İŞ DAVALARINDA ARABULUCUYA NASIL BAŞVURULUR? İZLENMESİ GEREKEN YOL NEDİR?

İlk önce Arabulucu kimdir ? Arabuluculuk Faaliyeti nedir? Kısaca bahsedelim..

ARABULUCU : Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getirerek onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini ve aralarında iletişim sürecinin kurulmasını sağlamaya çalışan tarafsız üçüncü kişidir.

Hukukumuza göre 5 yıllık kıdeme sahip hukukçular arabulucu olabilmektedir. En az 48 saat Arabuluculuk Eğitimi alıp, Adalet Bakanlığı’nın açmış olduğu yazılı ve sözlü sınavlarda başarılı olanlar sicile kaydolup, arabuluculuk yapma hakkına haizdirler.

ARABULUCULUK FAALİYETİ : Arabulucu, tarafların aralarındaki uyuşmazlıkları ve menfaatleri tespit ederek bu konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlamaya çalışır. Burada taraflar kendi çözümlerini kendileri üretir ve kendi menfaatleri doğrultusunda toplantıya katılırlar. Burada en çok karıştırılan husus arabulucuların bir karar merci gibi görülmesidir. Arabulucunun görevi sadece tarafları adil şekilde sulhe yönlendirme ve arabuluculuk faaliyetini koordine etmektir. Arabulucu karar veren taraf değildir. Taraflar aralarındaki uyuşmazlıkları kendileri çözerler. Bu yüzden özellikle tarafların yanlarında avukat (hukukçu) bulundurmaları son derece önemlidir. Şimdi de gelin bu arabulucuklukta merak edilen soruları cevaplayalım..

İŞ MAHKEMLERİNDEKİ ZORUNLU ARABULUCULUK NEDİR ?

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile 01.01.2018 tarihi ile arabulucuya başvuru zorunluluğu getirilmiştir. İşçi ile işveren aralarındaki iş uyuşmazlıklarından kaynaklanan konularda, dava açmadan önce arabulucuya başvuru yapmaları gerekmektedir.

Bu davalar; Arabuluculuk Kanunu md.3/1 : “Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.” şeklinde düzenlenmiş olup işçi ve işveren alacak ve tazminatı ile işe iade taleplerinde dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması dava şartı olarak aranmaktadır.

***İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz, SGK’ ya açılan kurum işleminin iptali davaları ve rücu davaları hakkında arabulucuya başvuru şartı aranmamaktadır.

İhtiyari Arabuluculuk: Yukarıda bahsettiğimiz hususlar dahilinde tarafların arabulucuya gitme zorunluluğu bulunmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuya gitmeyi tercih etmeleri bir ihtiyari arabuluculuk örneğidir.

ARABULUCUYA BAŞVURU NASIL YAPABİLİRİM? YETKİLİ ARABULUCU KİMDİR?

Arabulucuya işçi veya işveren bizzat kendileri başvurabileceği gibi avukatları (kanun temsilcileri) vasıtası ile de başvurabilirler. Taraflar arabuluculuk siciline kayıtlı bir arabulucu üzerinde anlaşabilecekleri gibi başvuru yapmak isteyen taraf dilerse diğer taraf ile diyalog kurmadan tek başına arabuluculuk bürosuna gidip başvurusunu da yapabilir. Karşımıza en çok çıkan başvuru tipi genelde de bu niteliktedir.

Peki yetkili arabulucuk merkezi neresidir ? Nereye başvurmalıyım ? Arabuluculuk başvurusu yapacak taraf, karşı tarafın ikametgahının bulunduğu veya işin yapıldığı yerdeki Arabuluculuk Bürosuna başvurmalıdır.

Daha basit bir anlatımla, eğer işçi başvuru yapıyor ise işverenin ikametgahının bulunduğu yerdeki veya işin yapıldığı yerdeki Arabuluculuk Bürosuna yapmalıdır. Eğer işveren başvuru yapıyor ise işçinin ikametgahının bulunduğu veya işin yapıldığı yerdeki yetkili büroya başvurmalıdır.

Sistem yeni olduğu için arabuluculuk başvurusu yapacakların hataya uğramaması adına arabuluculuk büroları başvuruda bulunan tarafa şuan yardımcı olmaktadır. Ayrıca yetkili büroya bizzat gitmeniz ve başvuruyu orda yapmanız gerekmiyor. Örnek verecek olursak yetkili yer İstanbul Adliyesi (Çağlayan) Arabuluculuk Bürosu olan bir başvuruyu size daha yakın İstanbul Anadolu Adliyesi (Kartal) Arabuluculuk Bürosundan vererek de yapabilirsiniz. Arabuluculuk Bürosu memurları yaptığınız başvuruyu yetkili büroya gönderir ve yetkili yer kanalı ile arabulucunuz atanır.

ARABULUCULUK GÖRÜŞMESİ (TOPLANTISI) NASIL OLUR? KİMLER KATILIR? NE KADAR SÜRER?

Arabuluculuk başvurusu yapıldıktan sonra arabuluculuk başvuru numarası verilir ve yetkili arabulucu görevlendirilir. Arabulucu bu görevlendirme tarihinden itibaren 3 hafta içinde arabuluculuk müzakeresini sonuçlandırır. Bu süre zorunlu görüldüğü hallerde arabulucu tarafından en fazla 1 hafta uzatılabilir. Arabulucu taraflara kısa sürede ulaşır ve en uygun günü belirleyip tarafları ilk toplantıya davet eder.

Arabuluculuk müzakerelerine taraflar kendileri, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. Burada özellikle taraflar hukuki haklarını iyi bilmek zorundadır. Eğer eksik bilgi veya yetersiz hukuki bilgiye sahip şekilde masaya oturan tarafın zararlı çıkma ihtimali daha muhtemeldir. Özellikle genelde işveren tarafın avukatları vasıtası ile katıldığı görüldüğü bu müzakerelere, işçi son derece dikkat etmeli ve tüm haklarını bilmelidir. İnternetten araştırdığı yarım, yetersiz ve hatta yanlış bilgiler ile dönüşü olmayan hatalar yapmamalıdır. Şunu herkes bilmelidir ki ülkemiz gelişmekte olan bir yapıya sahip ve kanunlarımız da bununla paralel sürekli ihtiyaca göre değişmektedir. Yakın bir tarihte yazılmış o günün mevzuatına göre doğru olan bir görüş, şuan ki mevzuatta değişmiş olabilir. Hukukçu olmayan veya bu konuda uzman olmayan kişiler dışında görüşlere mutlaka şüphe ile bakın. Her olay kendi içinde farklılıklar barındırabilir.

Bu yüzden haklarınızı koruyabilmeniz hususunda var ise mutlaka avukatınız ile yola başlamanızı tavsiye ederim.

Ayrıca dikkatinizi çekmek istediğim önemli bir husus ise Arabuluculuk ilk toplantısına katılım ile ilgilidir. Bu sisteminin en önemli unsuru bu kademede yer almaktadır. Bunun ile ilgili yaptırım aşağıdaki maddede yer almaktadır.

İş Mahkemeleri Kanunu (7036 S. Kanunun) Md.3/12 : “Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmez. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.”

ARABULUCULUK GÖRÜŞMESİNİN OLUMSUZ SONUÇLANMASI DURUMUNDA NE OLUR?

Arabuluculuk müzakeresinde taraflar arasında uzlaşma sağlanamadı ise arabulucunun hazırladığı anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını ya da arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine ekleyerek İş Mahkemesinde dava açmalıdır. Bu tutanak eklenmediği takdirde İş Mahkemesi davacıya bir (1) haftalık kesin süre içinde bu tutanağın ibraz etmesini aksi takdirde davanın reddedileceğini ihtar eder.

ARABULUCULUK ÜCRETİ NE KADARDIR? KİM ÖDER?

Anlaşma halinde ücret Arabuluculuk Asgari ücret tarifesine göre belirlenir. Kural olarak taraflar eşit öder. Anlaşamama halinde İlk iki saat Bakanlık tarafından ödenir. İki saati aşan her saat için arabulucuya saat başı için ücret ödenir.

İŞ KANUNU KAPSAMI DIŞINDA KALAN İŞ SÖZLEŞMELERİNE TABİ OLANLAR NE YAPACAK ?

İş Kanunu kapsamında zorunlu arabuluculuk hususları aynı şekilde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Hizmet Sözleşmeleri kapsamında Genel Hizmet Sözleşmesi başta olmak üzere Evde Hizmet Sözleşmesi ve Pazarlamacılık Sözleşmeleri gibi sözleşmelere tabi iş uyuşmazlıkları da zorunlu arabuluculuk kapsamında yer almaktadır.

Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanununa dayalı iş sözleşmeleri ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda Düzenlenen Toplu İş Sözleşmelerine dayalı Grup Toplu İş Sözleşmesi, İşletme Toplu İş Sözleşmesi, Çerçeve Sözleşmeye dayalı sözleşmeler yine zorunlu arabuluculuk kapsamındadır.

Kısacası sadece İş Kanunundan değil, Türk Borçlar Kanunu, Deniz İş Kanunu, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki Kanun kapsamındaki iş uyuşmazlıklarından kaynaklı her türlü hak ve alacaklar ile tazminatlarda; kanunlardan hangisine dayanırsa dayansın, artık bu davalarda öncelikle arabuluculuğa başvurmak zorunlu olacaktır.

ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNDE ARABULUCULUK NASIL YÜRÜTÜLÜR ?

Asıl işveren - alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranacaktır.

İŞE İADE DAVASINDA ARABULUCUYA BAŞVURU SÜRESİ NE KADARDIR?

İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk Faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir.

Av. YİĞİT BEŞOK

İŞ DAVALARINDA ARABULUCUYA NASIL BAŞVURULUR? İZLENMESİ GEREKEN YOL NEDİR?

Belirli ve Muayyen Olmayan Artış Hükmünün TBK 344/1-2 ve TBK 345/3 Kapsamında Değerlendirilmesi

Hukukçu (!) Kibri

İMAR BARIŞI 2024 - YAPI KAYIT BELGESİ HAKKINDAKİ TEKLİFİN HUKUKİ DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESHEDEN TARAFIN BİLDİRİM SÜRELERİNE UYMAKSIZIN İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİRMESİ AKABİNDE MEYDANA GELEN HUKUKİ NETİCELER

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı İtirazında Tebliğname ile Bağlı mıdır?

Kamu İhale Sözleşmesinin İdare Tarafından İmzalanmaması Halinde Uğranılan Zararın Tazmini İstenebilir mi?

BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN HALLER VE SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARI

Fiziki Takibin Hukuka Uygunluk Şartları

Hukuk Devleti Sosyal Teorisi (Social Theory of The Rule of Law)

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?