Doğumda ihmale 385 bin lira tazminat cezası

Anayasa Mahkemesi, bebeği engelli doğan ailenin açtığı davanın 7 yıldan fazla sürmesi nedeniyle yaşam, maddi ve manevi varlığı koruma hakkı kapsamında etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlal edildiğine karar verdi. Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre, hamilelik sürecinde tetkikleri Ankara'da bir sağlık kuruluşunda yapılan M. B., 2002'de bir bebek dünyaya getirdi. Doğum sonrasında hareketlerinden şüphelenilen bebeğin, kontroller sonucunda sağlıklı olarak dünyaya gelmediği anlaşıldı. Anne ve babanın Sağlık Bakanlığı ve ilgili doktor aleyhine Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı maddi ve manevi tazminat davası reddedildi. Bu karar, Yargıtayca da onandı. Bunun üzerine aile, Ankara 3. İdare Mahkemesinde Sağlık Bakanlığı aleyhine tam yargı davası açtı. Mahkeme, hastanede yürütülen tetkik ve tedavilerde gerekli dikkat ve özenin gösterilmediği, sağlık hizmetinin sunumunda kusurlu davranıldığı gerekçesiyle aileye 360 bin lira maddi, 25 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Bu karar, Danıştay tarafından onandı. Aile, asliye hukuk mahkemesinin kararlarının çelişkili, Yargıtay kararının gerekçesiz olması, yargılamanın 7 yıldan fazla sürmesi nedeniyle haklarının ihlal edildiğini savunarak Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. Yüksek Mahkeme, davanın makul sürede sonuçlandırılamaması nedeniyle yaşam, maddi ve manevi varlığı koruma hakkı kapsamında etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlal edildiğine karar verdi. Ayrıca, aileye 25 bin lira manevi tazminat ödenmesi kararlaştırıldı. Kararda, devletin, tüm bireylerin yaşam hakkını, gerek kamusal makamların gerek diğer bireylerin gerekse kişinin kendisinin eylemlerinden kaynaklanabilecek risklere karşı koruma yükümlülüğü bulunduğu belirtildi. Devletin, bir kişinin yaşamının doğrudan risk altına girmesine engel olabilecek tedbirleri almadığı durumlarda, bu duruma yol açtığı ileri sürülen eylem ve ihmallerin etkili şekilde soruşturulması yükümlülüğünün doğabileceğine işaret edilen kararda, yargılamanın makul sürede sonuçlandırılmadığı şikayetinin anayasanın 17. maddesinin gerektirdiği etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü kapsamında değerlendirildiği bildirildi. Sağlık kurumlarında işlenen kusurlu eylemlerin bilinmesinin, ilgili kurumlara ve sağlık personeline potansiyel kusurlarını giderme ve benzer hataların meydana gelmesini önleme imkanı verdiği belirtilen kararda, bu tür olaylara ilişkin soruşturma veya davaların hızlı bir şekilde incelenmesinin sağlık hizmetlerinden faydalanan tüm bireylerin güvenliği için büyük önem taşıdığını vurgulandı. Kararda, on yıla yaklaşan yargılama süresinin çok uzun olduğu, anayasanın 17. maddesinin gerektirdiği sürat ve yeterlilikte inceleme yapılmadığı kaydedildi.

YAŞAM HAKKINA İLİŞKİN İ. B. VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU KARARI BASIN DUYURUSU (Karara ulaşmak için tıklayınız)

Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, 9/9/2015 tarihinde İ. B. ve diğerlerinin bireysel başvurusunda (B. No: 2013/1943), hamilelik döneminde hastalığın tespit edilmemesi nedeniyle yaşamı ve maddi ve manevi varlığı koruma yükümlülüğünün ihlal edildiği iddiaları kapsamında açılan davaların makul kabul edilemeyecek şekilde uzun sürmesi nedeniyle Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının usul yükümlülüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.

Olaylar

Hamilelik sürecinde tetkikleri Ankara’da bulunan bir sağlık kuruluşunda yapılan M. B., 5/11/2002 tarihinde İ. B.’i dünyaya getirmiştir. Doğum sonrasında hareketlerinden şüphelenilen bebeğin kontroller sonucunda korpus kallosum agenezisi olarak adlandırılan rahatsızlıkla doğduğu anlaşılmıştır. Başvurucuların Sağlık Bakanlığı ve ilgili doktor aleyhine maddi ve manevi tazminat talebiyle Asliye Hukuk Mahkemesinde açtıkları davanın reddine karar verilmiştir. Bunun üzerine Sağlık Bakanlığı aleyhine açılan tam yargı davasında İdare Mahkemesi 4/2/2013 tarihinde, hastanede yürütülen tetkik ve tedavilerde gerekli dikkat ve özenin gösterilmediği, sağlık hizmetinin sunumunda kusurlu davranıldığı gerekçesiyle 360.000 TL maddi ve 25.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar vermiştir.

İddialar

Başvurucular, gebelik döneminde korpus kallosum agenezisi rahatsızlığının ancak 20. haftaya kadar gelişebileceği olgusu ve söz konusu rahatsızlığın ulaştığı boyut dikkate alındığında, gerekli teşhisin yapılması hâlinde gebeliğin sonlandırılabilecek olmasına rağmen doktorun kusuruna bağlı olarak bu tespitin yapılmaması nedeniyle çocuğun anılan rahatsızlıkla doğmasına neden olunduğunu belirterek yaşam, maddi ve manevi varlığı koruma haklarının ihlal edildiğini; bu olay nedeniyle açtıkları maddi ve manevi tazminat davasında verilen kararın çelişkili olması, Yargıtay kararlarının gerekçesiz olması, duruşma taleplerinin dikkate alınmaması ve açtıkları tazminat davasının yedi yıldan fazla sürmesi nedenleriyle de adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Anayasa Mahkemesine göre devletin, Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkı kapsamında negatif bir yükümlülük olarak yetki alanında bulunan hiçbir bireyin yaşamına kasıtlı ve hukuka aykırı olarak son vermeme, bunun yanı sıra pozitif bir yükümlülük olarak yine yetki alanında bulunan tüm bireylerin yaşam hakkını, gerek kamusal makamların gerek diğer bireylerin gerekse kişinin kendisinin eylemlerinden kaynaklanabilecek risklere karşı koruma yükümlülüğü bulunmaktadır. Anılan yükümlülükler, her bir somut olay için ayrıca değerlendirilmesi gereken belli bazı koşullar altında bir olayda ölüm meydana gelmemiş olsa dahi devlet açısından geçerli olabilecektir. Bu çerçevede devletin, bir kişinin yaşamının doğrudan risk altına girmesine ve potansiyel olarak ölmesine yol açabilecek nitelikteki üçüncü kişilerin eylemlerine ya da öldürücü bir hastalığa maruz kalmasına engel olabilecek tedbirleri almadığı durumlarda, o kişi ölmemiş olsa dahi yaşamı koruma yükümlülüğü ve bununla bağlantılı olarak bu duruma yol açtığı ileri sürülen eylem ve ihmallerin etkili bir şekilde soruşturulması yükümlülüğü doğabilecektir.

Anayasa Mahkemesi, tıbbi ihmallerden kaynaklanan hak ihlali iddiaları açısından, idari makamlar ve mahkemeler tarafından başvurucular lehine bir tedbir ya da kararın alınması suretiyle ihlalin tespit edilmesi ve verilen karar ile bu ihlalin uygun ve yeterli biçimde tazmin edilmesi hâlinde ilgilinin artık anayasal açıdan mağdur olduğunu ileri sürümeyeceğini ve bu iki koşul yerine getirildiği takdirde bireysel başvuru yolunun ikincil niteliği dolayısıyla inceleme yapılmasına gerek kalmayacağını ilke olarak belirttikten sonra, başvuru konusu olayda, yaşamı, maddi ve manevi varlığı koruma yükümlülüğüne ilişkin şikâyetler açısından ihlali tespit eden ve belirli ölçüler çerçevesinde makul bir tazminata hükmeden idari dava yolu bulunmasına bağlı olarak başvurucuların mağdur sıfatının ortadan kalktığına hükmetmiştir. Başvurucuların adil yargılanma hakkı kapsamında ileri sürdükleri yargılamanın makul sürede sonuçlandırılmadığı şikâyetini ise Anayasa’nın 17. maddesinin gerektirdiği etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü kapsamında değerlendiren Anayasa Mahkemesi, tıbbi ihmallerden kaynaklandığı ileri sürülen ihlal iddiaları açısından sağlık kurumlarında işlenen kusurlu eylemlerin bilinmesinin ilgili kurumlara ve sağlık personeline potansiyel kusurlarını giderme ve benzer hataların meydana gelmesini önleme imkânı verdiğini, bu tür olaylara ilişkin soruşturma veya davaların hızlı bir şekilde incelenmesinin sağlık hizmetlerinden faydalanan tüm bireylerin güvenliği için büyük önem taşıdığını ifade etmiştir.

Somut olayda, başvurucuların hukuk ve idare mahkemelerindeki davalarının süratle ve etkili bir şekilde sonuçlanmasındaki menfaatleri ile davanın çok karmaşık ve başvurucuların gecikmede esaslı bir etkilerinin olmamasını dikkate alan Anayasa Mahkemesi, bir bütün olarak adli ve idari yargıda on yıla yakın süren yargılama süresinin çok uzun olduğu, Anayasa’nın 17. maddesinin gerektirdiği sürat ve yeterlilikte bir inceleme yapılmadığı sonucuna ulaşmıştır. Başvurucuların adil yargılanma hakkı kapsamında ileri sürdüğü diğer şikâyetler, Mahkemenin bu konulardaki yerleşik içtihatları esas alınarak açıkça dayanaktan yoksun bulunmuştur.

Doğumda ihmale 385 bin lira tazminat cezası

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ

AYM'nin 2021/6844 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2020/29558 başvuru numaralı kararı