Rahim ağzı kanseri dünyada kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biridir. Her yıl 500.000’den fazla kadına bu hastalığın tanısı konmakta ve 250.000’den fazla kadın da bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Rahim ağzı kanseri hastalarının %80’i gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Rahim ağzı kanseri ölümcül bir hastalıktır ancak rahim ağzı kanserinden korunmak mümkündür. Bu aşı ile hastalığın önlenebileceği aşikardır, aşı hayati önem arz etmekle beraber aşının yapılması tıbben zaruridir. Sosyal Devlet anlayışı gereği bu aşı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmalıdır. Anayasa’nın 56. Maddesinde de sağlık hizmetlerinin yerine getirilmesi ve vatandaşların sağlıklı yaşaması için Devlet’e ödevler yüklemiştir.
ANAYASA Madde 56 – Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.
Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler.
Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir.
Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.
Ülkemizde HPV aşısı ücretsiz yapılmayıp SGK tarafından aşı bedeli karşılanmamaktadır. Aşı isteğe bağlı olarak ve eczaneden satın alınarak yapılmaktadır. Aşınızı satın alıp yaptırdıktan sonra aşı bedelinizin iadesi için hukuki yollara başvurabilirsiniz.
HPV aşı bedelini almak için dikkat edilmesi gerekenler:
1. Eczaneden aşınızı alırken mutlaka fatura isteyip, faturalarınızı saklayınız. Bu faturaların SGK’ya başvuruda ve mahkemede delil olarak sunulması gerekmektedir.
2. Olduğunuz aşıların kutularını atmayınız. (SGK istiyor.)
3. Aşılarınızı olduktan sonra vakit geçirmeden SGK’ya başvuru yapabilirsiniz.
4. SGK’dan gelen red cevabı ile birlikte ilk dozaşıdan itibaren 1 yılık ve her halde 5 yıllık süre içerisinde İş Mahkemesi’nde dava açmalısınız.
Açılan davada bilirkişi raporu alındıktan sonra aşı bedellerinin ödenmesine karar verecektir. Aşağıda örnek dilekçeler ile birlikte aldığımız emsal kararı paylaşıyoruz.
--------***--------
SGK BAŞVURU DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ:
BAŞVURUCU : Beyzanur Bektaş(T.C.-0000000000000)
MUHATAP : İzmir SGK İl Müdürlüğü-İzmir Valiliği Anafartalar Cad. No:2 Konak/İZMİR
KONU : Ödenen aşı bedelinin iadesi talebini içerir ihtarnamedir.
AÇIKLAMALAR :
1. Rahim ağzı kanserini önleyen tek tedavi yöntemi olan HPV aşısının ilk dozunu kendi imkanlarımız ile almış bulunmaktayız. Gardasil adlı aşının tam koruyuculuk sağlaması için iki doz daha yapılması gerekmektedir. Tek doz bedeli olan 790,77 TL 3 toz bedeli toplamda 2372,31TL’ yi kendi imkanlarımız ile ödemiş bulunmaktayız. Ödediğimiz bedellere ait faturalar ekte bulunmaktadır.
2. Dava konusu aşı hayati önem arz etmekle beraber SGK tarafından karşılanan ve muadili bulunan bir aşı değildir. Anayasa ve AİHS’de yer alan en temel haklardan biri olan yaşam hakkının ve sağlık hakkının sağlanması sosyal devlet ilkesi gereğidir. HPV aşısının da devletimizce karşılanması gerekmektedir. Bu konuda emsal kararlar bulunmaktadır.
İş bu sebeple bu ihtarın tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde yukarıda açıkladığımız 2372,31 TL’yi Alıcı Beyzanur Bektaş ,…..BANK ….. İban No’lu olan hesabımıza ivedilikle ödemenizi aksi takdirde aşı bedelinin faiziyle beraber istemi için dava açacağımızı ödenmesi gereken ücret ile beraber yargılama giderlerinden sorumlu olacağınızı ihtar ederiz. 19/09/2022
BAŞVURUCU
Beyzanur Bektaş
EKLER:
1. Aşı makbuzları
--------***--------
DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ:
İZMİR NÖBETÇİ İŞ MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE
DAVACI : Beyzanur BEKTAŞ (TC :0000000000000)
ADRES :
DAVALI : Sosyal Güvenlik Kurumu
ADRESİ :Sosyal Güvenlik Kurumu Ziyabey Cad. No:6 06520 Balgat/ANKARA
KONU : Ödenmeyen aşı bedelinin tahsili hakkında.
DAVA DEĞERİ : 2372,31- TL.(3 doz aşı bedeli)
AÇIKLAMALAR :
Rahim ağzı kanserini önleyen ve tek tedavi yöntemi olan HPV aşısının üç dozunu da kendi imkanlarımla yaptırmış bulunmaktayım. Bu aşının tam koruma sağlayabilmesi için üç doz olarak yapılması gerekmektedir. Ödenen toplam 2372,31 TL’yi (EK-1) sigortam ödememiş olup, kendi imkanlarımla ödemiş bulunmaktayım. Bu ödemelerin tarafıma iadesi için İzmir İl Sosyal Güvenlik Müdürlüğü’ne başvuru yapmış akabinde de 04/10/2022 tebligat tarihli ret cevabını almış bulunmaktayım. (EK-2)
Tarafıma verilen cevapta yaptırdığım GARDASİL isimli aşının Sağlık Uygulama Tebliği eki “Bedeli ödenecek ilaçlar listesinde yer almadığı, Ulusal aşı kapsamında değerlendirilmesi Sağlık Bakanlığının görev alanında bulunduğu” gerekçesiyle başvurum reddedilmiştir.
Gardasil (HPV aşısı) canlı virüs taşımayan bir aşı olup 6 aylık süre içerisinde 3 doz şeklinde uygulanmaktadır. Rahim ağzı kanseri ve genital siğillere neden olan 4 tip virüse karşı yüksek derecede etkin bir aşı olarak kabul edilmektedir. Bu aşıya ilişkin emsal davalarda alınan bilirkişi raporlarında “Rahim agzı kanserinin ülkemizde görülen Human Papilloma Virus (HPV) bulaşması ile oluşan ölümcül ve basta ası ve diger yöntemler ile önlenebilen bir hastalık olduğu, bazı hastalıkların ası ile önlenebileceği ve yok edilebileceğinin bilimsel bir gerçeklik olduğu, bunlar arasında rahim ağzı aşısının da bulunduğu, rahim ağzı kanserine yakalandığında hastalığın ölümcül olduğu gerçeğinden hareket ile aşının hayati öneme haiz olduğu, rahim ağzı kanserine karsı asılama yapılmasının tıbben gerekli olduğu Sağlık Uygulama Tebliğinde dava konusu HPV asının ödeneceğine dair hükmün bulunmadığı, dava konusu asının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bedeli karşılanan muadili asının bulunmadığı “belirtilmiştir. Öte yandan bu aşının anüs kanserine karşı da koruduğu tıbben bilinmektedir.
Rahim ağzı kanseri dünyada kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biridir. Her yıl 500.000’den fazla kadına bu hastalığın tanısı konmakta ve 250.000’den fazla kadın da bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Rahim ağzı kanseri hastalarının %80’i gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Rahim ağzı kanserinden korunmak mümkündür. Rahim ağzı kanseri ölümcül bir hastalıktır. Bu aşı ile hastalığın önlenebileceği aşikardır, aşı hayati önem arz etmekle beraber aşının yapılması tıbben zaruridir. Sosyal Devlet anlayışı gereği bu aşı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmalıdır. Anayasa’nın 56. Maddesinde de sağlık hizmetlerinin yerine getirilmesi ve vatandaşların sağlıklı yaşaması için Devlet’e ödevler yüklemiştir.
Açılan emsal davalarda bilirkişi raporu alındığı göz önünde bulundurularak usul ekonomisi ilkesi tekrar bilirkişi raporu alınmaması bu bilirkişi raporlarının dikkate alınmasını takdir mahkemenizin olmakla beraber aksi kanaatteyseniz bile yeni bir bilirkişi raporu alınmasını talep ederiz.
İşbu nedenlerle ödenen aşı bedellerinin faiziyle tazmini için dava açmak zaruri olmuştur. Aşı bedellerinin başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle beraber davalıdan tazminine karar verilmesini talep ediyoruz.
HUKUKİ NEDENLER : AİHS, Anayasa, SGK, 6100 S. K. m. 2, 5, 6, 106.
HUKUKİ DELİLLER :
Aşılara ilişkin makbuzlar, emsal kararlar, Yargıtay kararları, Bilirkişi , tanık , her türlü sair delil.
SONUÇ VE İSTEM :
Yukarıda açıklanan sebeplerle;
1. Davamızın KABÜLÜNE ,
2. Aşı ücretlerinin davalıya başvuru tarihinden itibaren faiziyle beraber tazminine,
Tüm yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ederiz. 19/10/2022
DAVACI
BEYZANUR BEKTAŞ
EKLER:
1. Gardasil aşı makbuzları,
2. SGK başvuru cevabı,
--------***--------
>> İZMİR 12. İŞ MAHKEMESİ'NİN KARARI İÇİN TIKLAYINIZ
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
İZMİR
12. İŞ MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/434 Esas
KARAR NO : 2023/192
HAKİM :
KATİP :
DAVACI : BEYZANUR BEKTAŞ -
İZMİR
VEKİLİ :
DAVALI : SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
VEKİLLERİ :
DAVA : Alacak (Sosyal Güvenlik Hukukundan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 19/10/2022
KARAR TARİHİ : 02/06/2023
GEREKÇELİ KARAR YAZIM TARİHİ : 26/06/2023
Mahkememizde görülmekte bulunan Alacak (Sosyal Güvenlik Hukukundan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı taraf dava dilekçesinde özetle; kendisinin rahim ağzı kanserini önlemek adına yaptırmış olduğu Gardasil isimli aşıyı üç doz şeklinde kendi imkanları ile yaptırdığını, bedelinin kurum tarafından kendisine iadesi için kuruma başvuruda bulunduğu, kurum tarafından bedeli ödenecek ilaçlar listesinde yer almadığından talebinin reddine karar verildiği, yapılan aşının kanseri önleme amacıyla ileride oluşabilecek daha büyük hastalıklara karşı tedbir amacıyla yapıldığını bu nedenle bedeli kendisi tarafından ödenen 2.372,31 TL'nin başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın yersiz olduğunu, dava konusuz aşının kurum tarafından bedeli ödenecekler listesinde yer almadığını, bu nedenle ilaç bedelinin kurum tarafından ödenmesi talebinin reddine ilişkin kurum işleminin yerinde olduğunu, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
DELİLLER:
SGK kayıtları, bilirkişi incelemesi
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Davacı Beyzanur BEKTAŞ tarafından 3 adet(3 doz) Gardasil 4 isimli HPV aşısını toplam 2372,31 TL ödeyerek eczaneden satın alması ve uygulaması üzerine İzmir İl Sosyal Güvenlik Müdürlüğünce söz konusu Gardasil adlı aşının Sağlık Uygulama Tebliği ekinde Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesinde yer almadığı ulusal aşı kapsamında değerlendirilmesi Sağlık Bakanlığının görev alanında bulunduğu gerekçesi ile ödenmesi talebinin ret edildiği bunu üzerine 2.372,31 TL aşı bedelinin davalıdan tahsili için dava açıldığı görülmüştür.
Rahim Ağzı Kanseri, dünyada en sık görülen 4. kanser türüdür ve yılda yaklaşık olarak 550000 adet Rahim Ağzı Kanseri tanısı konmaktadır. Dünya istatistiklerine göre ölüm oranı %52 dir, yani yılda yaklaşık 275000 kadın, rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ayrıca HPV ile ilişkili olan alt genital bölge ve ağız boşluğu kanserleri(Penis,anus,vagina,vulva,yutak vs), 150000/Yıl oranında görülmektedir. Tüm Rahim Ağzı Kanserlerinin %85' i gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir ve düşük ve orta gelirli ülkelerde en sık görülen 2. Kanser türüdür. Rahim Ağzı Kanseri, sıklıkla 30 yaş üzeri genç kadınların hastalığıdır ve vakaların %40'ı 20-44 yaşlar arasında, %24'ü ise 45-54 yaşlar arasında görülmektedir.
Türkiye'de 15-44 arası yaştaki kadınlarda görülen 5. sıklıktaki kanser türüdür. Hergün 7 kadına Rahim Ağzı Kanseri tanısı konmakta ve bunların 3 tanesi kaybedilmektedir. Anlaşılacağı üzere Rahim ağzı Kanseri ölümcül bir hastalıktır ancak korunmak mümkündür.
Dr.Zur Hansen HPV nin rahim ağzı kanserindeki rolünü ispatlamış ve 2008 yılı Nobel Fizyoloji ve Tıp ödülünü almıştır(2). HPV, yani Human Papilloma Virusu cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalık sebebidir, hayatları boyunca cinsel aktif çağdaki kadınların %85 i, erkeklerin %90 ı bu virus ile enfekte olurlar ancak genç bireylerde bunların %90 ı 2 yıl içinde kaybolur. Türkiye'de 2013-2018 yılları arasında 4000000 dan fazla 30 yaş üzeri kadında yapılan HPV taramasında % 4,39 pozitif bulunmuştur.
HPV 100 den fazla tipe sahiptir; 6,11,42,43,44 kanser oluşumu açısından düşük risklidir, 6 ve 11 genital siğil oluşumundan sorumludur. 16,18,31,33,35,45,52,56,58,59 ve 68 ise yüksek riskli olan onkojenik tiplerdir. 16 en sık rahim ağzı kanseri sebebidir, 16 ve 18 tüm rahim ağzı kanserlerinin %70 inden sorumludur. Virusla enfekte olanların %10-20 i persiste olur ve 15-20 yıl sonunda çeşitli basamaklardan geçerek kanserle sonuçlanırlar. Ayni zamanda vagina,kadın dış genital organ (vulva), penis, anus ve yutak kanserlerine de sebep olurlar.
Rahim ağzı kanseri, bölgenin anatomisi nedeniyle çok erken dönemde yayılım yapar ve cerrahi tedavi seçeneği ortadan kalkar yani tanı konduğunda pek çok vaka için geç kalınmıştır.
Kanserden korunmak için sırasıyla 1 - Primer önlem: Cinsel perhiz, Condom ve aşı, 2 - Sekonder önlem: Tarama sayılabilir. HPV aşılaması ve HPV taraması ile serviks kanserinin nadir görülen bir kanser olması hedeflenmektedir. Aşılar birincil, HPV taramaları ikincil korumada etkilidir.
Genel anlamda aşıların tarih boyunca çok fazla zarar veren ve ölüme neden olan hastalıklara karşı hastalık oluşması ve ölümde azalmaya yol açtığı kanıtlanmıştır: Aşı sayesinde Hepatit B %72 azalma, kızamık, difteri,kızamıkçık %99 azalma, çocuk felci ve çiçek hastalıklarında tam eradikasyon (hastalığın etkeniyle beraber yeryüzünden yok edilmesi) sağlanmıştır. Tabiiki aşı tedavi değil, önleyici bir tedbirdir. ABD 'de 12 yaş tüm kızların HPV için aşılanması durumunda bu grubun(aşılı, 12 yaş kızlar) yaşamları boyunca olası 200000 HPV enfeksiyonu,100000 anormal rahim ağzı sitolojisi (hücre biyolojisi) ve 3300 rahim ağzı kanseri vakasının engellenmiş olabileceği tahmini yapılmıştır.
HPV aşısının bulunmasının üzerinden bugüne dek 17 yıl geçmiş ve yapılan çalışmalar aşının etkinliği ve güvenilirliğini kanıtlamış, aşı kullanımı sonrası 10 yıllık veriler incelendiğinde HPV 16,18 yaygınlığında azalma, CIN II lezyonlarında azalma görülmüştür.
İsveç 2009 yılında aşılama programını başlatmış, 2020 yılında rahim ağzı kanserinde yaş gruplarına göre %53 - %88 azalma tespit edilmiştir.
Birleşik Krallık aşılamaya 2008 yılında başlamış ve 2021 yılında rahim ağzı kanserinde yaş gruplarına göre %34 - %87 azalma tespit edilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü, 15 yaşından önce cinsiyet fark etmeksizin tüm çocukların en az %90’ı aşılanabilirse, kadınlar 35 ve 45 yaşlarında en az iki HPV testi yaptırırsa ve kanser öncesi lezyonlar ile kanserlerin %90’ı tedavi edilirse 2120 yılında rahim ağzı kanserinin tüm dünyadan yok olacağını açıklamıştır. Bugün için Dünyada 5, Türkiye'de 3 çeşit HPV aşısı bulunmaktadır. Bunlar 2,4 ve 9 tip HPV virusuna karşı etkilidirler ve Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ), tüm aşıları kansere karşı eşit koruyucu olarak kabul etmektedir. 2022 yılında DSÖ üyesi ülkelerin %66 sı, düşük gelirli 80 ülkenin 20 si HPV aşısını Ulusal aşı programlarına almışlardır ve aşı HPV geçirilmesi ya da geçirilmemesine bakılmaksızın uygulanmaktadır.
Tüm dosya kapsamı ile rahim ağzı kanserinin ölümcül hastalık olduğu ve aşının ise hayati öneme haiz olup rahim ağzı kanserine karşı aşılama yapılmasının tıbben gerekli olduğu, bu aşı ile anılan kanserin önlenebileceği bu nedenle yapılması zaruri olduğu anlaşılmakla davacının davasının kabulü gerektiği sonuç ve kanaatine varılmakla aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
Davacının davasının KABULÜNE;
2.372,31 TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan TAHSİLİNE;
Davalı kurum harçtan muaf olduğundan yeniden alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından yatırılan peşin harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
2.371,31 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
Davacı tarafın yapmış olduğu 900,00TL bilirkişi ücreti, 135,00TL tebligat ve müzekkere gideri toplam 1.035,00TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
Gider avansların arta kalan kısımların karar kesinleştikten sonra talep halinde taraflara ayrı ayrı ödenmesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzlerine karşı tebliğ tarihinden itibaren miktar yönünden kesine olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 02/06/2023
Katip
e-imzalıdır
Hakim
e-imzalıdır
Av. Beyzanur BEKTAŞ
