Özetle açıklamak gerekirse, bir sanal dünya düşünün ve bu sanal alemin içinde aynı gerçek dünyadaki gibi gezip dolaşabildiğinizi, konuşabildiğinizi hayal edin. Kişi sadece oyuna bakmıyor aynı zamanda oyuna dahil olarak bir karakter halini alıyor diyebiliriz. Bize üç boyutlu bir ortam sunan bu teknoloji harikası ile avatarlarınızı belirleyerek yerinizi alıyorsunuz. Kemerlerinizi sıkı bağlayın, uçuşa geçiyoruz. Bunu söylüyorum çünkü gerçek hayatta içinde bulunduğumuz hukuk sistemi bu dünyada da işliyor mu, çoğumuz tarafından merak edilmektedir. Yani birisi size gelip "Benim de Mars'ta arsam var." dediğinde tapuya gidip tescil işlemi mi yapıyoruz? Bu sorunun cevabı için şimdilik hayır diyoruz. Çünkü sanal dünyada sahip olduğunuz taşınmazlar ya da herhangi bir mal varlığı, hukuk sistemimizde korunan ve kuralları olan mülkiyet durumundan farklılık arz etmektedir. Mülkiyet, hukuk sistemimizde genişçe korunan bir ayni hak olup sahibine eşya üzerinde usus (kullanma), fructus (yararlanma) ve abusus (tasarruf) yetkilerini vermektedir. Eğer ki bu eşya taşınmaz sıfatına haizse aynı zamanda tapu kütüğüne kayıt olmalıdır. Ancak sanal taşınmazların şuanki uygulamada bir tapu kütüğüne kaydı mümkün olmadığı için ve söz konusu hakları eşya hukuku açısından koruyup kollayan herhangi bir yasal düzenleme henüz mevcut olmadığı için sanal taşınmazların bu kategoriye girmesi günümüzde mümkün değildir. Peki, sanal taşınmazlar ya da taşınırlar bu kadar yaygın iken olası bir ihlalde ya da satış durumunda uygulanacak hiç mi bir düzenleme yok diye sorduğunuz duyar gibiyim. Bu sorunun cevabi ise Fikri ve Sinai Mülkiyet Hukuku açısından karşılık bulacaktır.
Metaverse dünyasında insanlar çok yönlü yapıya sahiptirler. Bir yandan bir şeyleri ortaya koyarken diğer taraftan ihtiyaçlarını karşılamak adına çeşitli harcamalar yapabilmektedir. Hal böyle olunca da olası bir kar söz konusu olduğunda devletler ekonomilerine katkı sağlamak amacıyla vergi talebinde nasıl bulunacaktır? Açıkçası böyle bir talepte bulunması kuvvetle muhtemel görünmektedir. Özellikle sanal para dediğimiz kripto paralarla kişiler ciddi karlar elde edebilmektedir. Ancak bir vergi konulacaksa bunun nasıl olacağı, hangi ülke kanunlarının baz alınacağı gibi hususlar hala daha aydınlatılmış değildir.
Metaverse ile ilgili akla takılan diğer bir konu ise kişisel verilerin gizliliği konusudur. Günümüz teknolojisinde telefonlarımız, bilgisayarlarımız bile sürekli veri toplarken Metaverse evreninde bu durum nasıl gizli tutulacak ve bir ihlal söz konusu olduğunda neler olacaktır? Sanal dünyada verilerin toplanma zorluğunun daha az olduğunu akılda tutarak herhangi bir ihlale ilişkin uygulanması gereken ceza normları ise hala belirsizliğini korumaktadır.
Gerek kişisel veriler konusunda gerekse de vergilendirme ve mülkiyet hukuku açısından çokça konu açıklanmaya aydınlatılmaya muhtaç görülmektedir. Özellikle belli başlı düzenlemelerin bu alanlarda da olması birçok akılda soru işareti olan konuların kurallar konularak tartışmaya kapatılması gereken bir ihtiyaçtır. İleriki zamanlarda global yapısı ve kullanıcı çeşitliliği düşünüldüğünde yerel otoriteler haricinde uluslararası boyutta normların kararlaştırılması en sağlıklı çözüm olarak düşünülebilir.
Av. Leyla Sena ÇELİK
