Çocuk oyunlarındaki tekerlemeler belgesel ve kitap oluyor

İSTANBUL (AA) - MUSA ALCAN - Çocuk oyunlarının sözlü unsurları olan sayışma, tekerlemeler ve maniler televizyon belgeseli ve kitap oluyor.

Çocuk oyunları alanındaki çalışmalarıyla bilinen sosyolog yazar Erol Erdoğan, çocuk oyunlarının sözlü unsurları hakkında bir çalışma yürütüyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığının da GENÇDES projesi çerçevesinde desteklediği çalışmanın, Aralık sonunda tamamlanması planlanıyor. Erdoğan, Trakya ve Batı Trakya'yı kapsayan çalışmayla, çocuk oyunlarının sözlü unsurlarının derlenmesi ve yeniden kullanılmasını sağlamayı amaçlıyor.

Konuyla ilgili AA muhabirine açıklama yapan Erdoğan, oyun sözlerinin oyunlardan daha çok unutulduğunu fark edince oyun sözlerini derlemek için harekete geçtiğini söyledi.

Erdoğan, çocukluk anılarının unutulmayacak kadar değerli olduğunu aktararak, "Oyunlarla ilgili seminerler, konferanslar veriyorum ve oyunların farklı yönlerine dair bildiriler sunuyorum. Bu süreçte, oyunlardaki söz unsurlarının oyunlardan daha çok unutulduğunu gördüm. Ayrıca oyunlarla ilgili derleme, tanıtma, resimleme gibi çalışmalar artmış olmasına rağmen, tekerleme, mani ve sayışmalarla ilgili çalışmaların azlığı dikkatimi çekti. Bundan dolayı oyun sözü çalışmasına giriştim." diye konuştu.

- 10 bölümlük belgesel

Halen "Minika Go" ve "Minika Çocuk" dergilerinin yayın danışmanlığını yürüten Erdoğan, 1990'lı yıllardan beri çocuk oyunlarını derlediğine işaret ederek, şöyle devam etti:

"Amacım, çocukluğumuzda sokaklarda, okul bahçelerinde, cami avlularında, kırlarda ve harman yerlerinde, evlerimizde, bazen gece, bazen gündüz, sıcak-soğuk demeden her mevsimde oynadığımız oyunlardaki 'söz' unsurlarını derlemek. Oyun başında ebe seçerken söylediğimiz sayışma sözleriyle oyun içinde yer alan mani ve tekerlemeleri, ayrıca bağırma, haykırma, seslenmelerin hepsini 'oyun sözü' olarak tanımlayabiliriz."

Daha önce çocuk oyunları üzerine bir kitap da yazan Erdoğan, "Elde ettiğimiz derlemeden 10 bölümlük televizyon belgeseli, 1 kitap ve 25 bölümlük dijital medya videosu üretiyoruz. Bu çalışmanın halk kültürü, halk edebiyatı ve oyunlarla ilgili araştırma yapan bilim adamı, gazeteci, kültür insanı ve gönüllülere de kaynak olacağını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

Yazıları birçok gazete ve dergide yayımlanan Erol Erdoğan, çocuk oyunlarıyla ilgili çalışmaları Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Çanakkale ile Batı Trakya'dan Gümülcine ve İskeçe'de yaptıklarını belirterek, şunları kaydetti:

"Gittiğimiz yerlerde milli eğitim müdürleri, kültür müdürleri ve tanıdığımız insanlarla irtibat kurarak bize kaynak olabilecek 30 ila 80 yaş arasındaki insanlara ulaştık ve onlardan görüş aldık. İlk başta 'Hatırlamıyorum' diyen, 'Çocukken hiç oyun oynamadık' diyen bile oldu. Sohbet ettikçe, insanlara çocukluklarını hatırlattıkça onlar da anlatmaya başlıyor. Birkaç hatırlatıcı tekerleme söyleyince insanlar hemen oyunu tarif etmeye, oyunun diğer sözlü unsurlarını söylemeye başlıyor. Her kaynak kişiyle yaklaşık 1 saat konuşuyoruz."

İlerleyen zamanlarda diğer bölgelerdeki çocuk oyunları üzerine de çalışacaklarını dile getiren Erdoğan, "Batı Trakya ve Trakya birbirine kültürel olarak çok benziyor. Hatta Batı Trakya'da bazı şeyler daha çok korunmuş oluyor. Azınlık psikolojisiyle kendilerini biraz daha fazla muhafaza ettiklerini görebiliyoruz. Türkiye'de denk gelemediğimiz bazı sözlü unsurları Batı Trakya'da bulduk." şeklinde konuştu.

- Yazılı kaynak çok az

Erdoğan, konu hakkında yazılı kaynaklardan da faydalandıklarına dikkati çekerek, "Çocuk oyunlarıyla ilgili yazılı kaynak var ama oyunların sözlü unsurlarıyla ilgili neredeyse hiç yok. Valiliklerin hazırladığı birkaç eserden yararlandık. Derleme konusunda çocuklardan faydalanmadık. Çünkü çocuklar hem eğitim hem teknolojiyle artık Çin'deki bir oyunun sözlü unsurlarını da kullanabiliyorlar ya da Trakya'daki bir çocuk Güneydoğu'da oynanan bir oyunu bilebiliyor." değerlendirmesinde bulundu.

Erol Erdoğan, Edirne ve Tekirdağ yöresel oyunlarının sözlü unsurlarından şu örnekleri verdi:

- Tekirdağ

"Ooo eveleme develeme

Deve kuşu kovalama

İncik boncuk

Sen çık çocuk"

- Tekardağ

"Eveleme develeme

Deve kuzu kovalama

Çengi çenber

Miski anber

Türetüre

Harekete bülbül

Çıkamadı sümbül."

- Edirne

"Leylek leylek havada

Yumurtası tavada

Geldi bizim hayata

Hayat kapısı kitli

Leyleğin başı bitli

Alçık balçık

Sana dedim sen çık."

Çocuk oyunlarındaki tekerlemeler belgesel ve kitap oluyor

3. Süreyya Ağaoğlu Makale Yarışması başvuruları açıldı

Avukatlar 'Kuvâyi Milliye' ile sahnede buluştu

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı Danışma Kurulu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Avukatlar, Nâzım Hikmet'in 'Kuvâyi Milliye' adlı ölümsüz eserini sahneliyor

Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali filmlerinin analizleri 'Öğrenci Kulüpleri'nce yapıldı

Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali'nde ödüller sahiplerini buldu

Suç ve Ceza’da bu yıl konu ifade özgürlüğü