ESER SAHİBİNİN HAKLARINI İHLAL - MALİ HAKLARA TECAVÜZ - MADDİ TAZMİNAT İSTEMİ

T.C. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ

E. 2015/14042 K. 2017/1973 T. 30.5.2017

ESER SAHİBİNİN HAKLARINI İHLAL (Maddi ve Manevi Tazminat İstemi - Eserin Davalı Tarafından İnternet Ortamında Kullanıldığının İspat Külfeti Davacı Üzerinde Olduğu ve Dosya Kapsamında İddia Dışında Delil Bulunmadığı/Davalının Davaya Konu Resmi İnternet Ortamında Kullandığının İspatlanamadığı Kabul Edilerek Karar Verileceği )

MALİ HAKLARA TECAVÜZ ( Kanun'da Eser Sahibine Tanınan Rayiç Bedelin Üç Katı Fazlasına Kadarİsteyebilme Seçeneklerinden Herhangi Birisini Kullanma Yetkisi Eser Sahibi Olan Davacıya Ait Olduğu- Davacının 5846 S. Yasanın 68/1 Fıkrası Uyarınca Belirlenen Rayiç Bedelin Üç Katına HükmedilmesineDair Talebi Gözetilerek Hüküm Kurulacağı )

İSPAT YÜKÜ ( Eser Sahibinin Haklarını İhlalden Kaynaklı Maddi ve Manevi Tazminat İstemi - EserinDavalı Tarafından İnternet Ortamında Kullanıldığına ilişkin İddia Dışında Herhangi Bir DelilBulunmadığı/Mahkemece Sadece Davacının İddiası Doğrultusunda Hazırlanan Bilirkişi Raporuna İtibar Edilerek Karar Verilmesinin Doğru Görülmediği )

MADDİ TAZMİNAT İSTEMİ ( Eser Sahibinin Haklarını İhlalden Kaynaklı - Eserden İzinsiz Olarak İşlemeYoluyla Meydana Getirilen Resmin İşyerinin Girişinde ve Tanıtım Amaçlı Broşürlerinde Çoğaltma Yoluyla Kullanma/Kullanımlara Dair Sözleşme Yapılması Halinde Talep Edilebilecek Ücretin Belirleneceği ) 5846/m.68/1

ÖZET :

Dava; eser sahibinin haklarını ihlalden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.Davacı vekili, müvekkiline ait yağlı boya resminin davalı tarafından tüm reklam afişlerinde, fabrika satışmağazalarında, satış mağazalarında ve internet ortamında kullanıldığı iddiası ile maddi ve manevi tazminattalebinde bulunmuştur. Mahkemece görüşüne başvurulan bilirkişilerce davalının davaya konu resmi internetortamında da kullandığı kabul edilerek hesaplama yapılmıştır. Ancak, davaya konu eserin davalı tarafındaninternet ortamında kullanıldığının ispat külfeti davacı üzerinde olmasına ve dosya kapsamında iddia dışındaherhangi bir delil bulunmamasına rağmen mahkemece, bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmenkabulüne karar verilmiştir. Bu durumda, mahkemece, davalının davaya konu resmi internet ortamındakullandığının ispatlanamadığı kabul edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, sadece davacınıniddiası doğrultusunda hazırlanan bilirkişi raporuna itibar edilerek karar verilmesi doğru görülmemiştir. Öteyandan, dosyada mevcut deliller itibariyle, davacıya ait eserden istifade suretiyle izinsiz olarak işleme yoluylameydana getirilen ve davalı tarafça kullanılan resmin, davalının işyerinin girişinde ve tanıtım amaçlıbroşürlerinde çoğaltma yoluyla kullanıldığı anlaşıldığına göre, bu kullanımlara dair olarak sözleşme yapılmasıhalinde talep edilebilecek ücretin belirlenmesi gerekirken aylık bazda ve kanıtlanamayan bilbord kullanımıdikkate alınarak hesap yapılması da doğru görülmemiş, kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir. Ayrıca,FSEK'nin 68/1.fıkrasındaki eser sahibinin "uğradığı zararın, en çok üç kat fazlasını isteyebilir" şeklindekidüzenleme, eser sahibinin mali haklarına tecavüz halinde gerektiğinde rayiç bedelin üç katının mütecavizdenistenilebilmesi hususunda eser sahibine tanınmış bir seçeneğin kullanılması yetkisidir. Bu bakımdan, Kanun'daeser sahibine tanınan rayiç bedelin üç katı fazlasına kadar isteyebilme seçeneklerinden herhangi birisinikullanma yetkisi eser sahibi olan davacıya aittir. Mahkeme seçilen talebi değiştiremez. O halde, davacının 68/1fıkrası uyarınca belirlenen rayiç bedelin üç katına hükmedilmesine dair talebi gözetilerek hüküm kurulmasıgerekir.

DAVA :

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 2. Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi'nce verilen08/07/2015 tarih ve 2014/197-2015/168 Sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi tarafların vekilleri tarafındanistenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları vetüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

KARAR :

Davacı vekili; müvekkilinin ressam olduğunu, davalı şirketin müvekkiline ait “...” isimli resmimüvekkilinin bilgi ve izni olmadan tüm reklam afişlerinde, fabrika satış mağazalarında, satış mağazalarında veinternet ortamında kullanmakta olduğunu, ayrıca davalının resmi izinsiz kullanmasının yanında, resim üzerindemüvekkilinin izni olmaksızın değişiklik yaptığını ve bu suretle müvekkili ile resim arasındaki bağın dazedelenmiş olduğunu, davalının tüm bu eylemlerin müvekkilinin mali ve manevi haklarını ihlal ettiğini ilerisürerek davalı tarafından kullanılan resmin kopya olduğunun tespiti ve tecavüzün ref ini, ...'in 68. maddesiuyarınca şimdilik 5.000,00 TL maddi tazminatın ve...'in 70 /1 maddesi uyarınca 15,000,00 TL manevitazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalılardan tahsiline ayrıca hükmünilanına karar verilmesini talep ve dava etmiş, 19.06.2015 tarihli dilekçesi ile maddi tazminat talebini 247.902,00TL olarak ıslah etmiştir.

Davalı vekili; müvekkili şirketin reklam afişinin 10/05/2010 tarihinde dava dışı başka bir şirket tarafındantasarlandığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davaya konu yağlı boya resminin“güzel sanat eseri” olduğu, eserin sahibinin hususiyetlerini taşıdığı, davalı şirketin davacıya ait esere sucuksatan bir adam figürü ekleterek ticari reklam ve afişlerinde davacının eserini ticari amaçlı olarak kullandığı veeser sahibinin mali ve manevi haklarını ihlal ettiği, davalının eseri 10.05.2010 tarihinden dava tarihine kadarkullanımının aylık olarak belirlenen rayiç bedelin 82.634,00 TL olduğu, davalı şirketin Türkiye çapında tanınmışürünleri ve sadece bir sucuk ürününe dair olarak bu resmin kullanıldığı hususları da dikkate alınarak takdirenbelirlenen rayiç bedelin iki katı maddi tazminatın hakkaniyete daha uygun olacağı gerekçesiyle...'in 68.maddesi uyarınca rayiç bedel olarak belirlenen 82,634,00 TL'nin takdiren iki katı olan 165,268,00 TL'nin davatarihinden itibaren yürütülecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, 10.000,00 TL manevi tazminatındava tarihinden itibaren yürütülecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, taraflar arasında farazisözleşmenin bulunması sebebiyle tecavüzün ref'i talebinin reddine ve hükmün ilanına karar verilmiştir.

Kararı, tarafların vekilleri temyiz etmiştir.

1- ) Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp,değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki ( 4 ) ve ( 5) numaralı bendin kapsamı dışında kalan, davalı vekilinin ise aşağıdaki ( 2 ) ve ( 3 ) numaralı bendin kapsamıdışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.

2- ) Dava, eser sahibinin haklarını ihlalden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.Davacı vekili, müvekkiline ait yağlı boya resminin davalı tarafından tüm reklam afişlerinde, fabrika satışmağazalarında, satış mağazalarında ve internet ortamında kullanıldığı iddiası ile maddi ve manevi tazminattalebinde bulunmuştur. Mahkemece görüşüne başvurulan bilirkişilerce davalının davaya konu resmi internetortamında da kullandığı kabul edilerek hesaplama yapılmıştır. Ancak, davaya konu eserin davalı tarafındaninternet ortamında kullanıldığının ispat külfeti davacı üzerinde olmasına ve dosya kapsamında iddia dışındaherhangi bir delil bulunmamasına rağmen mahkemece, bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmenkabulüne karar verilmiştir. Bu durumda, mahkemece, davalının davaya konu resmi internet ortamındakullandığının ispatlanamadığı kabul edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, sadece davacınıniddiası doğrultusunda hazırlanan bilirkişi raporuna itibar edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğrugörülmemiştir.

3- ) Öte yandan, dosyada mevcut deliller itibariyle, davacıya ait eserden istifade suretiyle izinsiz olarak işlemeyoluyla meydana getirilen ve davalı tarafça kullanılan resmin, davalının işyerinin girişinde ve tanıtım amaçlıbroşürlerinde çoğaltma yoluyla kullanıldığı anlaşıldığına göre, bu kullanımlara dair olarak sözleşme yapılmasıhalinde talep edilebilecek ücretin belirlenmesi gerekirken aylık bazda ve kanıtlanamayan bilbord kullanımıdikkate alınarak hesap yapılması da doğru görülmemiş, kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir.

4- ) Ayrıca, FSEK'nin 68/1.fıkrasındaki eser sahibinin "uğradığı zararın, en çok üç kat fazlasını isteyebilir"şeklindeki düzenleme, eser sahibinin mali haklarına tecavüz halinde gerektiğinde rayiç bedelin üç katınınmütecavizden istenilebilmesi hususunda eser sahibine tanınmış bir seçeneğin kullanılması yetkisidir. Bubakımdan, Kanun'da eser sahibine tanınan rayiç bedelin üç katı fazlasına kadar isteyebilme seçeneklerindenherhangi birisini kullanma yetkisi eser sahibi olan davacıya aittir. Mahkeme seçilen talebi değiştiremez. Ohalde, davacının ...'nin 68/1 fıkrası uyarınca belirlenen rayiç bedelin üç katına hükmedilmesine dair talebigözetilerek hüküm kurulması gerekirken, yazılı gerekçelerle iki katı tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiş,kararın bu sebeple davacı yararına bozulması gerekmiştir.

5- ) Bozma sebep ve şekline göre, davacı vekilinin vekalet ücreti ve faiz başlangıcına yönelik temyizitirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.

SONUÇ :

Yukarıda ( 1 ) numaralı bentte açıklanan sebeplerle taraf vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine,( 2 ) ve ( 3 ) numaralı bentte açıklanan sebeplerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararın davalıyararına, ( 4 ) numaralı bentte açıklanan sebeplerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararındavacı yararına BOZULMASINA, ( 5 ) numaralı bentte açıklanan sebeplerle davacı vekilinin temyiz itirazlarınınşimdilik incelenmesine yer olmadığına, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz edenlereiadesine, 30.05.2017 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY :

Mahkemece, davaya konu eser üzerinde mali hak sahibi olan davacının 5846 Sayılı Kanun'dan doğanhaklarının ihlal edildiği gerekçesiyle aynı Kanun'un 68. maddesi uyarınca iki kat telif tazminatınahükmedilmiştir. Kanun'un 68. maddesinin 1. fıkrasında eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları haksahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltanların "bu Kanun hükümleri uyarınca tespitedilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını" isteyebileceği belirtilmiştir. Aynı Kanun'un 66/3. maddesigereğince mahkeme, mali haklara tecavüz halinde, "tecavüzün şümulünü, kusurun olup olmadığını, varsaağırlığını" takdir etmek durumunda bulunduğundan ve BK'nun 43/1 maddesi de bu yetkiyi desteklediğinden,davaya konu olayda talep edilebilecek "en çok üç kat fazla " tazminatı, tecavüzün şümulüne ve kusurunağırlığına göre belirlemek yetkisi mahkeme hâkimine aittir. Anayasa Mahkemesi'nin 28.02.2013 tarih 2012/133E 2013/33 Sayılı kararında da...'nun 68. maddesinin bu şekilde yorumlanması gerektiği kabul edilmiştir. Somutolayda da mahkemece bu takdir hakkı kullanılarak 2 kat tazminata hükmedilmiş olduğundan bozma ilamının (4 ) numaralı bendine katılmıyorum.

ESER SAHİBİNİN HAKLARINI İHLAL - MALİ HAKLARA TECAVÜZ - MADDİ TAZMİNAT İSTEMİ

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ

AYM'nin 2021/6844 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2020/29558 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2021/29767 başvuru numaralı kararı

İHTİYARİ MALİ MESULİYET POLİÇESİNDE TEMİNAT KAPSAMINA ALINMAMIŞ OLAN DEĞER KAYBI TALEBİNE İLİŞKİN AÇILMIŞ DAVANIN REDDİ GEREKİR

EVLENMEDEN ÖNCE DAVALI KADIN ADINA SATIN ALINAN TAŞINMAZIN EDİNİLMESİ İÇİN KULLANILAN KREDİNİN BİR KISMININ EVLİLİK BİRLİĞİ İÇİNDE ÖDENMESİ - SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME

Yargıtay 10. Ceza Dairesi’nin 2023/5701 E. ve 2023/4524 K. sayılı kararı

AYM'nin 2024/60 esas - 2024/74 karar sayılı kararı