Mobbing Hakkında Herşey

Mobbing Nedir, Ne Değildir?

Türkiye mobbing (bezdiri) kavramı ile ilk defa; işverene, işyerinde psikolojik tacizi engelleme yükümlülüğü getiren Borçlar Kanunu ile tanışmıştır. Yapılan araştırmaların bir çoğu göstermektedir ki kadınlar erkeklere oranla daha fazla psikolojik tacize maruz kalmaktadır ancak ülkemizdeki ilk MOBBİNG (psikolojik taciz) DAVASINI bir erkek bürokrat açmıştır. Toprak Mahsulleri Ofisinden P.T uğradığı psikolojik baskı sebebiyle kendisinin ve ailesinin depresyona girdiği gerekçesiyle, yöneticilerinden 15.000 TL tazminat talep etmiştir. İstifası istenen, rütbesi düşürülen, göreve iadesi için açtığı davayı kazanmasına rağmen baskı ve yıldırmaya maruz kalan T. Mobbing (bezdiri) gerekçesiyle ilk davayı açan kişi olarak Türk Hukuk Tarihine girmiştir.

Genellikle nitelikli kişilere karşı niteliksiz üstlerin uyguladığı mobbing (bezdiri) yasalarda tanımlanmadığı için ispatı çok kolay olmayan, kişiyi yalnızlaştıran, psikolojik ve ekonomik hasarlara yol açan ilerleyen boyutlarda intihara kadar sürükleyebilen duygusal tacizdir. Mobbing (bezdiri) sistemli bir şekilde, süreklilik arz eden bir sıklıkta çalışanı sindirme maksadı (kasıtlı olarak) ile kişinin özgüvenine uygulanan psikolojik ve hatta fiziksel saldırgan davranışları ifade etmektedir.

Bu tanımlamaya göre iş yerinde uygulanan her hangi bir olumsuz davranış mobbing değildir. Bu davranışların mobbing olarak kabul edilebilmesi için sistematik ve sürekli olması gerekmektedir. Anlık gelişen şiddetli durumlar ve ya bir defaya mahsus maruz kalınan davranışlar mobbingi oluşturmazlar.

İş yerinde psikolojik taciz sürecinde geliştirilen davranış türlerinin ayırt edici özellikleri ; iletişim kurma sürecine saldırı, sosyal ilişkilere saldırı, itibara saldırı, yaşam ve iş kalitesine saldırı ve doğrudan sağlığa saldırı olabilir. Bu saldırılara birkaç örnek vermek gerekirse; haksız ve sürekli kötü eleştiri, dışlamak, yok saymak, toplantılara çağırmamak, alay etmek… gibi davranışlar olabilir.

Borçlar Kanunu’na Göre Mobbing (bezdiri);

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, hukukumuzda yeni bir kavram olan mobbing (bezdiri) hakkında düzenlemeye yer vermiş ve bu kavramı Türkçeleştirerek Psikolojik Taciz olarak adlandırmıştır. İşçinin Kişiliğinin Korunması başlıklı 417.madde mobbingi yani diğer bir deyişle psikolojik tacizi şu şekilde düzenlemiştir ; ‘İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür. İşverenin yukarıdaki hükümler dahil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir. ’ Görüleceği üzere 417. Maddenin 1. fıkrası mobbing kavramına işaret ederek, işverene işçinin kişiliğini koruma, kişiliğine saygı gösterme, sağlığını gözetme, işyerinde ahlaka uygun bir düzenin gerçekleşmesini sağlama yükümlülüğü getirmiştir.

Mobbing(bezdiri) Durumunda Yararlanılabileck Diğer Hükümler;

İş Kanunda doğrudan düzenleme mevcut değildir ancak; eşit davranma ilkesi kapsamında m.5, çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi kapsamında m.22, iş sağlığı ve güvenliği konusunda işçilerin ve işverenlerin yükümlülükleri kapsamında m.77 değerlendirilebilir.

Kişilik haklarının korunması kapsamında, Medeni Kanun m.23-25 arasında düzenlemeler mevcuttur.

Bununla birlikte mobbinge neden olan eylemlerin dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri hareketlere dayalı ayrımcılık olarak addedilmesi halinde Anayasa’nın 10.maddesi ve İş Kanunu nun 5. Maddesine istinaden ayrımcılık tazminatı talebinde de bulunabilir.

Mobbing (bezdiri) nasıl ispat edilebilir?

Mağdur; psikolojisinin bozulduğuna dair sağlık raporu alabilir, tanık beyanlarından yararlanabilir, amirine yazılı başvuruda bulunabilir, çalıştığı kuruma ihtarname keşide edebilir…

Mobbingin ispatı için Yargıtay kararlarını incelediğimizde emareler de yeterli görülebilmektedir.

Mobbing ile karşılaşıldığında ne yapılabilir?

İş sözleşmesi, İş Kanunu m.24/II- b ve d kapsamında haklı nedenle feshedilip kıdem ve ihbar tazminatı alınabilir.

Mağdur, kişilik haklarının ihlalinden bahisle; Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu’na dayalı maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Mağdur şartları dahilinde İş Kanunu m.5’e dayalı olarak ayrımcılık tazminatı talep edebilir.

Mobbing davasında görevli mahkemeler;

Mağdurun kamuda veya özel sektörde çalışmasına göre ve talebi dâhilinde görevli mahkemeler;

İdare Mahkemesi, İş Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi olabilir.

Avukat Pınar SEZER

Mobbing Hakkında Herşey

İMAR BARIŞI 2024 - YAPI KAYIT BELGESİ HAKKINDAKİ TEKLİFİN HUKUKİ DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESHEDEN TARAFIN BİLDİRİM SÜRELERİNE UYMAKSIZIN İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİRMESİ AKABİNDE MEYDANA GELEN HUKUKİ NETİCELER

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı İtirazında Tebliğname ile Bağlı mıdır?

Kamu İhale Sözleşmesinin İdare Tarafından İmzalanmaması Halinde Uğranılan Zararın Tazmini İstenebilir mi?

BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN HALLER VE SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARI

Fiziki Takibin Hukuka Uygunluk Şartları

Hukuk Devleti Sosyal Teorisi (Social Theory of The Rule of Law)

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?

Yargı Kararlarıyla Muris Muvazaasının İspatı Ve Unsurları

EV SAHİPLERİ İÇİN TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?