İDARİ PARA CEZASI TAHAKKUKUNUN İPTALİ VE YERSİZ ÖDENEN MİKTARIN YASAL FAİZİ İLE TAHSİLİ İSTEMİ

T.C. YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ E. 2016/13487 K. 2019/37 T. 14.1.2019

* İDARİ PARA CEZASI TAHAKKUKUNUN İPTALİ VE YERSİZ ÖDENEN MİKTARIN YASAL FAİZİ İLE TAHSİLİ İSTEMİ ( Mahkemece İdari Para Cezasının İptali Yönünden Görevsizlik Kararı Vermek İdari Para Cezasının İdari Aşamada Kesinleşmesi veya İdare Mahkemesine Müracaat Halinde Bekletici Mesele Yapılarak Diğer Talepler Yönünden Sonucuna Göre Karar Vermek Gerektiği - Bu Maddi ve Hukuki Olgular Gözetilmeksizin Eksik İnceleme ve Yanılgılı Değerlendirme Sonucu Hüküm Kurulmasının Usul ve Yasaya Aykırı Olduğu )

* ÇÖZÜMLENMESİ DANIŞTAYIN İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİNİN GÖREVLERİNE GİREN DAVALAR ( Adli ve Askeri Yargı Yerlerine Açılmış Bulunan Davaların Görev Noktasından Reddi Halinde Bu Husustaki Kararların Kesinleşmesini İzleyen Günden İtibaren Otuz Gün İçinde Görevli Mahkemede Dava Açılabileceği - Görevsiz Yargı Merciine Başvurma Tarihinin Danıştaya İdare ve Vergi Mahkemelerine Başvurma Tarihi Olarak Kabul Edileceği )

* GÖREVSİZLİK KARARI ( İdari Para Cezası Tahakkukunun İptali ve Yersiz Ödenen Miktarın Yasal Faizi ile Tahsili İstemi - Mahkemece İdari Para Cezasının İptali Yönünden Görevsizlik Kararı Vermek İdari Para Cezasının İdari Aşamada Kesinleşmesi veya İdare Mahkemesine Müracaat Halinde Bekletici Mesele Yapılarak Diğer Talepler Yönünden Sonucuna Göre Karar Vermek Gerektiği/Bu Maddi ve Hukuki Olgular Gözetilmeksizin Eksik İnceleme ve Yanılgılı Değerlendirme Sonucu Hüküm Kurulmasının Usul ve Yasaya Aykırı Olduğu )

2577/m. 9

ÖZET : Dava, idari para cezası tahakkukunun iptali ve bu nedenle yersiz ödenen miktarın yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir. Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir.

Mahkemece, idari para cezasının iptali yönünden görevsizlik kararı vermek, idari para cezasının idari aşamada kesinleşmesi veya idare mahkemesine müracaat halinde bekletici mesele yapılarak diğer talepler yönünden sonucuna göre bir karar vermek gerekir.Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırıdır.

DAVA : Dava, idari para cezası tahakkukunun iptali ve bu nedenle yersiz ödenen 2.969,00 TL'nin yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.

Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi:

KARAR : İdari para cezaları ile ilgili 5510 Sayılı Yasada özel bir düzenleme getirilmiştir. Buna göre “İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.”

2709 Sayılı T.C. Anayasası'nın “Temel hak ve hürriyetlerin korunması” başlıklı 40.maddesi uyarınca; “Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir.”

Maddeye 03.10.2001 tarihli 4709 Sayılı Kanun'un 16. maddesiyle eklenen 2. fıkra uyarınca “Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilerine başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır”.

Bu bağlamda anılan madde hükmüyle hak arama özgürlüğü Anayasal bir kurum olarak, diğer temel haklar gibi düzenlenmiş ve Anayasa güvencesine bağlanmış, Anayasa'da kişinin hak arama özgürlüğü ile kişilik değerleri güvence altına alınmıştır.

Vatandaşlara hak arama özgürlüğü konusunda anayasal bir hak tanınırken, Devlete de, onların bu haktan yararlanmayı sağlayacak şartları hazırlama görevi yüklenmiştir. Devlet için öngörülen bu zorunluluk ilgilinin Anayasal haklar içinde yer alan hak arama özgürlüğünün yaşama geçirilmesini sağlayacaktır.

Bu anayasal görevin yerine getirilmesi için getirilen yasal düzenlemeler ve kurulan kurumların görevleri de bu bilinçle değerlendirilmelidir.

Bu kapsamda Anayasal teminat altına alınmış hak arama özgürlüğünden bahsedebilmek için Devletin işlemlerinde işleme karşı başvuru yollarını ve süresini açıkça, vatandaşında kuşku ve tereddüt uyandırmayacak şekilde göstermesi gerekmektedir.

Bu görevin yerine getirildiğinin kabulü için SGK alacaklarının tahsiline yönelik işlemlerin tamamında ilgili mevzuatın vergi alacaklarının tahsili ile SGK alacaklarının tahsiline ilişkin olarak uygulanmasındaki farklılıklar da dikkate alınarak ilgiliye, işleme karşı başvurabileceği kanun yolu ve süresinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir. (HGK, 02.11.2011 tarih, 2011/21-571-680)

Somut olayda davacının Kurum yazısını 15.10.2015 tarihinde tebliğ aldığı, 30.10.2015 varide tarihli dilekçeyle Kuruma itiraz ettiği, tarihsiz komisyon kararı ile itirazın red edildiği anlaşılmaktadır. Kurumun, davacının itirazını reddederek itiraz merciinin İdare mahkemesi olması gerektiği yönünde kanun yollarını açıkça gösterici işlem tesis etmediğinden dava, görevli olmayan iş mahkemesine açılmıştır. Ancak, davacının istirdat talebi yönünden iş mahkemesinin görevi devam etmektedir.

İdari Yargılama Usulü Kanunun 9. maddesindeki düzenlemeye göre, “Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir.”

Yukarıda açıklanan nedenlerle mahkemece yapılacak iş, idari para cezasının iptali yönünden görevsizlik kararı vermek, idari para cezasının idari aşamada kesinleşmesi veya idare mahkemesine müracaat halinde bekletici mesele yapılarak diğer talepler yönünden sonucuna göre bir karar vermekten ibaret olacaktır.

Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 14.01.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.

kazanci.com.tr

İDARİ PARA CEZASI TAHAKKUKUNUN İPTALİ VE YERSİZ ÖDENEN MİKTARIN YASAL FAİZİ İLE TAHSİLİ İSTEMİ

AYM'nin 2007/16 esas - 2009/147 karar sayılı kararı

ALACAKLI FERAGAT ETTİĞİ DÖNEME İLİŞKİN NAFAKAYI TEKRAREN İKİNCİ TAKİPTE İSTEYEMEZ İSE DE, FERAGAT DÖNEMİ DIŞINDA KALAN BİRİKMİŞ TEDBİR NAFAKASINI İSTEMESİ MÜMKÜNDÜR

BOŞANMA - ZİNA - NÜFUS KAYDI DELİLİ

İstinaf İncelemesinde Tutuklama veya Adli Kontrol Kararı

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ