MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ - BOZMAYA UYMA - USULİ KAZANILMIŞ HAK

T.C. YARGITAY 21. HUKUK DAİRESİ E. 2017/1244 K. 2018/7167 T. 9.10.2018

* MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ ( Meslek Hastalığı Sonucu Davacının Maluliyete Uğraması Sebebiyle - Bozma İlamında Açıkça Kurumca Bağlanan Gelirlerin İlk Peşin Değerinin Rücu Edilebilecek Kısmının Hesaplanarak Bozmadan Önce Alınan Hesap Bilirkişi Raporunda Belirlenen Zarar Tutarından İndirilmesi Gerektiğine İşaret Edildiği/Bozmadan Sonra Alınan Rapora İtibar Edilmesinin Uyulan Bozma Kararına ve Davalı Lehine Oluşan Usuli Kazanılmış Hakka Aykırı Olduğu )

* BOZMAYA UYMA ( Bozma İlamı Uyarınca Kurumca Bağlanan Gelirlerin İlk Peşin Değerinin Rücu Edilebilecek Kısmının Hesaplanarak Bozmadan Önce Alınan Hesap Bilirkişi Raporunda Belirlenen Zarar Tutarından İndirilmesi Gerektiği/Bozmadan Sonra Alınan Rapora İtibar Edilmesinin Uyulan Bozma Kararına ve Davalı Lehine Oluşan Usuli Kazanılmış Hakka Aykırılık Taşıdığı - Meslek Hastalığı Sonucu Davacının Maluliyete Uğraması Sebebiyle Maddi ve Manevi Zararlarının Giderilmesi İstemi )

* KAÇINILMAZLIK ( Hukuksal ve Teknik Anlamda Fennen Yani İşverence Mevzuatın Öngördüğü Tüm Önlemlerin Alınmış Olduğu Koşullarda Dahi Önlenmesi Mümkün Bulunmayan Durum ve Sonuçları İfade Ettiği - Bozma Kararının İşaret Ettiği Hesap Raporundaki Verilere Göre Kaçınılmazlığın %60'ından Davalı İşverenin Sorumlu Olduğu Gözetilerek Davacının Maddi Tazminat Alacağının Belirlenmesi Gerektiği/Belirlenen Bu Tutardan Kurumca Bağlanan Gelirlerin İlk Peşin Değerinin Rücu Edilebilecek Kısmının İndirilmesi Suretiyle Maddi Tazminat Alacağının Hesaplanacağı )

* USULİ KAZANILMIŞ HAK ( Bozma Kararının İşaret Ettiği Hesap Raporundaki Verilere Göre Kaçınılmazlığın %60'ından Davalı İşverenin Sorumlu Olduğu Gözetilerek Davacının Maddi Tazminat Alacağının Belirlenmesi/Belirlenen Bu Tutardan Kurumca Bağlanan Gelirlerin İlk Peşin Değerinin Rücu Edilebilecek Kısmının İndirilmesi Suretiyle Maddi Tazminat Alacağının Hesaplanması Gerektiği - Bozmadan Sonra Alınan Hesap Raporuna İtibar Edilerek Kaçınılmazlığın %40'ından Davalı İşverenin Sorumluluğuna Karar Verilmesinin İsabetsiz Olduğu )

6100/m.373

ÖZET : Dava, meslek hastalığı sonucu davacının maluliyete uğraması sebebiyle maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.

Yerel mahkemece her ne kadar bozma ilamına uyulmuşsa da, bozma ilamında açıkça Kurumca bağlanan gelirlerin ilk peşin değerinin rücu edilebilecek kısmının hesaplanarak, bozmadan önce alınan hesap bilirkişi raporunda belirlenen zarar tutarından indirilmesi gerektiğine işaret edilmişken, bozmadan sonra alınan rapora itibar edilmesi uyulan bozma kararına ve davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hakka aykırıdır.

Taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış haklar da dikkate alınarak, önceki bozma kararının işaret ettiği hesap raporu dikkate alınmak suretiyle, bu rapordaki verilere göre kaçınılmazlığın %60'ından davalı işverenin sorumlu olduğu gözetilerek davacının maddi tazminat alacağının belirlenmesi ve belirlenen bu tutardan, kurumca bağlanan gelirlerin ilk peşin değerinin rücu edilebilecek kısmının indirilmesi suretiyle maddi tazminat alacağının belirlenmesi gerekirken; usuli kazanılmış hakka aykırı olacak şekilde bozmadan sonra alınan hesap raporuna itibar etmek, kaçınılmazlığın %40'ından davalı işverenin sorumlu olduğunu değerlendirerek belirlenen bu tazminat alacağından kurumca bağlanan gelirlerin ilk peşin değerinin rücu edilebilecek kısmının indirmek suretiyle maddi tazminat alacağının belirlenmiş olması usul ve yasaya aykırı olmuştur.

DAVA : Davacı, meslek hastalığı sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; bozmaya uyarak ilamda yazılı sebeplerle 87.054,14 TL maddi ve manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmesi ve de duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 09/10/2018 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı vekili ile davalı vekili geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği konuşulup düşünüldü, ve aşağıdaki karar verildi:

1-)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici nedenlere göre, taraf vekillerinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine,

2-)Dava, meslek hastalığı sonucu davacının maluliyete uğraması sebebiyle maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.

Mahkemece davacı lehine 77.054,14 TL maddi tazminat, 10.000 TL manevi tazminatın 12/04/2002 maluliyet tespit tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

Dosya kapsamından Mahkemece verilen 25/10/2013 tarih 2011/347 Esas - 2013/542 Karar sayılı bir önceki kararın Dairemizin 23/09/2014 tarih ve 2014/2100 Esas - 2014/18352 Karar sayılı ilamı ile bozulduğu,Yerel Mahkemece bozmaya uyulduğu anlaşılmaktadır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 6.3.2002 gün ve 1/119-135 Sayılı kararında da belirtildiği üzere; bozma kararına uyması ile Mahkemenin bozma kararı doğrultusunda işlem yapma yükümlüğü doğar. Bu ilke Usul Kanunun dayandığı ana esaslardan olup kamu düzeni ile ilgilidir. Yargıtayın bozma kararına uymuş olan Mahkemenin, bozma gereğince değerlendirme yaparak yeni hükmünü tesis etme zorunluluğu vardır.

Öte yandan usuli kazanılmış hak kavramı, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.

Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.( HGK.nun 12.07.2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03.12.2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.) Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09.05.1960 T., 21/9; 04.02.1959 gün 13/5 Sayılı İçtihadı Birleştirme kararı)

Bu açıklamalardan olarak yerel mahkeme her ne kadar dairemizin yukarda esas ve karar numarası verilen bozma ilamına uyulmuşsa da, bozma ilamında açıkça Kurumca bağlanan gelirlerin ilk peşin değerinin rücu edilebilecek kısmının hesaplanarak, bozmadan önce alınan hesap bilirkişi raporunda belirlenen zarar tutarından indirilmesi gerektiğine işaret edilmişken, mahkemece bozmadan sonra alınan 22.05.2016 tarihli rapora itibar edilmesi uyulan bozma kararına ve davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hakka aykırı olmuştur.

3-) Öte yandan taraflar arasında kaçınılmazlıktan davalının sorumluluğu noktasında da uyuşmazlık bulunduğu anlaşılmaktadır.

Kaçınılmazlık; hukuksal ve teknik anlamda; fennen önlenmesi mümkün bulunmayan başka bir anlatımla, işverence mevzuatın öngördüğü tüm önlemlerin alınmış olduğu koşullarda dahi önlenmesi mümkün bulunmayan durum ve sonuçları ifade eder.

Bir olayın tamamen kaçınılmazlık sonucu meydana geldiğinin saptanması halinde hakim, işverenin sorumluluğunu, Borçlar Kanunu'nun 43. maddesini gözönünde tutarak hakkaniyet ölçüsünde saptamalıdır. Her iki taraf yönünden % 50'şer sorumluluğun paylaştırılması ilk bakışta uygun görünebilirse de, işçi-işveren arasındaki bu tür davalarda tarafların ekonomik ve sosyal durumlarının göz önünde bulundurulması halinde; işverene biraz daha fazla sorumluluk verilmesi; sosyal hukuk devleti ilkesi gereği düşünülebilir. Yargıtay'ın yerleşik uygulaması da bu yöndedir

Somut olayda davacının meslek hastalığına yakalanmasında işverenin %85 oranında kusurunun bulunduğu, %15 oranında ise kaçınılmazlığın etkili olduğunun tespit edildiği açıktır.

O halde yukarda söz edilen ilkeler göz önünde bulundurularak ve taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış haklar da dikkate alınarak, önceki bozma kararının işaret ettiği 12/06/2013 tarihli hesap raporu dikkate alınmak suretiyle, bu rapordaki verilere göre kaçınılmazlığın % 60'ından davalı işverenin sorumlu olduğu gözetilerek davacının maddi tazminat alacağının belirlenmesi ve belirlenen bu tutardan,kurumca bağlanan gelirlerin ilk peşin değerinin rücu edilebilecek kısmının indirilmesi suretiyle maddi tazminat alacağının belirlenmesi gerekirken;

Yazılı şekilde usuli kazanılmış hakka aykırı olacak şekilde bozmadan sonra alınan 22.05.2016 tarihli hesap raporuna itibar etmek, kaçınılmazlığın %40'ından davalı işverenin sorumlu olduğunu değerlendirerek belirlenen bu tazminat alacağından kurumca bağlanan gelirlerin ilk peşin değerinin rücu edilebilecek kısmının indirmek suretiyle maddi tazminat alacağının belirlenmiş olması usul ve yasaya aykırı olmuştur.

Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O halde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Hükmün yukarda açıklanan sebeplerle BOZULMASINA, davacı ile davalı yararına takdir edilen 1.630,00TL duruşma Avukatlık parasının karşılıklı olarak birbirlerine yükletilmesine, temyiz harcının istenmesi halinde temyiz eden taraflara iadesine, 09.10.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

kazanci.com.tr

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ - BOZMAYA UYMA - USULİ KAZANILMIŞ HAK

BOŞANMA - ZİNA - NÜFUS KAYDI DELİLİ

İstinaf İncelemesinde Tutuklama veya Adli Kontrol Kararı

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ