İkinci el araç alım satımlarında rastlanan bir durum olan, aracın kilometre sayacına müdahale edilerek mevcut kilometresinin düşürülmesi, araçta değer kaybına yol açmaktadır. Kilometre sayacına müdahale sonucu araç değerinden daha fazla bir bedelle alıcıya satılmaktadır. Bu durumu bilmeden aracı satın alan alıcı, araçta meydana gelen değer kaybı nedeniyle maddi anlamda zarara uğramaktadır. Aracın kilometre sayacına müdahale edilerek, kilometresinin düşürüldüğünü bilmeden aracı satın alan alıcının, kendisine aracı satan kişiden maddi zararını (değer kaybı) talep etme hakkı mevcuttur.
İkinci el araçlarda kilometre bilgisi, bir aracın değerine etki eden en önemli unsurlardan biridir. Zira kilometresi ilerlemiş ikinci el bir araç ile, fazla kilometre yapmamış bir aracın mekanik kondisyonları arasında fark bulunmaktadır. İleri kilometredeki bir aracın; koltukları, motoru ve şanzıman gibi önemli mekanik parçalarının ömrü azalmış olabilir. Satın alınan aracın kilometre sayacında oynama yapılarak kilometresinin düşürülmesinde satıcının hukuki sorumluluğu bulunmaktadır. Çünkü kilometresi düşürülmüş bir araç, hukuken ayıplı araçtır. Kilometre sayacı incelenerek, sayaçta müdahale olup olmadığı alıcı tarafından ilk bakışta tespit edilmesi mümkün olmadığından, araç kilometresinin düşürülmesi gizli ayıp olarak kabul edilmektedir. Gizli ayıp olarak kabul edilen kilometre düşürme işleminin, olağan bir gözlemle ortaya çıkartılabilmesi çok zordur. Ancak PTT KM Sorgusu veyahut uzman kişilerce aracın beynine bakılması ile ortaya çıkarılabilecek bir işlemdir.
Gizli ayıp niteliğinde olan araç km düşürme işleminden aracı satan kişi, bu durumu bilmese dahi sorumludur. Alıcının bu durumu bildiği ve aracı bu haliyle bilerek aldığını ispat yükü satıcıdadır. Satıcı kendisinden önce km sayacına müdahale edildiği savunmasını öne sürerek alıcının uğradığı zararı gidermekten kurtulamaz. Ancak alıcının uğradığı zararı gidererek, eğer km sayacına müdahale kendisi tarafından yapılmamış ise, aracı satın aldığı kişiye ödediği bu bedeli rücu etme hakkına sahiptir.
Km düşüklüğü nedeniyle değer kaybı, satış tarihindeki aracın kilometresi düşürülmüş halinin ikinci el piyasasındaki değeri ile, aracın orijinal kilometresindeki halinin ikinci el piyasasındaki değeri arasındaki farktır. Bir örnek ile açıklamak gerekirse, X marka 2016 model ve 400.000 km yapmış bir aracın değeri 400.000 TL iken, aynı aracın kilometre sayacına müdahale edilerek 200.000 km olarak 500.000 TL’ye satıldığını varsayarsak, kilometre sayacına müdahale sonucu bu iki araç arasında 100.000 TL fark meydana gelmiştir, işte bu fark alıcının satıcıdan talep edebileceği maddi zararıdır.
Av. Mücahit BEYAZ
