YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMADAN NOTLAR İLE; İZALE-İ ŞÜYU (ORTAKLIĞIN/PAYDAŞLIĞIN GİDERİLMESİ) DAVASI İLE ELBİRLİĞİYLE MÜLKİYETİN PAYLI MÜLKİYETE ÇEVRİLMESİ VE KAMULAŞTIRMA İLİŞKİSİ

I. İZALE-İ ŞÜYU DAVASINA İLİŞKİN UYGULAMADA SIKLIKLA RASTLANAN DURUMLAR NEDİR?

Uygulamada izale-i şüyu davalarının açılması halinde özellikle karşımıza kamulaştırma davaları ve elbirliği mülkiyetin Tapu Müdürlüğü veyahut mahkeme kararı ile paylı mülkiyete çevrilmesi durumları çıkmaktadır. İşbu yazımızda da bu iki durum ile izale-i şüyu davası arasındaki bağlantı açıklanacak ve uygulamada dikkat edilmesi gereken hususların altı çizilecektir.

II. KAMULAŞTIRMA

Uygulamada izale-i şüyu davasına konu taşınmaza ilişkin kamulaştırma kararı alınması durumuna oldukça sık rastlanılmaktadır. Dava konusu taşınmaz için kamu tarafından kamulaştırma kararı alınması durumunda, öncelikle kamulaştırma işlemlerinin kesinleşip kesinleşmediği araştırılmalıdır. Kamulaştırma kararının kesinleşmesi halinde ise kamulaştırılan kısmın ifrazı sağlanmalı ve ardından izale-i şüyu davası ikame edilerek sonucu beklenmelidir.

Nitekim Yargıtay’ın yerleşik içtihatları; dava konusu taşınmazın bir kısmının kamulaştırması halinde kamulaştırılan kısmın ifraz edilmesi(ayrılması) sağlanmadan ortaklığın giderilmesine karar verilemeyeceği yönündedir. Yargıtay bir başka kararında da: tapu kaydının beyanlar kısmında « kamulaştırma » şerhi bulunduğundan kamulaştırma belgeleri getirtilerek kamulaştırma işlemlerinin kesinleşip kesinleşmediğinin araştırılması, kesinleşmişse kamulaştırılan kısmın ifrazı(ayrılması) için davacıya uygun bir süre verilerek taşınmazın kalan kısmının ortaklığının giderilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

III. ELBİRLİĞİYLE MÜLKİYETİN PAYLI MÜLKİYETE ÇEVRİLMESİ

a. TAPU MÜDÜRLÜĞÜ KARARI İLE

Kadastro Kanunu Ek Madde 3 uyarınca; bir mirasçı, miras ortaklığından doğan elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu takdirde tapu sicil müdürü, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet edecektir. Elbirliği mülkiyetinin devamına yönelik bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan herhangi biri belirlenen süre içinde izale-i şüyu davası açmadığı takdirde, istem konusu taşınmaz mal üzerindeki elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürülerek, hissedarlık esaslarına göre mirasçılar adına tapu kütüğüne tescil edilecektir.

Bir başka deyişle; murise ait taşınmazda, mirasçılardan birinin mahkemeden alınmış veraset ilamına göre intikal talep etmesi halinde elbirliği mülkiyet esasına göre tescil yapılacaktır. Ardından elbirliğiyle mülkiyetin, paylı mülkiyete çevrilmesi için mirasçılardan birinin talebi ile Tapu Sicil Müdürlüğünce tüm mirasçılara Tebligat Kanunu hükümleri doğrultusunda tebligat yapılarak müşterek mülkiyet esasına göre tescil işlemleri yapılacaktır.

b. MAHKEME HÜKMÜ İLE

TMK madde 644 uyarınca; bir mirasçı, terekeye dahil malların tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu takdirde sulh hâkimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet edecektir. Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmadığı takdirde, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilecektir. Ayrıca terekeye dahil diğer hakların ve alacakların paylar oranında bölünmesi hususunda da işbu hükümler uygulama alanı bulacaktır.

Bir başka deyişle; paydaşlardan her biri, elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete çevirmek için taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açabilecektir. İşbu davanın konusu ise elbirliği mülkiyetine konu olan malların tamamının veya bir kısmının paylı mülkiyete dönüştürülmesi istemi olup davanın tarafları tüm mirasçılardır. Hâkim, davalılara varsa itirazlarını bildirmeleri için davetiye gönderecektir. Önemle belirtmek gerekir ki; davetiye TMK m. 644’de belirtilen ihtarları içermedikçe geçersiz olacaktır. Mirasçılar tarafından haklı bir itiraz ileri sürülmedikçe veya mirasçılardan birinin süresinde izale-i şüyu davası açmaması halinde dava konusu mal üzerindeki elbirliğiyle mülkiyet paylı mülkiyete çevrilecektir.

Yargıtay yerleşik içtihatlarında; elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi davası devam ederken ve bu dava kesinleşmeden izale-i şüyu davası açılması halinde, artık bu davanın sonuçlanmasından elde edilecek hukuki yarar kalmayacağına hükmetmektedir.

Görüldüğü üzere; izale-i şüyu davaları uygulamada genellikle kamulaştırma veyahut elbirliğiyle mülkiyetin paylı mülkiyete çevrilmesi durumları ile birlikte gelişmekte olup yapılacak hukuki bir hata yargılamanın sürüncemede kalmasına ya da çok uzun sürmesine neden olabilecektir. Bu nedenle yazımızda yer alan hususlara dikkat edilerek ikame edilecek bir dava hak kaybına uğranılmasını engelleyecektir.

Av. İdil KAVUŞAN

YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMADAN NOTLAR İLE; İZALE-İ ŞÜYU (ORTAKLIĞIN/PAYDAŞLIĞIN GİDERİLMESİ) DAVASI İLE ELBİRLİĞİYLE MÜLKİYETİN PAYLI MÜLKİYETE ÇEVRİLMESİ VE KAMULAŞTIRMA İLİŞKİSİ

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?

Yargı Kararlarıyla Muris Muvazaasının İspatı Ve Unsurları

EV SAHİPLERİ İÇİN TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?

ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİ DAVASINDA (TTK M.531) USULİ BAKIMDAN ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI HUSUSLAR

EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI AMACIYLA EŞLER ARASINDA ALINABİLECEK HUKUKİ TEDBİRLER

EK TASFİYE VE TTK md.547 UYARINCA ŞİRKETİN GEÇİCİ OLARAK İHYASI

KİRACI HANGİ DURUMLARDA EVDEN ÇIKARILABİLİR?

TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİNE DAYALI OLARAK KİRACININ TAŞINMAZDAN TAHLİYESİ

9. YARGI PAKETİ İÇİN ÖNERİLER

FARKLI SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA TABİ HİZMET SÜRESİ BİRLEŞTİRİLEN KAMU GÖREVLİSİNİN EMEKLİ İKRAMİYESİNE HAK KAZANMASI