ÜLKEMİZLE İLGİLİ SON DÖNEMDE VERİLEN BAZI AİHM KARARLARI

26 Ağustos 2011 tarihli ve 650 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü bünyesinde AİHM’e Hükümet savunmalarının hazırlanması, AİHM kararlarının icrasının takibi ve insan hakları ile ilgili diğer görevleri yürütmek üzere İnsan Hakları Daire Başkanlığı kurulmuştur. İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı, 25 Ağustos 2017 tarihli ve 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlık ana hizmet birimi olarak yeniden teşkilatlandırılmış ve akabinde 10 Temmuz 2018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile de aynı görevler İnsan Hakları Daire Başkanlığına tevdi edilmiştir.

Bu kapsamda Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı arasında yapılan protokol uyarınca 1 Mart 2012 tarihinden itibaren Ülkemizin dış politikasını ilgilendirenler dışında AİHM’e yapılan başvurulara ilişkin Hükümet savunmalarının hazırlanması, AİHM kararlarının icra edilmesi ve insan hakları ile ilgili diğer görevler İnsan Hakları Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Uygulamada AİHM’e yapılan başvuruların tamamına yakını İnsan Hakları Daire Başkanlığı uhdesinde takip edilmektedir.

Bilindiği üzere AİHM, çoğu zaman ihlal kararları ile kamuoyunun ilgisini çekmekte ve gündeme gelmektedir. Hâlbuki AİHM’e yapılan çok sayıda başvurudan ve ihlal bulunmadığına ya da kabuledilemez bulunarak başvurunun reddine ilişkin verilen kararlardan kamuoyu ve araştırmacılar çoğu zaman haberdar olamamaktadır. Bu nedenle gerek AİHM konusunda, gerekse de ülkemiz hukuk sisteminin AİHM ve Avrupa standartlarıyla karşılaştırılmasında resmin tamamı görülememektedir. Bu nedenle sağlıklı bir değerlendirme yapabilmesi için başvuru sayısından karar sayısına kadar tüm istatistikler ile kabuledilemezlik, ihlal ve ihlal bulunmadığına dair kararlar gerekçeleriyle birlikte ve bir bütün olarak dikkate alınmalıdır.

Sözgelimi Adalet Bakanlığı Hükümet savunmalarını hazırlama görevini üstlendiği 2012 yılından 2019 yılı sonuna kadar AİHM ülkemiz hakkında toplam 71.257 başvuruyu sonuçlandırmıştır. Buna karşın yine aynı dönemde AİHM tarafından sadece 820 başvuruda ihlal kararı verilmiştir. İhlal kararlarının sonuçlandırılan başvuru sayısına oranına bakıldığında ise başvuruların sadece % 1,09 unda ihlal verildiği görülmektedir. Yine sadece 2019 yılı baz alındığında da söz konusu oranın hem ülkemiz, hem de Avrupa Konseyine üye 47 ülke açısından % 1,9 olduğu görülmektedir.

Yine Sözleşmenin 6. Maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkına ilişkin istatistiklere bakıldığında AİHM, kurulduğu 1959 yılından itibaren tüm ülkeler hakkında verdiği kararların % 40’nda adil yargılanma hakkının (makul sürede yargılanma hakkı ile mahkeme kararlarının yerine getirilmemesi dahil) ihlal edildiğine karar vermiştir. Söz konusu oran Fransa açısından % 60, İtalya açısından % 56, Almanya açısından % 48, İngiltere açısından % 25 ve ülkemiz açısından ise % 31’dir.

Belirtilen nedenlerle hem AİHM kararları hem de ülkemiz hukuk sisteminin AİHM ve Avrupa standartlarıyla karşılaştırılmasında sağlıklı değerlendirilebilmesine katkıda bulunabilmek amacıyla Ülkemizle ilgili olarak verilen ihlal bulunmadığı veya kabul edilemezlik kararıyla sonuçlanan bazı başvurulara ilişkin bir çalışma yaptık. İhlal kararlarına ise çalışmada yer verilmemiştir. Çalışmamızda çok sayıdaki başvurudan bir kısmı Sözleşme ve tarafı olduğumuz eki protokollerdeki haklara göre tasnif edilmiştir. Her hakkın altında yer verdiğimiz kararlar da içeriğine göre başlıklandırılmıştır.

AİHM’in Ülkemiz ile ilgili başvurularda vermiş olduğu İngilizce ve Fransızca kararların tamamı İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı tercüme edilmekte ve AİHM’in resmi sitesi hudoc.echr.coe.int adresinde yayımlanmaktadır. Çalışmada yer verdiğimiz kararların orijinal içeriğine veya Türkçe tercümesine kolaylıkla ulaşılabilmesi amacıyla kararların linkleri de dipnot olarak belirtilmiştir. Çalışmamızın kamuoyunun ve araştırmacıların doğru bilgilendirilmesine katkı sağlamasını temenni ediyoruz. (İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı)

İÇİNDEKİLER

1. YAŞAM HAKKI İLE İLGİLİ KARARLAR.......................................................2 2. İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMALE YASAĞI İLE İLGİLİ KARARLAR.............5 3. ÖZGÜRLÜK VE GÜVENLİK HAKKI İLE İLGİLİ KARARLAR......................9 4. ADİL YARGILANMA HAKKI İLE İLGİLİ KARARLAR.................................12 5. ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI İLE İLGİLİ KARARLAR..............................16 6. DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ İLE İLGİLİ KARARLAR..........................19 7. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İLE İLGİLİ KARARLAR..........................................19 8. ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ İLE İLGİLİ KARARLAR...........................22 9. MÜLKİYET HAKKI İLE İLGİLİ KARARLAR..............................................22 10. EĞİTİM HAKKIİLE İLGİLİ KARARLAR...................................................27 11. SERBEST SEÇİM HAKKI İLE İLGİLİ KARARLAR.................................27 12. ETKİLİ BİR İÇ HUKUK YOLU OLARAK İNSAN HAKLARI TAZMİNAT KOMİSYONU................29 13. OLAĞANÜSTÜ HAL İŞLEMLERİ İNCELEME KOMİSYONU VE AİHM BAŞVURULARINA ETKİSİ..........31 14. TEDBİR BAŞVURULARINA İLİŞKİN AİHM KARARLARI...................................................32

>> ÜLKEMİZLE İLGİLİ SON DÖNEMDE VERİLEN BAZI AİHM KARARLARI için TIKLAYINIZ

(İhlal Bulunmayan veya Kabuledilemezlik Kararları)

ÜLKEMİZLE İLGİLİ SON DÖNEMDE VERİLEN BAZI AİHM KARARLARI

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ

AYM'nin 2021/6844 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2020/29558 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2021/29767 başvuru numaralı kararı

İHTİYARİ MALİ MESULİYET POLİÇESİNDE TEMİNAT KAPSAMINA ALINMAMIŞ OLAN DEĞER KAYBI TALEBİNE İLİŞKİN AÇILMIŞ DAVANIN REDDİ GEREKİR

EVLENMEDEN ÖNCE DAVALI KADIN ADINA SATIN ALINAN TAŞINMAZIN EDİNİLMESİ İÇİN KULLANILAN KREDİNİN BİR KISMININ EVLİLİK BİRLİĞİ İÇİNDE ÖDENMESİ - SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME

Yargıtay 10. Ceza Dairesi’nin 2023/5701 E. ve 2023/4524 K. sayılı kararı

AYM'nin 2024/60 esas - 2024/74 karar sayılı kararı

AYM'nin 2024/59 esas - 2024/73 karar sayılı kararı