UYGULAMADA MTS TAKİPLERİ

ABONELİK SÖZLEŞMELERİ NELERİ KAPSAR?

Abonelik sözleşmesi 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 52. maddesinde ‘’tüketicinin, belirli bir mal veya hizmeti sürekli veya düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan sözleşme’’ olarak tanımlanmıştır. İşbu sözleşme tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.

Kanunun ‘’kapsam’’ başlıklı ikinci maddesine baktığımızda abonelik sözleşmeleri ile bu sözleşmelerin ifası amacıyla tüketiciye sunulup ‘’ bedeli faturaya yansıtılan’’ ve ‘ ’avukatla takip edilen’’ para alacaklarına ilişkin icra takiplerini kapsadığını ifade etmiştir. Uygulamaya baktığımızda ise takiplerin konusunun çoğunluğunu günümüzde sabit hat telefon faturaları, cep telefon faturaları, internet faturaları , elektrik –su-doğalgaz faturaları vs. oluşturmaktadır.

İşbu kanun üzerine görüşülürken hükümet gerekçesinde de yer aldığı üzere bu Kanun kapsamına girmekle birlikte avukatla takip edilmeyen alacaklar 2004 S.K. göre takip edilecektir.

MERKEZİ TAKİP SİSTEMİ NEDİR?

Avukatlar tarafından yürütülen abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan icra takiplerinin haciz aşamasına kadar olan işlemlerinde, herhangi bir icra dairesiyle çalışılmaksızın UYAP ve PTT üzerinden yapılmasını sağlayan takip sistemidir.

Mts takibinin farklıları üzerinde aşağıda ayrıntılı olarak ifade etmeden genel haciz yoluyla takibin aşamaları takip talebi , ödeme emri , takibin kesinleşmesi , haciz , satış ve paraların paylaştırılması şeklindeyken mts takibinin özü ilk üç aşama olan takip talebi , ödeme emri , takibin kesinleşmesi aşamalarındaki farklı uygulanması olduğunu belirtelim. Bunun dışında mts takiplerinde de haciz işlemleri İİK hükümlerine göre yapılmaktadır.

MTS TAKİBİNDEKİ FARKLILIKLAR NELERDİR?

- MTS takibini ancak avukatlar açabilir : Mezkur kanunun ikinci maddesinde ve gerekçesinde de açıkça belirtildiği üzere para alacağını MTS üzerinden takibe koyma yetkisi sadece avukatlara tanınmıştır. Yani alacaklı taraf abonelik sözleşmelerinden kaynaklı para borçlarında şayet bir avukat aracılığıyla takip açmayacaksa 2004 S.K. göre takibini açabilir. Aksi durumda icra dairesi takip talebini reddeder.

- İcra Dosya Numarası , Tebligat ve Mazbatası: Mezkur kanunun dördüncü maddesinin dördüncü maddesinde yazdığı üzere MTS takipleri dışında başlatılan takiplerde takip başlatılan yer icra dairesinden alınan esas (ya da talimatla iş yapılan yerlerde alınan talimat numarası) numarası olurken MTS takibinde yer belirten bir icra dairesi ya da esas numarası değil tüm icra dairelerinde görülebilecek şekilde bir merkezi takip sistemi numarası alır. Örneklemek gerekirse mts dışında açılan bir takip Samsun İcra Dairesi 2022/123 Esas diye numara alıp işbu dosya sadece Samsun İcra Dairesi ekranlarında görünebilirken mts takibi açılan dosyada ‘’Merkezi Takip Sistemi 2022/123456 MTS’’ diye numaralandırılıp tüm icra dairelerinden görünebilir.

Diğer bir husus ise diğer takiplerde borçluya tebliğ edilecek ödeme emri UYAP sisteminde ilgili icra dairesinden üzerinde takip türü (örnek 6 , örnek 7 vs.)yazan kapalı tebligat şeklinde hazırlanıp tebliğe çıkarılırken ; mts takiplerinde bu tebligat ‘’PTT MTS Tebligat Belgesi’’ olarak adlandırılmıştır ve üzerinde takip türü belirtilmeksizin ‘’MTS ödeme Emri’’ yazmaktadır. Yine işbu belgede mazbatanın gönderileceği icra dairesi ibaresi bulunmaktadır(yani mts takip talebinde gösterilmesi zorunlu olan haciz ve sonrasındaki işlemler için yetkili icra dairesi).

- MTS Banka Hesabı : Mts dışındaki takiplerde alacaklı ,vekille çalışıyor ve vekilin de ahz-u kabz yetkisi mevcutsa vekilin bildirdiği veya alacaklının kendi bildirdiği herhangi bir banka hesabı yeterlidir. MTS takiplerinde ise sadece Vakıfbank tarafından alacaklının ve vekilinin adına açılmış bir VAKIFBANK MTS HESABI olması gerekmektedir. İşbu hesabın bilgileri mutlaka mts takip talebinde yer almak zorundadır. Buradaki amaç ilgili maddesinin gerekçesinde de belirtildiği üzere borçlunun icra dairelerine gitmeden ödeme yapma kolaylığıyla tahsilatı hızlandırmak ve icra dairelerinin yoğunluğunu azaltmaktır.

- Takip Talebinde Yer Alması Gereken Bilgiler : Mezkur kanunun dördüncü maddesinde takip talebinde yer alması gereken hususlar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir ve diğer takip taleplerinde bulunması gereken unsurlardan farklılık göstermektedir. Kanunun maddesinde ayrıntılı olarak yazdığından burada sadece farklılıklara değineceğiz. Şöyle ki mts takip talebinde * alacaklının ya da vekilinin iletişim bilgileri yle * borçlunun ya da vekilinin iletişim bilgileri nin yazılması zorunlu hale getirilerek taraflar arasındaki iletişim kolaylaştırılmış borç tahsilatı kolaylaştırılmıştır. Yine yukarıda da bahsettiğimiz gibi mts takip talebinde * alacaklının/vekilinin mts hesap bilgileri nin yazılı olmasıyla borçlunun icra dairelerine gitmeden ödeme yapma kolaylığıyla tahsilatı hızlandırılmış ve icra dairelerinin yoğunluğu azaltılmıştır . * Haciz ve müteakip işlemler için yetkili icra dairesi mts takipleri yukarıda da belirttiğim gibi dosya tüm icra dairelerinden görülebilecek şekilde açılmakla beraber haciz işlemlerinin yürütülebilmesi için alacaklının takip talebinde yetkili icra dairesini belirtmesi gerekmektedir. *Takip dayanağı belgelerin tarih ve numarası ile alacağın son ödeme tarihi abonelik sözleşmesinden kaynaklı faturanın tarihleri ve bu faturaların son ödeme tarihi, tutarı ve abonelik numarasının açıkça yazılması zorunlu tutulmuştur. Böylece takip açılırken takibin sebebi ve dayanağının açıkça belirtilmesi zorunlu olarak hak ihlallerinin önüne geçilmiştir. *Alacağın tutarı ve faizli alacaklarda faizin türü, oranı, miktarı ve işlemeye başladığı gün; alacak yabancı para ise harca esas olmak üzere takip tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden Türk lirası karşılığı, alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği ve faizli alacaklarda faizin türü, oranı, miktarı ve işlemeye başladığı gün olmak üzere her bir alacak kaleminin ayrıntılı olarak yazılması gerektiği belirtilmiştir.

- Takip Açılış Masrafları : Aşağıda ayrı bir başlıkta değinilecektir.

- İtirazların Değerlendirilmesi : Aşağıda ayrı bir başlıkta değinilecektir.

- Dosyanın Esasa Geçmesi Ve Haciz İşlemleri : Aşağıda ayrı bir başlıkta değinilecektir.

MTS TAKİP AÇILIŞINDA VE ESASA GEÇMEDE HARÇLARIN HESABI NASIL YAPILIR ?

Mts takibi dışında genel haciz yoluyla ilamsız takibe başlanırken takip açılış masrafları olarak başvurma harcı (her yıl belirlenen tarifeye göre maktu olarak) , peşin harç (takip çıkış miktarının ‰ 5 oranında hesaplanır) , suret harcı (vekille temsil söz konusu ise her sene belirlenen maktu miktar) ve tebligat gideri yatırılır. Mts takibi açılışında ise suret harcı ile 492 S. Harçlar Kanunu 1 sayılı tarifeye mts harcı alınır. Buna tarifeye göre mts takip açılışında takip çıkış miktarının %2’si oranında mts harcı alınır. Ancak bu mts harcı , başvurma harcından az olamaz. Örnek bir hesaplama yapmak gerekirse 2022 yılı için başvurma harcı 80,70 TL olarak belirlenmiştir. Açacağımız mts takibinde takip çıkış miktarımız 1000,00 TL olduğunu sayalım. Bu durumda kanuna göre %2 oranında mts başvuru harcı ve vekalet suret harcı ile takip açılış masrafının 20 TL mts harcı , 11,50 TL suret harcı ile toplamda 31,50 TL olması gerekirken ; mts harcının , başvuru harcının altında olamayacağı kararlaştırıldığından mts harcı 80,70 TL olarak sabitlenir ve 11,50 TL suret harcı ile toplamda 92,20 TL takip açılış masrafınız olur. Başka bir örnek ise mts takibinde takip çıkış miktarınızın 5.000,00 TL olduğunu sayalım. Bu durumda mts harcınız kanunun belirlediği %2 oran ile 100,00 TL olur. Bu harç miktarı ,başvurma harcının üstünde olduğundan ödemeniz gereken mts harcı budur. Tebligat masrafında ise diğer takipler için 2022 yılı normal tebligat 31.00 TL , e-tebligat 9,25 TL olarak belirlenmişken mts takiplerinde tebligat ücreti 32,70 TL’dir (eğer borçlu olarak mirasçılar gösterilmişse her bir mirasçı için 35,80 TL olarak belirlenmiştir.)

Yine icra takibinde yapılacak işlemlere göre artan oranlarda nispi olarak alınan tahsil harcı dosyaya eklenirken MTS takibinde bu harç alınmaz ; UYAP dosya hesabı kısmında 0.00 TL olarak görünür. Borçlu dosya mts aşamasındayken borcunu öderse böylece tahsil harcından kurtulmuş olur. Haciz aşamasına geçilirse yani esasa geçilirse tahsil harcı hesaplanır ve dosyaya eklenir. Bu aşamada da yine borçluları koruyan bir hüküm olarak Harçlar Kanunu 29/A-3 karşımıza çıkar. Bu hükme göre Mts takibi açılırken geçerli olan başvurma harcında aşan kısım var ise bu aşan kısmı takip sonunda alınacak tahsil harcına mahsup olunur. Yukarıda verdiğimiz örnekte 1000,00 TL takip çıkışlı mts dosyasında esasa geçtik dosyadaki duruma göre de tahsil harcının %4,55 oranından hesaplanacağını varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken tahsil harcı 45,5 TL’dir. Bu mts takip açılırken başvurma harcında aşan kısım olmadığından tahsil harcına mahsupluk bir durum yoktur. Diğer örnekte ise 5000,00 TLlik dosyada ise yine tahsil harcının %4,55’ten hesapladığımızda 227,5 TL’dir. Bu miktardaki mts harcı 100 TL idi. 2022 yılı başvurma harcı 80,70 TL yani aşan kısım 19,30 TL’yi tahsil harcındna mahsup edeceğiz ve o dosyanın tahsil harcı 227,50-19,30’dan 208,20 TL olacaktır.

Yukarıda belirttiğim üzere mts takibinde takibe başlanırken peşin harç alınmaz. Borçlu dosya , mts aşamasındayken borcunu öderse böylece tahsil harcıyla beraber peşin harçtan da kurtulmuş olur. Ancak dosyanın esasa geçmesini gerektirecek bir durum varsa (aşağıda incelenecektir.) esasa geçerken takip çıkış miktarının ‰5’i oranında peşin harcın ödenmesi gerekebilir. Esasa geçerken peşin harcın ödenmesi durumu mts aşamasındaki takip çıkış miktarına göre ödenen mts harcı ile ilgilidir. Yukarıda verdiğimiz örnekte 1000,00 TL tutarındaki mts takibinde esasa geçildiğinde mts harcı aslında belirlenen başvuru harcının altında kaldığı için bu bakiyeye yuvarlandığında esasa geçerken de takip çıkışı üzerinden peşin harcın tamamlanması gerekir. Diğer bir örneğimiz olan 5000,00 TL üzerinden mts takibine başladığımızda mts harcımız öngörülen başvurma harcından yüksek olduğundan bu dosyada esasa geçilirken peşin harç alınmaz.

Peşin harç alınan bir örnek

Peşin harç alınmayan örnek

MTS TAKİPLERİNE İTİRAZLAR NASIL SONUÇLANDIRILIR ?

Mts dışındaki ilamsız takiplerde borçlular itirazlarını takip başlatılan icra dairesine yapar. MTS takibinde ise borçlu herhangi bir icra dairesinde itiraz edebilir. Mts dışındaki takiplerde borçlunun itirazı üzerine itirazın iptali/kaldırılması süreleri alacaklıya tebliğden itibaren /başlarken mts itirazlarında bu durum m. 7/4 hükmüyle itirazın sisteme yüklendiğinin beşinci gününde alacaklıya tebliğ edilmiş sayılır. Böylece itirazın hükümden düşürülmesi için yasal süreler başlamış olur. MTS takiplerinde de itirazın iptali/kaldırılması süreci 2004 Sayılı İİK ilgili hükümlerine göre yürütülür.

Sadece yetkiye itiraz durumunda ise yetki itirazının kaldırılması için İİK hükümleri uyarınca takip talebinde yetkili olduğu gösterilen icra hukuk mahkemesinde yetki itirazının kaldırılması talep edilebileceği gibi mts takibindeki ‘’icra takibi başlat’’ kısmından borçlunun itiraz dilekçesinde gösterdiği yetkili icra dairesinde esasa geçilerek yeniden ödeme emri gönderilmesi gerekmeksizin haciz işlemlerine başlanabilir (7155 S.K. m.7/5 ,c.2)

MTS TAKİPLERİNDE ESASA GEÇİLMESİ VE HACİZ AŞAMASI NASIL OLMAKTADIR?

MTS takibinin diğer ilamsız takiplerden farkının ilk 3 aşamada olduğunun haciz aşamasında bir farklılığının olmadığını belirtmiştik. Haciz işlemlerinin yapılabilmesi için uygulamadaki adıyla ‘’esasa geçilmesi’’ geçilmesi gerekmektedir. Bu tabir aslında mts takip dosyasının takip talebinde yetkili olduğu bildirilen/mahkemenin yetkili olduğuna karar verdiği icra dairesinde esas dosya numarası alması , mts dosyasının kapalı duruma getirilmesidir. Haciz işlemleri ise yine İİK hükümlerine göre yürütülür. Bu aşamaya geçilebilmesi için UYAP ‘’icra takibi başlat’’ sekmesindeki gerekçelerden biri seçilmelidir. Şöyle ki ;

- Borcun tamamının ödenmemesi ve kısmen ödenmesi : Borçlu mts aşamasında iken borcunu hiç ödemezse ya da kısmen ödeme durumunda ödenmeyen kısım için alacaklı vekili borcu tahsil amacıyla yukarıda da belirttiğimiz üzere tamamlanması gereken bakiye harç varsa bunu tamamlayarak esas dosya numarası alınır; haciz işlemlerini yapabilir. MTS takibindeki bir kolaylık da esasa geçmeden borçlunun malvarlığının olup olmadığına ilişkin sorgu yapabilme imkanı tanımasıdır. Eğer borçlu üzerine kayıtlı bir malvarlığı yoksa esasa geçmemeyi tercih ederek harç ve haciz masrafından kurtulmuş olur. Ancak bu durumda da mezkur kanunun m.8/4 hükmünde de belirtildiği üzere ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 yıl içerisinde haciz işlemi yapılmazsa dosya düşer (30.11.2021 tarihli RG yayımlanarak yürürlüğe girdiği üzere 2 yıl ibaresi 5 yıl olarak değiştirilmiştir.)

- Yetkiye İtirazın Kaldırılması : Yukarıda itiraz kısmının son paragrafında belirttiğim üzere takipteki yetki sorunu çözüldükten sonra haciz işlemlerine başlamak için bu gerekçe seçilerek esasa geçilebilir.

- Tebliğ İmkansızlığı : Mts takibindeki diğer bir farklılık da tebliğe ilişkindir. 7155 S.K. m.6 f.4-5’te tebliğe ilişkin düzenlemeler yer almıştır. Mts dışındaki ilamsız takiplerde ödeme emrinin borçluya tebliğ edilememesi durumunda adres araştırması, ilanen tebligat ya da bilinen adreslere tebligat yapılması icra müdürlüğünden talep edilebilmektedir. Mts takiplerinde ise borçluya gönderilen ödeme emrinin tebliğ edilememesi durumunda ise mezkur fıkralardaki sürecin tüketilmesi gerekmektedir. Burada gerçek kişi ve tüzel kişi borçlu ayrımına değineceğiz. Şayet borçlu gerçek kişi ise ve tebliğ yapılamıyorsa dördüncü fıkra uyarınca gerçek kişi borçlunun mernis adresine tebligat yapılması gerekmektedir. Bila dönen tebligat zaten gerçek kişi borçlunun mernis adresi ise Tebligat Kanunun m.21/2 hükümlerine göre tebligat yapılabilir. Borçlu tüzel kişi ise tebliğ yapılamaması durumunda Teb. K.35 uyarınca tebligat yapılamayacaktır. Zira 35 uyarınca tebligat yapılabilmesi öncesinde icra müdürlüğünce adres araştırması için ilgili yerlere müzekkere yazılması için işlemi gerektiğinden ve bu işlem mts aşamasında yapılamayacağından tebliğ imkansızlığı seçeneğiyle esasa geçilerek tebligat aşaması tamamlanmalıdır.

Yine beşinci fıkra uyarınca gerçek kişiler açısından dördüncü fıkraya göre de tebligat yapılamaz ise ya da borçlunun adresi yurtdışı görünüyorsa tebliğ imkansızlığı seçeneği ile esasa geçilerek tebligat aşaması tamamlanabilir.

MTS TAKİBİNİN YARARLI KISMI NELERDİR?

Yukarıda da ayrıntılı olarak bahsettiğim üzere MTS takip sistemindeki harç kalemlerinin azlığı ,herhangi bir icrai işleme başlayıp masraf yapmadan önce borçluya ödeme imkanı sağlaması ve özellikle büyükşehirlerdeki icra dairelerinde abonelik sözleşmeleri icra dairelerinin kurulmasıyla birimdeki icra müdürlerinin bu alanda yetkinlik kazanarak icra memur muamelesi şikayeti hususunda azalma olması açısından faydalı olduğu uygulamada görülmüştür.

Nitekim işbu kanunun hazırlanması için yürütülen çalışmalarda da Hükümet gerekçesi ve Adalet Komisyon gerekçe olarak MTS sistemi sayesinde avukatlar aracılığıyla takipler elektronik ortamda başlatılıp işlemleri yürüteceğinden icra dairelerinin iş yükü azalacak daha az mesai ve emek harcayarak hem hızlı hem ekonomik adalet tesisi sağlanacağı gösterilmiştir.

Av. Cansu MUZAÇA

(Tarafımca kaleme alınan işbu yazının akademik değeri olmamakla birlikte uygulamada karşılaştığımız sorunlara çözüm amacı taşımaktadır.)

Bu yazıyı kaleme almamda büyük katkısı olan Cüneyt AYDIN’a teşekkürlerimi sunarım.

UYGULAMADA MTS TAKİPLERİ

Fiziki Takibin Hukuka Uygunluk Şartları

Hukuk Devleti Sosyal Teorisi (Social Theory of The Rule of Law)

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?

Yargı Kararlarıyla Muris Muvazaasının İspatı Ve Unsurları

EV SAHİPLERİ İÇİN TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?

ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİ DAVASINDA (TTK M.531) USULİ BAKIMDAN ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI HUSUSLAR

EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI AMACIYLA EŞLER ARASINDA ALINABİLECEK HUKUKİ TEDBİRLER

EK TASFİYE VE TTK md.547 UYARINCA ŞİRKETİN GEÇİCİ OLARAK İHYASI

KİRACI HANGİ DURUMLARDA EVDEN ÇIKARILABİLİR?

TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİNE DAYALI OLARAK KİRACININ TAŞINMAZDAN TAHLİYESİ