T.C.
ERZURUM BÖLGE İDARE MAHKEMESİ
5. İDARİ DAVA DAİRESİ
E. 2022/314
K. 2023/41
T. 5.1.2023

DEVAMSIZLIK SEBEBİYLE DERSTEN BAŞARISIZ SAYILMAYA İLİŞKİN İŞLEMİN İPTALİ İSTEMİ ( Davacının Eğitim Gördüğü Örgün Eğitim Modelinde Ders ve Uygulamalara Devam Etme Zorunluluğu Bulunduğu - COVİD-19 Salgını Kapsamında Getirilen Uzaktan Eğitim Uygulaması Geçici Bir Tedbir Olarak Öngörüldüğünden ve Davacının da Örgün Eğitim Türüne Göre Öğrenimi Devam Ettiğinden Uzaktan Öğretim Modeli İçin Belirlenen Tüm Yükümlülüklerin Davacı Hakkında Uygulanacağından Bahsedilemeyeceği )

UZAKTAN ÖĞRETİMİN AKSAMADAN DEVAM ETMESİNE YÖNELİK GEREKLİ ALT YAPININ HAZIRLANMASI ZORUNLULUĞU ( Öğretimin Usul ve Esaslarına Dair Temel İlkelerin Ortaya Konularak İlgililerin Bilgilendirilmesi Gerektiği - Bu Öğretim Modelinin Yürütülebilmesi İçin Gerekli Teknolojik Olanakların ve Materyallerin Sağlanması Hususunda İdarenin Gerekli ve Yeterli Tedbir Aldığına Dair Somut Verilerin de Ortaya Konulamadığı/İdarece Yeterli Tedbir ve Hazırlık Yapılmaması Nedeniyle Davacının Devamsızlık Nedeniyle Başarısız Sayılması Yönünde Tesis Edilen İşlemlerde Hukuka Uyarlık Bulunmadığı )

ŞARTLARIN ZORUNLU KILMASI NEDENİYLE ÖRGÜN EĞİTİM ÖĞRENCİLERİ İÇİN ÖNGÖRÜLEN UZAKTAN ÖĞRETİM MODELİNDE DERS VERİLEBİLMESİ ( Buna Yönelik Gerekli Altyapı Hazırlanmadan ve İlgililerin Bu Eğitimi Almasında Doğabilecek Aksaklıklar Giderilmeden Davacının Örgün Eğitim Modelinde Olduğu Şekliyle Derse Devam Zorunluluğundan Sorumlu Tutulması ve Dolayısıyla Devamsızlık Nedeniyle Başarısız Sayılması Yönünde Tesis Edilen Dava Konusu İşlemlerde Hukuka Uyarlık Bulunmadığı - Devamsızlık Sebebiyle Dersten Başarısız Sayılmaya )

2547/m. 3, 44, 48

ÖZET : Dava, devamsızlık sebebiyle dersten başarısız sayılmaya ilişkin işlemin iptali istemine ilişkindir. Olayda, davacının da eğitim gördüğü örgün eğitim modelinde, ders ve uygulamalara devam etme zorunluluğu bulunmaktadır. Uzaktan öğretim modeli ise Yükseköğretim kurumlarınca programlanmakta ve bu programlara ayrıca kayıtlar yapılmaktadır. COVİD-19 salgını kapsamında getirilen uzaktan eğitim uygulaması, geçici bir tedbir olarak öngörüldüğünden ve davacının da örgün eğitim türüne göre öğrenimi devam ettiğinden uzaktan öğretim modeli için belirlenen tüm yükümlülüklerin davacı hakkında uygulanacağından bahsedilemez.

Öte yandan, dava dosyasında yer alan tüm bilgi belgeler birlikte değerlendirildiğinde, uzaktan öğretimin aksamadan devam etmesine yönelik gerekli alt yapının hazırlanması, öğretimin usul ve esaslarına dair temel ilkelerin ortaya konularak ilgililerin bilgilendirilmesi, bu öğretim modelinin yürütülebilmesi için gerekli teknolojik olanakların ve materyallerin sağlanması hususunda idarenin gerekli ve yeterli tedbir aldığına dair somut verilerin de ortaya konulamadığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, şartların zorunlu kılması nedeniyle örgün eğitim öğrencileri için öngörülen uzaktan öğretim modelinde ders verilebilmesine yönelik gerekli altyapı hazırlanmadan ve ilgililerin bu eğitimi almasında doğabilecek aksaklıklar giderilmeden davacının örgün eğitim modelinde olduğu şekliyle derse devam zorunluluğundan sorumlu tutulması ve dolayısıyla devamsızlık nedeniyle başarısız sayılması yönünde tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığından davacının istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmesi gerekir.

İSTEMİN ÖZETİ : ... Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğrencisi olan davacı tarafından; 2020-2021 bahar yarıyılı eğitim döneminde, "Protozooloji" dersinden devamsızlık sebebiyle başarısız sayılmasına ilişkin işlemin, bu işleme karşı yapmış olduğu itirazın reddine dair 30/07/2021 tarih ve E-36643897 Sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olarak gösterilen Veterinerlik Parazitolojisi Ana Bilim Dalı Başkanlığı'nın 02/07/2021 tarih ve E-2100177536, 02/07/2021 tarih ve E-2100176773 Sayılı işlemlerinin iptali istemiyle açılan davada, Uyuşmazlıkta, derslere devam hususunda ... Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağı ve söz konusu Yönetmelikte devam zorunluluğunun %80 olduğunun açıkça düzenlendiği, diğer taraftan davaya konu Protozooloji dersini veren öğretim üyeleri tarafından yarıyıl başında hazırlanan ve tüm öğrencilerin erişimine açık olan ders planını içeren Protozooloji Ders İzlencesi'nde, devamsızlığın sadece yasal sınırlar dahilinde kullanılabileceğinin, %20 üzeri devamsızlık durumunda katılımcının dersten başarısız sayılacağının belirtildiği, davacının Protozooloji dersinden %56,57 devamsızlık yaptığının tespit edildiği, bu durumda, 2020-2021 bahar yarıyılı eğitim döneminde Protozooloji dersine devam koşulunu sağlayamayan davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine dair Erzurum 1. İdare Mahkemesince verilen 01/02/2022 tarih ve E:2021/1722, K:2022/206 Sayılı karara karşı davacı tarafından istinaf yoluna başvurularak, işlemin hukuka aykırı olduğu, devamsızlığın ne şekilde tespit edildiğinin açık olmadığı iddiasıyla kararın kaldırılması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : İstinaf isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesi'nce işin gereği görüşüldü:

KARAR : 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 3.maddesinin u) bendinde, " Yükseköğretim Eğitim Türleri: Yükseköğretimde eğitim - öğretim türleri örgün, açık, dışarıdan (ekstern) ve yaygın eğitimdir.

(1) Örgün Eğitim: Öğrencilerin, eğitim - öğretim süresince ders ve uygulamalara devam etme zorunluluğunda oldukları bir eğitim - öğretim türüdür.

(2)Açık Eğitim: Öğrencilere radyo, televizyon ve eğitim araçları vasıtasıyla yapılan bir eğitim - öğretim türüdür.

(3)Dışarıdan Eğitim (Ekstern Eğitim): Yükseköğretimin belirli dallarında, devam zorunluluğu olmaksızın sadece yarı yıl içi ve sonu sınavlarına katılma zorunluluğu bulunan bir eğitim - öğretim türüdür. Bu eğitimi izleyen öğrenciler ortak zorunlu dersler ile gerekli görülen bazı dersleri, ilgili yükseköğretim kurumlarınca mesai saatleri dışındaki uygun saatlerde düzenlenecek derslerde alırlar.

(4)Yaygın Eğitim: Toplumun her kesimine ve değişik alanlarda bilgi ve beceri kazandırma amacı güden bir eğitim - öğretim türüdür.", 44.maddesinin b)fıkrasında, "Yükseköğretim kurumlarında, öğretim faaliyetlerinin üç dönemi aşmamak üzere yıl içinde kaç döneme ayrılarak sürdürüleceği; her bir dönemde alınması gereken asgari ve azami kredi miktarları; her bir diploma programının diplomayı almayı hak eden kişiye kazandıracağı bilgi, beceri ve yetkinliklerin neler olacağı ve bunların ölçme ve değerlendirmelerinin nasıl yapılacağı; hazırlık sınıfı veya başka yollarla yabancı dil yeterliliğinin nasıl kazandırılacağı ve yabancı dil bilgi düzeyinin nasıl ölçüleceği; kayıt, devam, uygulama, tez ve teorik ders içerikleri, ön şartlı dersler, sınav çeşitleri ve bunların ders başarı notuna katkısı; öğrencilerin mezuniyet sonrası istihdamına ilişkin olarak bilgi, görüş ve tecrübelerine ihtiyaç duyulan kişileri ifade eden dış paydaşların diploma programlarına ilişkin değerlendirmelerinin alınması; diğer yurt içi ve yurt dışı yükseköğretim kurumlarından alınan derslerin kredilerinin intibakının sağlanması; ilgili programın tamamlanmasına yönelik önceden kazanılmış yeterliliklerin tanınması; farklı diploma programlarından bazı derslerin alınmasıyla yandal veya çift anadal yapılması; diploma alınabilmesi için, uygulama, teorik, uzaktan veya açıköğretim özellikleri ile (…)(2) (…)(3) eğitim-öğretimin devamına ilişkin diğer hususlar, Yükseköğretim Kurulunun bu konularda belirlediği temel ilkelere uygun olarak yükseköğretim kurumları senatoları tarafından belirlenir.", 44.maddesinin e) fıkrasında, "Yükseköğretim Kurulu kararı üzerine yükseköğretim kurumlarında; öğretim elemanı ve öğrencilerin aynı mekânda bulunma zorunluluğu olmaksızın, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak öğretim faaliyetlerinin planlandığı ve yürütüldüğü önlisans, lisans ve lisansüstü uzaktan öğretim programları açılabilir. Uzaktan öğretim programlarının açılabileceği alanlar, uzaktan öğretim yoluyla verilecek dersler ve kredi miktarları, ders materyallerinin hazırlanması, sınavlarının yapılma şekli, yükseköğretim kurumları arasında bu amaçla yapılacak protokoller ile uzaktan öğretime ilişkin diğer hususlar, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.", 48.maddesinde, " Üniversitelerde ders kitapları, bilgisayar ve elektronik ortamlarda hazırlanan eğitim-öğretim ve uzaktan öğretim ilkelerine göre oluşturulan her türlü materyal ilgili üniversite veya Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanır ve hazırlattırılır ve öğrencilere uygun bedelle satılır. Ders aracı olarak kullanılan kitap ve her türlü materyali öğretim elemanları kendi hesaplarına bastıramaz ve çoğaltamazlar, bunlar ilgili üniversite tarafından basılır, bastırılır veya çoğaltılır. Ancak, başvurdukları eğitim-öğretim yılı içinde bastırılamayacağı, kurumun yönetim kurulunca yazılı olarak bildirilen kitapları kendilerinin bastırma hakları saklıdır.

Ders kitapları, bilgisayar ve elektronik ortamlarda hazırlanan eğitim-öğretim ve uzaktan öğretim ilkelerine göre oluşturulan her türlü materyalle ilgili olarak uygulanacak esaslar ve ödenecek telif hakları Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulunca belirlenir." hükmü düzenlenmiştir.

17.07.2017 tarihli 30126 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ... Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 19.maddesinde, "(1) Teorik dersler, laboratuvar ve benzeri çalışmaların en az %80'ine devam etmek zorunludur. (2) Öğrenci devam şartını yerine getirmiş olsa bile; laboratuvar ve benzeri derslerden başarılı olmak için, birimlerin uygulama esaslarında belirtilen çalışmaları başarı ile tamamlamak zorundadır. (3) Devamsızlıkları nedeniyle başarısız sayılan öğrencilerin listesi, en geç yarıyılın/yılın son haftası içinde öğrenci bilgi sistemi (ÖBS)'de ilan edilir." hükmüne yer verilmiştir.

Yükseköğretim Kurumlarında Uzaktan Öğretime İlişkin Usul ve Esasların 1.maddesinde, "Bu Usul ve Esasların amacı, yükseköğretim kurumlarında, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı ön lisans, lisans ve yüksek lisans düzeyinde uzaktan öğretim programları açılması ile birinci ve ikinci öğretimde bazı derslerin uzaktan öğretim yöntemiyle verilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.", 4.maddesinin f) bendinde, "Uzaktan öğretim: Yükseköğretim kurumlarında öğretim faaliyetlerinin bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak planlandığı ve yürütüldüğü, öğrenci ile öğretim elemanı ve öğrencilerin kendi aralarında karşılıklı etkileşimine dayalı olarak derslerin öğretim elemanı tarafından aynı mekânda bulunma zorunluluğu olmaksızın eşzamanlı ve/veya eşzamansız biçimde verildiği öğretimi, ifade eder.", 11.maddesinde ise, "Uzaktan öğretim programlarına kayıtlı öğrencilerin derslerdeki devam gerektiren faaliyetlerini, öğretimi sürdüren ilgili birim kurulları belirler ve dönem başlamadan önce ders izlence sayfalarından duyururlar." kuralı yer almıştır.

Dosyanın incelenmesinden; ... Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğrencisi olan davacının, COVİD-19 salgını kapsamında uzaktan eğitime geçilen 2020-2021 bahar yarıyılı eğitim döneminde " Protozooloji" dersinden devamsızlık sebebiyle başarısız sayıldığı, bu işleme yapmış olduğu itirazın 30/07/2021 tarih ve E-36643897 Sayılı işlemle reddi üzerine, anılan işlem ile bu işlemin dayanağı Veterinerlik Parazitolojisi Ana Bilim Dalı Başkanlığı'nın 02/07/2021 tarih ve E-2100177536, 02/07/2021 tarih ve E-21001773 Sayılı işlemlerinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Olayda, davacının da eğitim gördüğü örgün eğitim modelinde, yukarıda alıntısı yapılan mevzuat hükümleri uyarınca ders ve uygulamalara devam etme zorunluluğu bulunmaktadır. Uzaktan öğretim modeli ise yukarıda belirtildiği üzere Yükseköğretim kurumlarınca programlanmakta ve bu programlara ayrıca kayıtlar yapılmaktadır. COVİD-19 salgını kapsamında getirilen uzaktan eğitim uygulaması, geçici bir tedbir olarak öngörüldüğünden ve davacının da örgün eğitim türüne göre öğrenimi devam ettiğinden uzaktan öğretim modeli için belirlenen tüm yükümlülüklerin davacı hakkında uygulanacağından bahsedilemez.

Öte yandan, dava dosyasında yer alan tüm bilgi belgeler birlikte değerlendirildiğinde, uzaktan öğretimin aksamadan devam etmesine yönelik gerekli alt yapının hazırlanması, öğretimin usul ve esaslarına dair temel ilkelerin ortaya konularak ilgililerin bilgilendirilmesi, bu öğretim modelinin yürütülebilmesi için gerekli teknolojik olanakların ve materyallerin sağlanması hususunda idarenin gerekli ve yeterli tedbir aldığına dair somut verilerin de ortaya konulamadığı anlaşılmıştır.

Zira, uzaktan öğretim kapsamında ders veren hocaların (Dava dosyası ile Dairemizin E:2022/317 Sayılı dosyası içeriğindeki belgelerden) sıklıkla dersin verilme saatlerini değiştirmek durumunda kaldığı, bu değişikliğin çoğunlukla canlı dersin yapıldığı internet uygulama programındaki aksaklıklardan kaynaklandığı, diğer taraftan, davacı tarafından; ilköğretimde okuyan kardeşlerinin de internet uygulaması üzerinden derse girdiği, ders saatlerinin çakıştığı ve uygulamaya girecek yeterli araç (bilgisayar, telefon) olmaması nedeniyle canlı derslere katılamadığının ifade edildiği görülmüştür.

Bu durumda, şartların zorunlu kılması nedeniyle örgün eğitim öğrencileri için öngörülen uzaktan öğretim modelinde ders verilebilmesine yönelik gerekli altyapı hazırlanmadan ve ilgililerin bu eğitimi almasında doğabilecek aksaklıklar giderilmeden (öğrencinin internete ve bilgiye erişimi, materyal ve donanıma sahip olması v.s) davacının örgün eğitim modelinde olduğu şekliyle derse devam zorunluluğundan sorumlu tutulması ve dolayısıyla devamsızlık nedeniyle başarısız sayılması yönünde tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, Erzurum 1. İdare Mahkemesince verilen 01/02/2022 tarih ve E:2021/1722, K:2022/206 Sayılı kararın kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan toplam 649,80 TL yargılama giderinin ve A.A.Ü.T. Uyarınca belirlenen 5.500,00 TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin Mahkemesince davacıya iadesine, 2577 Sayılı Kanun'un 45/6.maddesi uyarınca kesin olarak, 05.01.2023 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X) :

İstinafa konu mahkeme kararı ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, kararın kaldırılmasını gerektirecek bir neden bulunmadığından istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.

Kazancı Elektronik ve Basılı Yay. A.Ş.ne ait Kazancı Hukuk Otomasyon veritabanından alınmıştır. © Tüm Hakları Saklıdır