BARINMA KRİZİ VE DÜNYA ÇAPINDA POLİTİKALAR

Ev sahibi kiracı arasında yaşanan uyuşmazlıkları ve yükselen tansiyonu sanırım bilmeyeniniz yoktur. Sürekli yüksek kira getirisi beklentisi ve temel hak olan barınma ihtiyacı tarafları karşı karşıya getiremeye devam ediyor. Hal böyle olunca Büyükşehirlerde günümüzde patlak veren barınma krizi ve artan fahiş kira bedelleri kamu politikaları kapsamında düzenlemeleri de gerekli hale getirdi. Yazımızda karşılaştırmalı olarak barınma sorununa getirilen çözümler ve dünya çapında uygulanan ve en çok yaşanan uyuşmazlıklar siz değerli okuyucularımız için ele alınacak.

Sosyal Devlet: Almanya

Değerlendirmeye ilk olarak sosyal bir devlet olan Almanya ile başlamak istiyorum. Öncelikle belirtmek istiyorum ki Almanya her ne kadar birçok cazibe merkezlerine ev sahipliği yapsa da kiralar bazı bölgelerde oldukça yüksek. Ülkede ki kira endeksleri ise kiraların yüksek olup olmadığını anlamamızda bize yardımcı oluyor. Anlaşılacağı üzere fahiş kira ücretlerinin kolaylıkla anlaşılabilmesi ve bir konutun emsallerine oranla yüksek olup olmadığının anlaşılabilmesi endekslerle mümkün. Ülkemizde olduğu gibi ev kiralamak için kira sözleşmesi ve depozito ödenmesi gerekmekte ve depozito kira tutarının en fazla üç katı kadar olabilmekte. Ancak yazımızın başında belirttiğimiz üzere Almanya bir sosyal devlet ve bu sebeple yoksul vatandaşlar sosyal gider ve yardımlara bütçede oldukça fazla bir pay ayrılmış durumda. Bu imkanların başında ise düşük gelirli kişiler için konut yardımı gelmektedir. Konut yardımı kapsamında devlet geliri düşük olan kimselere kira tutarından ev kredisine, hatta elektrik faturalarına kadar destek sağlamaktadır. Bu yardımdan faydalanmak için evin sadece kira olması da gerekmez, geliri belirli bir seviyenin altında kalan ve en kredisi ödeyen kişilere de bu yardım verilebilir.

Mutlu Ülke: Finlandiya

Değerlendirmemize eğitimin ve sosyal yardımların oldukça önemli olduğu Finlandiya ile devam ettiğimizde göze çarpan ilk şey kalıcı ikametlerde geliri düşük olan kişilerin konut yardımı alabilmesidir. Kişiler kiradan, ısınmaya birçok alanda devlet tarafından desteklenmektedir. Ekonomik zorlukların sadece kalıcı ikamet edenler için mi söz konusu olduğu ise akla gelen ilk sorulardan bir tanesi olacaktır.

Kira Yardımı: Hollanda

Hollanda ise ev satın almada ve kiralamada avantajlar sunan bir başka ülkedir. Bu kapsamda Hollanda belirli şartlar altında ilk evini alacak kişilere yetmiş ben bin euroya kadar destek sunmaktadır. Ayrıca ülke gençlere sunduğu kira yardımları ile de gündemde. Yirmi üç yaşından büyüklere ve ayrıca yedi yüz altmış üç euro veya bu tutarın altında kira ödeyen kişilere ve daha genç kişilere değişen tutarlarda kira yardımı yapmaktadır. Hollanda örneğinde en dikkat çeken husus ise son günlerde yaşanan fahiş artışların ardından kira fiyatlarına müdahale kararıdır. Devlet bir sınır belirleyerek, ev sahiplerinin bu fiyatın üzerinde kira isteme hakkını sınırlamıştır. Ülkenin yüzde kırk ikisinin kirada yaşadığı düşünülürse sistemin çare olması bekleniyor.

Yıllık Kira Artışı: Ülke Bazında İstatistik

Yıllık kira artışı bazın ülkeler sınıflandırıldığında ise AB İstatistik ofisi verilerine göre 2021-2022 yıllık artış oranlarına göre konut fiyatlarının en az arttığı ülke Kıbrıs ve Finlandiya iken en çok artış Türkiye ve devamında Çekya da kaydedilmiş. Hollanda ve Almanya da da son bir yılda önemli bir artış yaşanmıştır.

Türkiye’ de Kira Sistemi: Artış Sınırlaması ve Hukuki Düzenlemeler

Türkiye örneğinde ise, kira sözleşmeleri ve depozito konut kiralamalarında uygulanan bir yöntem. En çok üç kira bedeli depozito kiracıdan istenebiliyor ve kira bitiminde depozitonun iade edilmesi gerekiyor. Ayrıca yeni düzenleme ile kira artış sınırı Temmuz 2023 e kadar yüzde yirmi beş. İstatistiklere göre (AB İstatistik ofisi) kiralık konut fiyatlarında artışın en çok görüldüğü Türkiye de sosyal devlet ilkesi uyarınca dar gelirli vatandaşlara kira yardımı ve kentsel dönüşüm desteğidir.

Sonuç

Sonuç olarak son dönemlerde konut ihtiyacının dünya genelinde baş göstermesi, yüksek fiyatların ve hatta fahiş denebilecek düzeyde fiyatların oluşması yeni politikaları da beraberinde getirmiştir. Bu politikaların ne kadar etkili olduğu ise ülkeden ülkeye ve ülkelerin içinde bulunduğu konjonktüre göre değişiklik göstermektedir. Ancak gerçek şu ki sosyal devlet sosyal konut ihtiyacını da beraberinde getirmekte ve devletlerin bütçelerinde konut harcamalarına ayrılan payın artmasına yol açmaktadır. Peki çözüm gerçekten sosyal konut, kira yardımı ya da Hollanda örneği gibi yasal sınır mı yoksa ev almak için devlet desteği mi olmalı? Cevaplar, çözümler bu şekilde uzayıp gidebilmektedir.

Av. Gül EYÖVGE

BARINMA KRİZİ VE DÜNYA ÇAPINDA POLİTİKALAR

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?

Yargı Kararlarıyla Muris Muvazaasının İspatı Ve Unsurları

EV SAHİPLERİ İÇİN TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?

ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİ DAVASINDA (TTK M.531) USULİ BAKIMDAN ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI HUSUSLAR

EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI AMACIYLA EŞLER ARASINDA ALINABİLECEK HUKUKİ TEDBİRLER

EK TASFİYE VE TTK md.547 UYARINCA ŞİRKETİN GEÇİCİ OLARAK İHYASI

KİRACI HANGİ DURUMLARDA EVDEN ÇIKARILABİLİR?

TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİNE DAYALI OLARAK KİRACININ TAŞINMAZDAN TAHLİYESİ

9. YARGI PAKETİ İÇİN ÖNERİLER

FARKLI SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA TABİ HİZMET SÜRESİ BİRLEŞTİRİLEN KAMU GÖREVLİSİNİN EMEKLİ İKRAMİYESİNE HAK KAZANMASI