Değer Kaybı Tazminatı Nedir ?
Trafik kazalarından sonra tamiri mümkün olan araçların her ne kadar onarılmış olsalar da ikinci el piyasa bedelleri kayba uğramaktadır. İşte bu nedenle iki veya daha fazla tarafı bulunan trafik kazasında %100 kusuru bulunmayan herkesin ilgili sorumlulara başvurarak aracında meydana gelen değer kaybı farkını talep etmesine imkan tanınmıştır.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 10/04/2002 tarihli bir kararında;"Tamamen onarılmış olsa bile kazaya uğrayan araba tahribatın izlerini taşıyacağından onarıldıktan sonra mübadele (rayiç) değerinin olaydan önceki mübadele değerinden az olacağının kabulü gerekir. Aracın onarılmış durumdaki değeri ne kadar iyi onarılmış olursa olsun kural olarak aynı nitelikteki hiç hasara uğramayan araç değerinden düşüktür ve bu da cari değerinden kaybettirmektedir. " diyerek, onarım ne kadar iyi olursa olsun, tamire uğramış aracın değerinin aynı nitelikteki hiç hasara uğramayan araç değerinden daha düşük olacağı tespitinde bulunmuştur.
Değer kaybı tazminat miktarının tespitinde ise Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/21252 Esas, 2022/5913 Karar Sayılı kararında; " Değer kaybı tespitinde, aracın kaza tarihinden önceki ikinci el değeri ile tamir edildikten sonraki ikinci el satış değeri arasındaki fark göz önüne alınır." demektedir. Aracın ikinci el değeri ile tamire uğramış hali ile ikinci el satış değeri arasındaki fark hesaplanarak değer kaybı tazminatına esas tutarı belirlenirken Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortaları Genel Şartları Ek 1'inde yer alan esaslar da göz önünde bulundurulur.
Değer Kaybı Tazminatı Kimden Talep Edilir?
- Kusurlu Araç Sürücüsü
- Kusurlu Araç Maliki
- Kusurlu Aracın ZMMS Poliçesinin Bulunduğu Sigorta Şirketi sorumlu olup,
Ayrıca kusurlu aracın Kasko Poliçesinin bulunduğu sigorta şirketinin de sorumlu tutulabilmesi için, kasko poliçesinde İhtiyari Mali Sorumluluk Teminatı klozu da bulunmalıdır.
Karayolları Trafik Kanunu Madde 88 – Bir motorlu aracın katıldığı bir kazada, bir üçüncü kişinin uğradığı zarardan dolayı, birden fazla kişi tazminatla yükümlü bulunuyorsa, bunlar müteselsil olarak sorumlu tutulur. demektedir. Dolayısıyla değer kaybı tazminatının talep edilebileceği kişilerin ve sigorta şirketlerinin tazminat tutarı üzerinde müteselsil sorumluluğu bulunmaktadır.
Hangi Durumlarda Değer Kaybı Tazminatı Talep Edilemez ?
- Tek taraflı kazalarda kesinlikle değer kaybı tazminatı talep edilemez. Mutlaka 2 veya daha fazla aracın karıştığı bir trafik kazası olmalıdır.
- Mevcut kazada kusur oranı %100 olan taraf değer kaybı tazminatına hak kazanamaz.
- Kazada kusuru bulunan araç sürücülerinden kusuru oranında indirim yapılarak değer kaybı tazmin edilir.
- Değer kaybı talep edilecek araç aynı yerden daha önce hasar aldıysa ve bundan dolayı değer kaybı oluştuysa değer kaybı talep edilemez.
- Hurda belgeli işleme alınmış araçlarda değer kaybı olmaz. (Pert Farkı Tazminatı için yayınlanacak yazımızı inceleyebilirsiniz.)
- Yabancı plakalı araçların Türkiye'de karışmış olduğu kazalarda değer kaybı yabancı plakalı araç için talep edilemez.
Listelemiş olduğumuz bu durumların varlığı haricinde sigortaya yapılan değer kaybı başvurularında, poliçe limitleri çerçevesinde ödemeler yapılmaktadır.
ZMMS Genel Şartlar A.5 Maddesi; "Değer kaybı, talep edilmesi halinde, Kurum tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre atanacak sigorta eksperi tarafından bu Genel Şartların Ek1’inde yer alan esaslara göre tespit edilir." demektedir. Bu maddeden de anlaşılacağı üzere değer kaybı tazminatının ödenebilmesi için sigortaya başvuru zorunludur. Başvuru bulunmadığı sürece sigorta şirketleri re'sen ödeme yapmamaktadır.
Sigortaya Yapılacak Başvuruda Sunulması Gereken Belgeler
- Kaza Tespit Tutanakları
- İfade - Görgü Tanıkları Beyanları
- Araçlara ait ruhsatname örneği
- Kaza anındaki Araç Fotoğrafları (varsa)
- Talep Dilekçesi
Sigortaya yapılacak başvuruda zorunlu olarak talep edilmeyen evrak ise "Ekspertiz Raporu"dur. Zira başvuru sonrasında değer kaybı tazminat tutarının tespiti için sigorta şirketleri eksper ataması yapmaktadırlar. Fakat vatandaşların eksik ödemeye maruz kalmamaları açısından bağımsız bir eksperden "Ekspertiz Raporu" aldıktan sonra sigortaya başvuru yapmaları ve bu rapor çerçevesinde taleplerini somutlaştırmaları kanaatimizce daha faydalı olacaktır.
Zamanaşımı
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesi: Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar. Demektedir. Dolayısıyla bu madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, kaza sonucu zarara uğrayan tarafın, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıldır.
İhtilaf Halinde Kanun Yolları
Yukarıda izah etmeye çalıştığımız hususlar çerçevesinde, ilgili evrakların sigorta şirketine iletilmesi ile yapılan başvurunun akabinde sigorta şirketi yasal süre içerisinde ödeme yapmaz veya kısmi ödeme yaparsa ;
- Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulabilir
- Asliye Ticaret Mahkemelerinde dava açılabilir.
Ayrıca değer kaybı tazminatından sorumlu olan araç sürücüsü ve araç malikinden de değer kaybı tazminatı Noterden İhtarname yolu ile talep edilebilir, talebin sonuçsuz kalması durumunda dava açılabilir.
Genel hatları ile açıklamaya çalışmış olduğum araç değer kaybı taleplerinde bulunacak vatandaşların uzman bir avukattan bilgi alması ve sigortaya başvuru öncesi gerçek değer kaybını öğrenebilmek için bağımsız bir eksperden ekspertiz raporu almasını önermekteyim.
Av. Selda GÖK
