T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E. 2023/10972
K. 2023/13560
T. 27.12.2023

HİZMET TESPİTİ DAVASI ( Apartmana Ait İşlerin Yapılması İçin Apartman Yönetimi Tarafından Davacının Eşi Adına Kesilmiş Para Makbuzlarının Bulunduğu Davacının Eşinin İlgili Dönemde Başka İş Yerlerinden Bildiriminin Bulunduğu Dinlenen Tanıkların İhtilaflı Dönemi Karşılayacak Şekilde Komşu İş Yeri Tanığı Olmadığı Anlaşılmış Olup Mahkemece Davalı İş Yerinde Davacının Eşinin Çalışıp Çalışmadığı Araştırılarak ve Daha Fazla Tanık Beyanına Başvurularak Karar Verilmesi Gerektiğinin Gözetilmemesinin Bozma Sebebi Olduğu )

ÇALIŞMA OLGUSUNUN TESPİTİ ( Hizmet Tespiti Davası - Mahkemece Davalı İş Yerinde Davacının Eşinin Çalışıp Çalışmadığının Araştırılması Bu Kapsamda Davacının Eşinin Çalıştığı İş Yeri Şartları Araştırılarak Aynı Zamanda İşbu Apartman İş Yerinde Apartman Görevlisi Olarak Çalışmış Olup Olmadığının Belirlenmesi Gerektiği/Davacının Çalışması ve Çalıştığı İddia Edilen Süreler Tereddütsüz Belirlenerek Hüküm Kurulması Zorunluluğu )

TANIK BEYANINA BAŞVURULMASI ( Mahkemece Tanık Beyanlarının Yetersiz Olduğu Gözetilerek Çalışmayı Aydınlatabilecek Daha Fazla Tanık Beyanına Başvurulmak Suretiyle Varılacak Sonuca Göre Bir Karar Verilmesi Gerektiği )

506/m.79

5510/m.86

ÖZET: Uyuşmazlık, hizmet tespitine ilişkindir.

Mahkemece, davalı iş yerinde davacının eşinin çalışıp çalışmadığı araştırılmalı, bu kapsamda davacının eşinin çalıştığı iş yeri şartları araştırılarak aynı zamanda işbu apartman iş yerinde apartman görevlisi olarak çalışmış olup olmadığı belirlenmeli, tanık beyanlarının yetersiz olduğu gözetilerek çalışmayı aydınlatabilecek daha fazla tanık beyanına başvurulmak suretiyle gerekli tüm araştırma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, davacının çalışması ve çalıştığı iddia edilen süreler tereddütsüz belirlenerek, varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.

DAVA : Taraflar arasındaki hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvrunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili ile Feri Müdahil ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

KARAR : I. DAVA

Davacı vekili özetle; müvekkilinin davalı apartman yönetiminde konut kapıcısı olarak 01.09.1998 - 01.09.2016 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak kesintisiz çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

1.Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

2.Feri müdahil vekili, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesince "... TC Kimlik nolu, ... sigorta sicil numaralı davacı ...'un, davalı Kurumda tescilsiz 1847 Sok No.21.K.1 Su plaza .../... adresinde bulunan Mutlu 3 Apartmanı Yönetimine ait kapıcılık ve temizlik işi işyerinde 04.06.1999 - 01.09.2016 tarihleri arasında hizmet akdine istinaden asgari ücret ile kısmi süreli (part- time) olarak toplam 2028 gün çalıştığı, bu çalışmasının feri müdahil SGK'na bildirilmediği, 04.06.1999 tarihi öncesindeki çalışmaların hak düşürücü süreye uğradığı anlaşılmakla, ... " gerekçesiyle

"Davanın kısmen kabulü ile,

Davacı ...'un, feri müdahil Kurumda tescilsiz Mutlu 3 Apartmanı Yönetimine ait kapıcılık ve temizlik işi işyerinde 04.06.1999- 01.09.2016 tarihleri arasında hizmet akdine istinaden asgari ücret ile kısmi süreli (part- time) olarak toplam 2028 gün çalıştığı, bu çalışmasının feri müdahil SGK'na bildirilmediğinin tespitine, " karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesi'nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

1.Davacı vekili, müvekkilinin haftanın 7 günü çalıştığını, davacının, apartmanda aidat toplama, elektrik, su ve doğalgaz faturalarını yatırma işlerini de yaptığını, bu çalışmaların da haftalık çalışma süresine dahil edilmesi gerektiğini, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 101. maddesi gözetilerek davacının yapmış olduğu 21 adet dairenin aidatlarını toplama ve apartmana ait elektrik, su ve doğalgaz faturalarını ödeme işlerinin de aylık çalışma saatine dahil edilerek hizmet süresinin tespiti gerektiğini beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.

2.Davalı vekili, davacının davalı işveren nezdinde hizmet akdi ile konut kapıcısı olarak çalıştığı iddiasının gerçek dışı olduğunu, davacının eşi dava dışı Beyhan Kul ile kira sözleşmesi imzalandığını, davacının kapıcılık yapıp yapmayacağı hususunun tam olarak araştırılmadığını, davacı ile müvekkili arasında hizmet akdinin varlığının ispatlanamadığını, davacının tarım sigortalısı olarak çalıştığı sürelerin hizmet süresi hesaplamasından düşülmediğini, bahçe işlerinin de çalışma süresine dahil edildiğini, tanık anlatımları özellikle süre yönünden üstü kapalı ve muğlak olmasına rağmen beyanlarına itibar edildiğini, bilirkişi raporunun eksik inceleme sonucu hatalı olduğunu beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

3.Fer'i müdahil SGK Başkanlığı vekili, Yargıtay'ın kararlılık kazanan son uygulamalarının ışığında, gerekli kanıtlar toplanılmaksızın ve eksik incelemeye dayanan bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulduğunu, davacının çalışmalarının fiili olduğunun net olarak ispatlanamadığını beyanla, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesi'nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile "... dinlenen tanık anlatımları ile asansör bakım formları, tüm bilgi ve belgeler ile davacının davalı apartmanda 04.06.1999 - 01.09.2016 tarihleri arasında, içinde meyve ağaçları ile çim bulunan bir dönüme yakın bahçesi 7 kat 21 daireden oluşan apartmanda, haftanın iki günü genel temizlik yaptığı, bahçe temizliği ve çim sulaması ve her gün çöp toplama işini yaptığı, eşinin ise ağaç bakım ve budama işini yaptığı, karşılığında kapıcı dairesinde kira vermeden ikamet ettiği, elektrik, su bedelini ödemediği, tanıklarca aidatları toplama ve apartmana ait elektrik, su ve doğalgaz faturalarını ödeme işlerini yerine getirdiğine dair beyan bulunmadığından buna yönelik iddianın kanıtlanamadığı, aleyhe işyeri kayıtları sunulmadığı gözetildiğinde; delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacının kısmi süreli çalıştığı tespit edilerek davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın yerinde olduğu belirgin olup, ayrıca, kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından..." gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi hükmü yerinde görülerek istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesi'nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ile Feri Müdahil ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

1. Feri Müdahil ... vekili özetle; isinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.

2.Davalı vekili özetle, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmekle birlikte, hak düşürücü süre itirazı ve davacının özürlülük durumunun dikkate alınmadan karar verildiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, hizmet tespitine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369. maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371. maddeleri, 506 Sayılı Kanun'un 79. maddesi, 5510 Sayılı Kanun'un 86. maddesi.

3. Değerlendirme

1.Davanın yasal dayanağı 506 Sayılı Kanun'un 79/10. ve 5510 Sayılı Kanun'un 86/9. maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re'sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.

2.Eldeki dava dosyası incelendiğinde, davalı apartman işyerinde apartman görevlisi olarak 01.09.1998-01.09.2016 tarihleri arasında çalıştığının tespiti istemli açılan işbu davada, İlk Derece Mahkemesince apartman temizliği, bahçe temizliği, çim sulaması ve çöpleri boşaltma işlerinin yapıldığı kabul edilerek ayda 10 gün üzerinden 04.06.1999-01.09.2016 tarihleri arasında çalıştığının kabulüne karar verildiği ne var ki hükmün eksik incelemeye dayalı olduğu anlaşılmıştır.

3.Davalı apartman yönetim defterinde ilk defa 25.09.2003 tarihinde kiracı olarak davacının eşinin adının geçtiği, davacının ilk defa 24.08.2005 tarihinde asansör bakım formunda imzasının bulunduğu, apartmana ait bahçe bakımı, pis su borusunun açılması gibi işlerin yapılması için apartman yönetimi tarafından davacının eşi adına kesilmiş 18.09.2002, 06.10.2002, 10.12.2003 tarihleri ile 2011-2014 yılları arasına ilişkin para makbuzlarının bulunduğu, davacının eşinin ilgili dönemde başka iş yerlerinden bildiriminin bulunduğu, dinlenen tanıkların ihtilaflı dönemi karşılayacak şekilde komşu iş yeri tanığı olmadıkları ve 2005 yılı öncesine ilişkin bilgilerinin bulunmadığı belirgindir.

4.İlk Derece Mahkemesince, davalı iş yerinde davacının eşinin çalışıp çalışmadığı araştırılmalı, bu kapsamda davacının eşinin çalıştığı iş yeri şartları araştırılarak aynı zamanda işbu apartman iş yerinde apartman görevlisi olarak çalışmış olup olmadığı belirlenmeli, diğer taraftan dinlenen tanık beyanlarının yetersiz olduğu gözetilerek çalışmayı aydınlatabilecek daha fazla tanık beyanına başvurulmak suretiyle gerekli tüm araştırma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, davacının çalışması ve çalıştığı iddia edilen süreler tereddütsüz belirlenerek, varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.

Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde karar tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

SONUÇ : Açıklanan sebeplerle;

1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 27.12.2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

kazanci.com