KIDEM TAZMİNATI, İHBAR TAZMİNATI, YILLIK İZİN ÜCRETİ VE ÜCRET ALACAKLARI İŞÇİ TARAFINDAN BİLİNMEKLE KURAL OLARAK BELİRSİZ ALACAK DAVASINA KONU EDİLMEYECEĞİ

YARGITAY

9. HUKUK DAİRESİ

Esas Numarası: 2016/26476

Karar Numarası: 2020/7547

Karar Tarihi: 14.09.2020

KIDEM TAZMİNATI, İHBAR TAZMİNATI, YILLIK İZİN ÜCRETİ VE ÜCRET ALACAKLARI İŞÇİ TARAFINDAN BİLİNMEKLE KURAL OLARAK BELİRSİZ ALACAK DAVASINA KONU EDİLMEYECEĞİ - Davanın Belirsiz Alacak Davası Şeklinde Açılabilmesi İçin, Davanın Açıldığı Tarih İtibariyle Uyuşmazlığa Konu Alacağın Miktar Veya Değerinin Tam Ve Kesin Olarak Davacı Tarafça Belirlenememesi Gerektiği - Sırf Taraflar Arasında Alacak Miktarı Bakımından Uyuşmazlık Bulunmasının, Talep Sonucunun Belirlenmesinin Davacıdan Beklenemeyecek Olması Anlamına Gelmediği - Önemli Olanın Objektif Olarak Talep Sonucunun Belirlenmesinin Davacıdan Beklenemeyecek Olması Hususu Olduğu - Alacağın Hangi Hallerde Belirsiz, Hangi Hallerde Belirli Veya Belirlenebilir Olduğu Hususunda Kesin Bir Sınıflandırma Yapılmasının Mümkün Olmadığı - Her Bir Davaya Konu Alacak Bakımından Somut Olayın Özelliklerinin Nazara Alınarak Sonuca Gidilmesi Gerektiği - Hesabın Unsurları Olan Sosyal Hakların (Ayni Olarak Sağlanan Yemek Yardımı Gibi) Miktarı, İşveren Tarafından Sunulacak Belgeler Veya Yargılama İle Belirlenecek İse Kıdem Ve İhbar Tazminatının Belirsiz Alacak Davasına Konu Edilebileceği

SÜRPRİZ KARAR VERME YASAĞI - Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Tarafından Daha Önce Verilen Kararlarda Hukuki Yarar Yokluğu Sebebiyle Dava Şartı Yokluğuna Bağlı Davanın Reddi Kararları Verilmediği - Aynı Dairenin Görev Alanındaki Bölgelerden Gelen Dosyalarda Birleşme Öncesi Uygulamalarına Güven Duyularak Açılan Davalarda Aynı Dairenin Önceki Uygulamalarına Devam Edileceği - Hukuki Belirlilik Ve Öngörülebilirlik İlkeleri Ve Sürpriz Karar Verme Yasağı Gereği Birleşme Tarihinden Önce Belirtilen Esasları Dikkate Alan İlk Kararın Yayını Tarihinden Sonra Açılan Davalarda Belirtilen İlkelerin Uygulanacağı - Açıklanan Kararın Yayınından Önce Açılan Davalarda Her İki Daire Görev Alanına Giren Bölgelerde Verilen Kararlar Bakımından Yargıtay 9. Hukuk Dairesi İle Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin Önceki Uygulamalarına Devam Edileceği – Yargıtay 9.Hukuk Dairesi Tarafından Daha Önce Verilen Kararlarda Hukuki Yarar Yokluğu Sebebiyle Dava Şartı Yokluğuna Bağlı Davanın Reddi Kararları Verilmediğinden Dairenin Görüşüne Güvenilerek Belirsiz Alacak Şeklinde Açılan Bu Davada Belirtilen Hususun Bozma Nedeni Yapılmadığı

DAVANIN AÇILDIĞI TARİHTE ALACAĞIN MİKTARI YAHUT DEĞERİ BELİRLENEBİLİR DURUMDA İSE, DAVA ŞARTI YOKLUĞUNDAN DAVANIN USULDEN REDDİNE KARAR VERİLMESİ GEREKTİĞİ - Alacağın Belirli Veya Belirlenebilir Nitelikte Olması Durumunda, Belirsiz Alacak Davası Açılarak Bu Davanın Sağladığı İmkânlardan Yararlanmanın Mümkün Olmadığı - Hukuki Yarar Eksikliğinin Tamamlanabilir Dava Şartı Olmadığı - Şartları Olmadığı Halde Açılan Belirsiz Alacak Davasında Davacıya Süre Verilerek Hukuki Yarar Eksikliğini Tamamlama İmkânı Olmadığı - Şartları Mevcut Olan Belirsiz Alacak Davasında Yapılan Yargılama İle Alacağın Belirli Hale Gelmesi Durumunda Hâkimin Geçici Talep Sonucunu Kesin Talep Sonucuna Dönüştürmesi İçin Alacaklıya Süre Vermesi Gerektiği

6100k/107

4857k/17, 41, 57

1475/14

ÖZETİ: Yargıtay 9.Hukuk Dairesi tarafından daha önce verilen kararlarda hukuki yarar yokluğu sebebiyle dava şartı yokluğuna bağlı davanın reddi kararları verilmediğinden aynı Dairenin görev alanındaki bölgelerden gelen dosyalarda birleşme öncesi uygulamalarına güven duyularak açılan davalarda aynı Dairenin önceki uygulamalarına devam edilecektir. Hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri ve sürpriz karar verme yasağı gereği birleşme tarihinden önce yukarıda belirtilen esasları dikkate alan ilk kararın Yargıtay Kararları Dergisi veya başkaca yolla yayını tarihinden sonra açılan davalarda belirtilen ilkeler uygulanacaktır. Başka bir anlatımla açıklanan kararın yayınından önce açılan davalarda her iki Daire görev alanına giren bölgelerde verilen kararlar bakımından Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ile Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin önceki uygulamalarına devam edilecektir. Davacı tarafça kıdem tazminatı, fazla çalışma, fazla çalışma alacağının %5 fazlası, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacakları talep edilerek belirsiz alacak davası açılmıştır. Davanın açıldığı tarihte kıdem tazminatı miktarı belirlenebilir olduğundan belirsiz alacak davasına konu edilmez. Yargıtay 9.Hukuk Dairesi tarafından daha önce verilen kararlarda hukuki yarar yokluğu sebebiyle dava şartı yokluğuna bağlı davanın reddi kararları verilmediğinden Dairenin görüşüne güvenilerek belirsiz alacak şeklinde açılan bu davada hükmün onanması gerekmektedir.

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi H.A.Ü tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Kanunu'nun 107. maddesiyle, mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nda yer almayan yeni bir dava türü olarak belirsiz alacak ve tespit davası kabul edilmiştir.

6100 sayılı Kanunun 107. maddesinin 1. fıkrasına göre, “Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir”.

6100 sayılı Kanunun 107. maddenin 2. fıkrasında, karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda davacının, iddianın genişletilmesi yasağına tâbi olmaksızın davanın başında belirtmiş olduğu talebini artırabileceği hüküm altına alınmış, madde gerekçesinde de "karşı tarafın verdiği bilgiler ve sunduğu delillerle ya da delillerin incelenmesi ve tahkikat işlemleri sonucu (örneğin bilirkişi ya da keşif incelemesi sonucu)" belirlenebilme hali açıklanmıştır.

Davanın belirsiz alacak davası şeklinde açılabilmesi için, davanın açıldığı tarih itibariyle uyuşmazlığa konu alacağın miktar veya değerinin tam ve kesin olarak davacı tarafça belirlenememesi gereklidir. Belirleyememe hali, davacının gerekli dikkat ve özeni göstermesine rağmen miktar veya değerin belirlenmesinin kendisinden gerçekten beklenilmemesi durumuna ya da objektif olarak imkânsızlığa dayanmalıdır. Davacının alacağının miktar veya değerini belirleyebilmesi için elinde bulunması gerekli bilgi ve belgelere sahip olmaması ve bu belgelere dava açma hazırlığı döneminde ulaşmasının da (gerçekten) mümkün olmaması ve dolayısıyla alacağın miktarının belirlenmesinin karşı tarafın elinde bulunan bilgi ve belgelerin sunulmasıyla mümkün hale geleceği durumlarda alacak belirsiz kabul edilmelidir. Alacağın miktarının belirlenebilmesinin hâkimin takdirine bağlı olduğu durumlarda hukuki imkânsızlık söz konusu olur. Bu durumda davacı alacaklı, hâkimin takdir yetkisini nasıl kullanacağını bilemeyeceği için davanın açıldığı tarihte alacağının miktarını belirleyebilecek durumda değildir.

Sırf taraflar arasında alacak miktarı bakımından uyuşmazlık bulunması, talep sonucunun belirlenmesinin davacıdan beklenemeyecek olması anlamına gelmez. Önemli olan objektif olarak talep sonucunun belirlenmesinin davacıdan beklenemeyecek olmasıdır.

Alacağın hangi hallerde belirsiz, hangi hallerde belirli veya belirlenebilir olduğu hususunda kesin bir sınıflandırma yapılması mümkün olmayıp, her bir davaya konu alacak bakımından somut olayın özelliklerinin nazara alınarak sonuca gidilmesi gereklidir. İş yargılamasında sıklıkla davaların yığılması söz konusu olmakla alacağın belirsiz olma kriterleri her bir talep için ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Diğer yandan, aynı dava dilekçesinde talep yığılması şeklinde bazı alacaklar için belirsiz alacak davası bazıları için kısmi dava açılmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.

Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti ve ücret alacakları işçi tarafından bilinmekle kural olarak belirsiz alacak davasına konu edilmez. Ancak hesabın unsurları olan sosyal hakların (ayni olarak sağlanan yemek yardımı gibi) miktarının belirlenmesi işveren tarafından sunulacak belgelere veya yargılama ile belirlenecek ise kıdem ve ihbar tazminatı belirsiz alacak davasına konu edilebilir.

Madde gerekçesinde "Alacaklının bu tür bir dava açması için, dava açacağı miktar ya da değeri tam ve kesin olarak gerçekten belirlemesi mümkün olmamalı ya da bu objektif olarak imkânsız olmalıdır. Açılacak davanın miktarı biliniyor yahut tespit edilebiliyorsa, böyle bir dava açılamaz. Çünkü, her davada arandığı gibi, burada da hukukî yarar aranacaktır, böyle bir durumda hukukî yararın bulunduğundan söz edilemez. Özellikle, kısmî davaya ilişkin yeni hükümler de dikkate alınıp birlikte değerlendirildiğinde, baştan tespiti mümkün olan hâllerde bu yola başvurulması kabul edilemez." şeklindeki açıklamayla, alacağın belirli veya belirlenebilir nitelikte olması durumunda, belirsiz alacak davası açılarak bu davanın sağladığı imkânlardan yararlanmanın mümkün olmadığına işaret edilmiştir. Şu halde davanın açıldığı tarihte alacağın miktarı yahut değeri belirlenebilir durumda ise, dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmelidir. Burada hukuki yarar eksikliğinin tamamlanabilir dava şartı olmadığı sonucuna varılmıştır. 7251 sayılı Kanun ile 107. maddede yapılan değişiklikler şartları olmadığı halde açılan belirsiz alacak davasında davacıya süre verilerek hukuki yarar eksikliğini tamamlama imkânı tanımamaktadır. Dairemizce sözü edilen düzenleme, şartları mevcut olan belirsiz alacak davasında yapılan yargılama ile alacağın belirli hale gelmesi durumunda hâkimin geçici talep sonucunu kesin talep sonucuna dönüştürmesi için alacaklıya süre vermesi gerektiği yönünde değerlendirilmiştir.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesi tarafından daha önce verilen kararlarda hukuki yarar yokluğu sebebiyle dava şartı yokluğuna bağlı davanın reddi kararları verilmediğinden aynı Dairenin görev alanındaki bölgelerden gelen dosyalarda birleşme öncesi uygulamalarına güven duyularak açılan davalarda aynı Dairenin önceki uygulamalarına devam edilecektir.

Hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri ve sürpriz karar verme yasağı gereği birleşme tarihinden önce yukarıda belirtilen esasları dikkate alan ilk kararın Yargıtay Kararları Dergisi veya başkaca yolla yayını tarihinden sonra açılan davalarda belirtilen ilkeler uygulanacaktır. Başka bir anlatımla açıklanan kararın yayınından önce açılan davalarda her iki Daire görev alanına giren bölgelerde verilen kararlar bakımından Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ile Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin önceki uygulamalarına devam edilecektir.

Somut uyuşmazlıkta, davacı tarafça kıdem tazminatı, fazla çalışma, fazla çalışma alacağının %5 fazlası, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacakları talep edilerek belirsiz alacak davası açılmıştır. Davanın açıldığı tarihte kıdem tazminatı miktarı belirlenebilir olduğundan belirsiz alacak davasına konu edilmez. Ancak yukarıda açıklandığı üzere Yargıtay 9.Hukuk Dairesi tarafından daha önce verilen kararlarda hukuki yarar yokluğu sebebiyle dava şartı yokluğuna bağlı davanın reddi kararları verilmediğinden Dairenin görüşüne güvenilerek belirsiz alacak şeklinde açılan bu davada belirtilen husus bozma nedeni yapılmamıştır.

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalılar vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine, 14/09/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

legalbank.net

KIDEM TAZMİNATI, İHBAR TAZMİNATI, YILLIK İZİN ÜCRETİ VE ÜCRET ALACAKLARI İŞÇİ TARAFINDAN BİLİNMEKLE KURAL OLARAK BELİRSİZ ALACAK DAVASINA KONU EDİLMEYECEĞİ

BOŞANMA - ZİNA - NÜFUS KAYDI DELİLİ

İstinaf İncelemesinde Tutuklama veya Adli Kontrol Kararı

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ