan lehine sanığa yükletilecek vekalet ücreti uygulamasına devam edilecek, ayrıca katılan vekilinin Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince görevlendirilen vekil olması ve vekillik görevinin devam ediyor olması halinde de vekalet ücretine hükmedilecek, ancak bu ücret Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin ikinci kısmının ikinci bölümünde yer alan avukatlık ücretinden Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Görevlendirilen Müdafi ve Vekillere Yapılacak Ödemelere İlişkin Tarife uyarınca Hazine tarafından vekile ödenen ücret mahsup edilmek suretiyle belirlenecektir”
İZMİR BAM 21. CEZA DAİRESİ 2023/3738E.-2023/4026K:
“Sanığın Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince görevlendirilen müdafi bulunması ve müdafilik görevinin de devam ediyor olması halinde de vekalet ücretine hükmedilmesi , ancak bu ücretin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin ikinci kısmının ikinci bölümünde yer alan avukatlık ücretinden Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Görevlendirilen Müdafi ve vekillere yapılacak Ödemelere İlişkin Tarife uyarınca Hazine tarafından müdafiye ödenen ücret mahsup edilmek suretiyle belirlenmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.”
Özetlemek gerekirse ; CMK’da yargılama giderleri olarak avukatlık ücreti sayılmıştır. Beraat eden sanık veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilen sanığın giderlerinin Hazine tarafından karşılanacağı açıkça belirtilmiştir.
Kovuşturma CMK hükümleri gereği yeterli şüpheyi uyandıran somut deliller doğrultusunda cumhuriyet savcıları tarafından hazırlanan iddianamenin kabulüyle başlar. Yargı erki kamu gücünü kullanarak başlattığı kovuşturma neticesinde sanığın adete külfete katlanarak beraat etmesi durumunda, lehine beraat vekalet ücretine hükmedilmemesi hukuka aykırı olduğu kanaatindeyiz.
Av. Fuat KOCA
