Devlet Su İşlerinin Göç Yapılarına İlişkin Proje Onayı ve Kabulü İşlemlerini Özel Kurum ve Kuruluşlara Yaptırmasına İmkân Veren Kuralın İptali

Dava Konusu Kural

Dava konusu kuralda, Su Ürünleri Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca balık geçidi, balık asansörü ve diğer yapılara ilişkin proje onayının, kontrollüğünün ve kabulünün inşaat tekniği açısından Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından yapılacağı veya yaptırılacağı öngörülmektedir.

İptal Talebinin Gerekçesi

Başvuruda özetle; proje onay, kontrol ve kabul sürecinin hangi kurum ve kuruluş tarafından yapılacağının belirtilmediği, bu bakımdan kuralın hukuki belirlilik ve güvenlik ilkeleriyle bağdaşmadığı, bu işlemlerin gerçek veya tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilmesinin DSİ’ye ait olan asli ve sürekli nitelikteki denetim görevinin devri sonucunu doğuracağı, bu durumun asli ve sürekli nitelikteki kamu hizmetlerinin kamu görevlileri tarafından yürütülmesi gerektiğine ilişkin anayasal ilkeyi ihlal ettiği belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

“…onayı, kontrollüğü… ” İbaresinin “… yapılır …” İbaresi Yönünden İncelenmesi

Kural, Anayasanın 2. ve 56. maddesi yönünden incelenmiştir.

Dava konusu kural uyarınca balık geçidi, balık asansörü ve diğer yapılara ilişkin proje onayı ve kontrollüğünde yetkili DSİ olup kural, ilgili göç yapısının proje onay ve kontrol işlemlerinin doğrudan yapılması konusunda DSİ’ye takdir yetkisi tanımaktadır.

Kuralın ilişkin olduğu proje kavramı kapsamında proje etütleri, teknik araştırmalar, proje yapımı, proje kontrolü gibi inşa ve denetim kalemleri yer almakta, bu itibarla bir uzmanlık alanı olan inşaat tekniği kuralın sınırlarını belirlemektedir. Kuralla DSİ’nin inşaat tekniği açısından ve fıkrada belirtilen ölçütlere uyarak ilgili proje onayını ve kontrollüğünü yapacağının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Bu bakımından kuralın belirsiz ve öngörülemez nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.

Dava konusu kuralın yer aldığı fıkra ile akarsular üzerinde kurulan baraj ve regülatörlerin yanında su ürünlerinin göç hareketliliği ve yetişmesini sağlamaya yönelik yapıların inşa edilmesi zorunlu kılınmıştır. Bu kapsamdaki yapıların proje onay ve kontrol işlemlerinin DSİ tarafından gerçekleştirilecek olmasının balık göç hareketliliğini, su ürünleri genetik çeşitliliğinin ve neslinin devamını olumsuz şekilde etkileyeceği söylenemez. Bu itibarla kuralın devletin çevrenin korunması ve geliştirilmesi yükümlülüğüyle bağdaşmayan bir yönü bulunmamaktadır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle “…onayı, kontrollüğü…” ibaresinin “...yapılır…” ibaresi yönünden Anayasaya aykırı olmadığına ve iptal talebinin reddine karar vermiştir.

“…yaptırılır.” İbaresinin “…onayı…” ve “…kabulü…” İbareleri Yönünden İncelenmesi

Kural, Anayasa’nın 128. maddesi yönünden incelenmiştir.

Dava konusu kuralla balık geçidi, balık asansörü ve diğer yapılara ilişkin proje onayı, kontrollüğü ve kabulünde yetkili kurum olan DSİ’ye kendisinin belirleyeceği kurum veya kuruluşlara proje onayı, kontrollüğü ve kabulü işlemlerini yaptırabilmesine imkân tanınmaktadır.

Anayasa’nın 128. maddesi uyarınca genel idare esaslarına göre yürütülen kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevlerden asli ve sürekli nitelik taşıyanların memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülmesi zorunludur.

Kamu hizmetlerinin bir kısmının genel idare esaslarına göre yürütülmesi zorunlu iken bu zorunluluğu taşımayan kamu hizmetlerinin devletin gözetimi ve denetimi altında, belirli yasal usullerle özel kişilere yaptırılabilmesi mümkündür.

Dava konusu kuralın ilişkin olduğu balık geçidi, balık asansörü ile diğer yapılara dair proje onayı ve kabulü işlemleri, anlam ve kapsamları gereği icrai nitelikli bir kamu hizmetidir. Bu itibarla genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli bir görev niteliği taşıyan göç yapılarına ait proje onayı ve kabul işlemlerinin kamu görevlileri eliyle yürütülmesi zorunlu olup bu işlemlerin kamu görevlisi olmayan kişilere gördürülmesine yol açacak düzenlemeler yapılabilmesi mümkün değildir.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle “…yaptırılır.” ibaresinin “…onayı,…” ve “...kabulü…” ibareleri yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.

“…yaptırılır.” İbaresinin “…kontrollüğü…” İbaresi Yönünden Değerlendirilmesi

Kural, Anayasanın 2., 56. ve 128. maddesi yönünden incelenmiştir.

Kuralın yer aldığı cümlede bulunan “… kontrollüğü… ” ibaresinin inşaatı devam eden veya tamamlanmış olan su yapısının uygulama projesine uygun yapılıp yapılmadığının denetimini ifade ettiği görülmektedir.

Bu itibarla balık geçidi, balık asansörü ve diğer yapılara ilişkin kontrollüğü, su yapısına ait onaylanan projeye uygun şekilde işin icra edilip edilmediğinin denetlenmesi faaliyetidir. Her ne kadar madde metninde açıkça ifade edilmemiş olsa da “… kontrollüğü… ” ibaresinden doğası gereği denetimi yapan kurum veya kuruluşun bu denetime dayanarak bir icrai karar alamaması, sadece tespitini raporlaması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda düzenlenecek denetim raporlarının bildirilmesi üzerine denetim raporu dikkate alınarak gerekli yaptırım ve işlemleri DSİ tarafından karara bağlanacaktır. Denetim sonucu mevzuatta öngörülen hukuki, cezai ve idari tedbirleri uygulama yetkisi DSİ’de kalmaya devam ettiğinden teknik destek sağlamaktan ibaret, raporlama işlemi niteliğinde bir görev olduğu anlaşılan kontrollük görevinin memur ve diğer kamu görevlisi niteliğinde olmayan üçüncü kişilere gördürülmesinde de Anayasa'ya aykırı bir yön bulunmamaktadır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle “…yaptırılır.” ibaresinin “...kontrollüğü…” ibaresi yönünden Anayasaya aykırı olmadığına ve iptal talebinin reddine karar vermiştir.

>> Anayasa Mahkemesinin 12/11/2020 Tarihli ve E: 2020/10, K: 2020/67 Sayılı Kararı

Devlet Su İşlerinin Göç Yapılarına İlişkin Proje Onayı ve Kabulü İşlemlerini Özel Kurum ve Kuruluşlara Yaptırmasına İmkân Veren Kuralın İptali

BOŞANMA - ZİNA - NÜFUS KAYDI DELİLİ

İstinaf İncelemesinde Tutuklama veya Adli Kontrol Kararı

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ